Solidarność międzypokoleniowa w transformacji energetycznej. Opracowanie koncepcji dla Polski

• Autorzy: Hetmański Michał , Rycerz Joanna , Szwarc Katarzyna , Zygmuntowski Jan Jakub
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Pojęcie solidarności międzypokoleniowej jest dziś kojarzone z redystrybucją i wzajemnym wsparciem współczesnych pokoleń, jak na przykład system emerytalny „pay-as-you-go” opracowany w XIX wieku lub powszechna edukacja. Tak rozumiana solidarność międzypokoleniowa funkcjonuje też w sektorze energetycznym, w którym zyski z wydobywania paliw kopalnych stanowią podstawę dobrobytu nowoczesnych rozwiniętych gospodarek i źródło dochodów dla pracowników i ich rodzin. Obserwowane zmniejszanie wykorzystania paliw kopalnych związane z przeciwdziałaniem zmianom klimatu w kilku krajach OECD spowodowały redukcję tysięcy miejsc pracy w tradycyjnych sektorach. Przy braku wsparcia publicznego, wstrząsy te często przyczyniały się do wzrostu nierówności i polaryzacji społeczeństw.W kontekście zmian w zatrudnieniu powodowanych siłami rynkowymi i postępową polityką klimatyczną, pojawia się moralny obowiązek wspierania siły roboczej aktywnej w gałęziach przemysłu związanych z paliwami kopalnymi. Takie tradycyjne rozumienie solidarności międzypokoleniowej, to jest wsparcie starszych pokoleń przez młodsze, było dotychczas przeważające w dyskusji publicznej. To, co dotychczas nie było obecne w debacie, to odwrotny obowiązek. Niedawne badania naukowe nad zmianami klimatu (IPPC, 2018) jasno wykazały, że poprzez wydobywanie i spalanie paliw kopalnych w celu wytworzenia energii, poprzednie i obecne pokolenia – świadomie lub nie – w znacznym stopniu przyczyniły się do zjawiska zmiany klimatu. To z kolei negatywnie wpłynie na przyszłe generacje. W przeciwieństwie do pierwszego podejścia, solidarność międzypokoleniowa w tym kontekście wymagałaby redystrybucji w górę, w której współczesne społeczeństwa rezygnują z części swoich potencjalnych korzyści, aby oszczędzać dla przyszłych pokoleń. Byłoby to wtedy racjonalne i moralne działanie z perspektywy tych, którzy przyjdą na świat w przyszłości.Zmiana klimatu jest zjawiskiem globalnym, mającym lokalne konsekwencje. Radzenie sobie z nim wymaga współpracy między rządami, a także zintensyfikowanego dialogu między narodami, z uwzględnieniem interesów przyszłych pokoleń. Produkcja energii pozostaje głównym czynnikiem przyczyniającym się do efektu cieplarnianego i zmiany klimatu, dlatego są pilnie potrzebne sformalizowane i zinstytucjonalizowane ramy dla solidarności międzypokoleniowej w procesie transformacji energetycznej. Niniejsze opracowanie ma na celu przybliżenie drugiego, długoterminowego podejścia do solidarności międzypokoleniowej. Obecnie większość dyskusji o sprawiedliwym przejściu przedstawia tylko pierwsze, tradycyjne rozumienie. Po pierwsze, artykuł opisuje filozoficzne i ekonomiczne teorie leżące u podstaw koncepcji solidarności międzypokoleniowej. Następnie zagłębia się w podejście polskiego sektora energetycznego do solidarności międzypokoleniowej – sformułowane i stosowane, zarówno przez podmioty publiczne, jak i prywatne w Polsce. Na zakończenie przedstawia rekomendacje dla podmiotów publicznych i prywatnych – zarówno na poziomie instytucjonalnym, jak i koncepcyjnym.

EN

The concept of intergenerational solidarity today is typically referred to as just redistribution and cost-sharing among living generations such as the pay-as-you-go pension system developed in the 19th century or universal education. In this form, it can be also found in the energy sector where added value from fossil fuels extraction has been the foundation for the prosperity of modern developed economies and a source of income for workers and their families for decades. The recent retraction from fossil fuels and the introduction of climate change countering policies in several OECD countries have made thousands of jobs disappear from those traditional sectors. In the absence of public support, these shocks often contributed to an increase in inequality and spawned polarization. Against this backdrop, it is perceived as a moral obligation to support labour force still active in legacy industries as the market forces and progressive policies lead to further job shifts. This has been so far traditionally perceived as the only approach to solidarity between generations – the younger towards older ones. What has not been present in the debate so far, is the reversed obligation. The recent academic research on climate change (IPPC, 2018) has made it clear that by extracting and burning fossil fuels to produce energy, previous and present generations – consciously or not – have vastly contributed to the climate change phenomenon. This will severely and negatively affect future cohorts. On the contrary to the first approach, intergenerational solidarity within this context would require an upward redistribution, whereby contemporary societies relinquish parts of their potential gains to save for future peoples. This would be then a rational and moral thing to do from the perspective of those to come. Climate change is a global phenomenon with local consequences. Dealing with them requires cooperation between governments as well as an intensified cross-nation dialogue giving regard to future generations. Since energy production remains a major contributor to the greenhouse effect and climate change, a formalized and institutionalized framework for intergenerational solidarity is urgently needed in energy transition. This paper aims to bring closer the second, longer-term approach to inter-generational solidarity since most debates on just transition depict only the first traditional one. First, it highlights philosophical and economic theories underpinning the concept of intergenerational solidarity and the related paradigm-shifting policies and academic proposals. Then, it takes a deep dive into the Polish energy sector’s approach to intergenerational solidarity – formulated and applied by both public and private actors in Poland. It concludes with recommendations for public and private actors - on both institutional and conceptual level.

