Z rozważań o planowaniu przestrzeni wiejskiej na przykładzie Małopolski

• Autorzy: Mełges Hubert , Mełges Małgorzata

Identyfikatory

DOI

10.24425/tkuia.2020.135417

Warianty tytułu

EN

Reflections on rural planning based on examples from Lesser Poland

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

W Polsce przestrzeń wiejska i jej funkcje - w nowej sytuacji politycznej i gospodarczo-ekonomicznej po 1989 roku - ulegają stałym przeobrażeniom. Scheda przeszłości (a także specyfika rozwojowa wsi) sprawia, że procesy te trudno poddają się sterowaniu, zwłaszcza w kierunku wymogów zrównoważonego rozwoju. A przecież powinny skutecznie wpisywać się w strategię rozwojową całego kraju. W celu dobrego zrozumienia tych problemów (warunek wstępny rozważań) konieczne jest więc odniesienie się do historii - co najmniej od czasu zakończenia drugiej wojny światowej aż po dzień dzisiejszy. Analiza tych przemian powinna być punktem wyjścia do innowacyjnych koncepcji i wprowadzania w życie działań naprawczych. Problematyka poruszana w artykule dotyczy obszaru województwa małopolskiego. Skoncentrowano się głównie na planowaniu przestrzennym, gospodarce terenami wiejskimi, architekturze wiejskiej i ochronie zasobów rodzimej kultury. Podstawowy wniosek z rozważań skłania do stwierdzenia, że warunkiem poprawy sytuacji i wyeliminowania z przestrzeni wiejskiej zjawisk negatywnych powinna być kompleksowa współpraca pomiędzy różnymi dziedzinami naukowymi, a więc - w wymiarze interdyscyplinarnym. Współdziałanie o cechach holistycznych może zahamować niekorzystne procesy i przyczynić się do niegenerującej konfliktów stabilizacji rozwoju terenów wiejskich.

EN

In Poland, the rural space and its functions - in the new political and economic situation after 1989 - are undergoing constant transformations. The legacy of the past (as well as the specificity of rural development) makes it difficult to control these processes, especially concerning the requirements of sustainable development. And they should effectively fit into the development strategy of the whole country. To understand these problems well (a prerequisite for the considerations), it is, therefore, necessary to refer to history - at least from the end of the Second World War until today (description and diagnosis). The analysis of these changes should be the starting point for innovative concepts and the implementation of corrective measures. The issues discussed in the article concern the area of Lesser Poland Voivodeship. The main focus is on spatial planning, rural land management, rural architecture and protection of native cultural resources. The basic conclusion drawn from the considerations is that the condition for improvement of the situation and elimination of negative phenomena from rural areas should be comprehensive cooperation between various scientific disciplines, i.e. - in an interdisciplinary dimension. Such holistic cooperation may inhibit undesirable processes and contribute to the non-conflictogenic stabilization of rural development.

Słowa kluczowe

PL

planowanie architektoniczne; architektura wiejska; interdyscyplinarność; ochrona środowiska przyrodniczego; kultura rodzima

EN

architectural planning; rural architecture; interdisciplinarity; environmental protection; native culture

• Wydawca: Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie ; Politechnika Krakowska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie
• Rocznik: 2020
• Tom: T. 48
• Strony: 251--266
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys., zdj.

Twórcy

autor

Mełges Hubert

• The Podhale State Higher Vocational School in Nowy Targ, Institute of Technical Sciences

autor

Mełges Małgorzata

• The Podhale State Higher Vocational School in Nowy Targ, Institute of Technical Sciences

Bibliografia

• Chowaniec, M. (1986), Zarys teorii i zasad kształtowania osiedli i terenów wiejskich, Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, s. 123.
• Jałowiecki, B. (1982), ‘Kształtowanie polskiej przestrzeni w latach osiemdziesiątych’ [w] Problemy polskiej przestrzeni, Zeszyt 118, Warszawa: Polska Akademia Nauk, Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, s. 27–31.
• Kowalewski, A. W urbanizacyjnym chaosie, [online:] http://www.ekonomia.Rp.pl/artykul/914384.html?print=tak&p=0, (dostępne:17.07.2012).
• Kowicki, M. (2010), Patologie/wyzwania architektoniczno- -planistyczne we wsi małopolskiej. Studium na tle tendencji krajowych i europejskich, Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, s. 11.
• Leńkowa, A. (1969), Oskalpowana Ziemia, Warszawa: Wiedza Powszechna, s. 14.
• Mazur, B., Paprocki, W. (2014), ‘Rola Imperium w kształtowaniu i realizacji polityki gospodarczej, ze szczególnym uwzględnieniem polityki energetycznej’ [w:] Gajewski, J., Paprocki, W. (eds.) Dylematy rozwoju infrastruktury, Gdańsk: Publikacja Europejskiego Kongresu Finansowego, s. 12.
• Mełges, H. (2018), Pozamiejski obraz przestrzenno-architektoniczny Małopolski wczoraj i dziś (wybrane problemy), Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, s. 102–133.
• Tłoczek, I. (1985), Dom mieszkalny na polskiej wsi, Warszawa: PWN, s. 25.
• Wojnar, I. (1964), Estetyka i wychowanie, Warszawa: PWN, s. 14.