Słowa kluczowe

PL

solidarność międzypokoleniowa; transformacja energetyczna; polityka klimatyczna

• Wydawca: Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A.
• Czasopismo: Elektroenergetyka : współczesność i rozwój
• Rocznik: 2019
• Tom: Nr 1(20)
• Strony: 32--40
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz.

Twórcy

autor

Hetmański Michał

• Fundacja Instrat

autor

Rycerz Joanna

• Stowarzyszenie Młodzi Liderzy w Energetyce

autor

Szwarc Katarzyna

• Fundacja Instrat

autor

Zygmuntowski Jan Jakub

• Fundacja Instrat

Bibliografia

• • Energy Act, Ustawa Prawo Energetyczne , Dz.U . 1997 nr 54 poz . 348, http://prawo.sejmgov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19970540348.
• • EU BAT Conclusions, Commission Implementing Decision (EU) 2017/1442 of 31 July 2017 establishing best available techniques (BAT) conclusions, under Directive 2010/75/EU of the European Parliament and of the Council, for large combustion plants (notified under document C(2017) 5225) (Text with EEA relevance), https://eur-lex.europa.eu/eli/dec_impl/2017/1442/oj
• • MCP Directive, Directive (EU) 2015/2193 of the European Parliament and of the Council of 25 November 2015 on the limitation of emissions of certain pollutants into the air from medium combustion plants (Text with EEA relevance), http://data.europa.eu/eli/dir/2015/2193/oj
• • PEP2030, Polish Energy Policy until 2030, Polityka Energetyczna Polski 2030, 2009, https://www.gov.pl/web/energia/polityka-energetyczna-polski-do-2030-roku
• • PEP2040, Polish Energy Policy until 2040, Polityka Energetyczna Polski 2040, 2018, https://www.gov.pl/web/energia/polityka-energetyczna-polski-do-2040-r-zapraszamy-do-konsultacji
• • Instytut Ekonomii Środowiska, Strategia modernizacji budynków: mapa drogowa 2050, http://www.renowacja2050.pl/files/raport.pdf
• • IRENA, 2011, IRENA Working Paper: Renewable Energy Jobs: Status, Prospects & Policies, http://www.irena.org/documentdownloads/publications/renewableenergyjobs.pdf
• • Intergovernmental Panel on Climate Change, Global Warming of 1.5°C, 2018, http://www.ipcc.ch/report/sr15/
• • UN Sustainable Development Goals, Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development, 2015, https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/21252030%20Agenda%20for%20Sustainable%20Development%20web.pdf
• • UN, Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future, 1987, http://www.un-documents.net/our-common-future.pdf
• • Rawls, John, A Theory of Justice. Cambridge, Mass, Belknap Press of Harvard University Press, 1971.
• • Pigou, Arthur Cecil, The Economics of Welfare, Macmillan, London, 1920.
• • Ministry of Environment, Clean Air Programme, Program Czyste Powietrze, https://www.mos.gov.pl/czyste-powietrze/o-programie
• • TAURON Polska Energia SA, Tauron Group's Strategy 2016–2025, http://en.tauron.pl/tauron/investor-relations/doclib/TAURON_Groups_2016-2025_Strategy.pdf
• • Polskie Górnictwo Naftowe ja Gazownictwo SA, PGNiG Group Strategy for 2017–2022 (extended until 2026), http://en.pgnig.pl/pgnig/mission-and-strategy
• • PGE Polska Grupa Energetyczna SA, PGE Group's strategy update up to year 2020, https://www.gkpge.pl/Investor-Relations/PGE-Group/Strategy/PGE-Group-s-strategy-update-up-to-year-2020
• • Energa SA, Strategy for 2016–2025 of the ENERGA Group, http://raportroczny.energa.pl/en/strategy-energa-group-for-2016-2025/
• • Enea SA, Enea Capital Group's Development Strategy until 2030, http://raportroczny.enea.pl/2016/en/enea-capital-groups-development-strategy-until-2030
• • Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM SA, The strategy of GAZ-SYSTEM SA towards 2025, http://en.gaz-system.pl/centrum-prasowe/aktualnosci/informacja/artykul/202257/
• • Polskie Sieci Energetyczne SA, The PSE strategy for 2017–2019, https://www.pse.pl/web/pse-eng/-/the-pse-strategy-for-2017-20-1 & http://raport.pse-online.pl/en/