Rozkład temperatur „naskórkowych" terenu w Polsce - wstępne spostrzeżenia geologiczne

• Autorzy: Ostaficzuk S.

Warianty tytułu

EN

Distribution of Earth's skin temperature in Poland - preliminary, geological views

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przeprowadzono analizę rozkładu temperatur w przypowierzchniowej strefie Ziemi na podstawie danych satelitarnych NASA (http://earthobservatory.nasa.gov/GlobalMaps/). Bezpośredni wpływ oświetlenia słonecznego, pokryw śniegowych oraz lodów wyeliminowano przez wykorzystanie tylko średnich nocnych temperatur miesięcznych z czerwca, lipca, sierpnia i września z lat 2000 i 2012. Pobierane były obrazy globalne z tego okresu w przedziale EO° do E360° i N-63° do N63°; dla Polski przyjęto lądowy obszar E14° do E25°/N49° do N55° oraz obszar NW Polski od E14° do E18°/ od N51° do N55°. Miesięczne średnie temperatur nocnych były pobierane z całych wymienionych obszarów oraz dla porównania z profili diagonalnych NW-SE i SW-NE. Stwierdzono wyraźne podwyższenia temperatury w obszarach miejskich i przy zbiornikach wód otwartych. Mniej wyraźne, ale nieprzypadkowe odchyłki negatywne temperatur średnich stwierdzono w obszarach spiętrzeń morenowych i w obszarach górskich. Mniejszy wpływ na odchyłki temperatur powierzchni terenu ma zróżnicowanie pokryw roślinnych. Stwierdzona regionalizacja rozkładu anomalii średnich może mieć związek ze zróżnicowaniem intensywności naturalnego strumienia cieplnego Ziemi (por. Szewczyk i Gientka 2009). Badania są dopiero zainicjowane, ale pierwsze wyniki wykazują przydatność tego źródła danych w określaniu: wstępnych parametrów ujęć geotermalnych, temperaturowych anomalii antropogenicznych oraz trendów krótkotrwałych zmian klimatycznych.

EN

The Earth's superficial temperature distribution in Poland was analyzed based on the NASA satellite data (http://earthobservatory.nasa.gov/GlobalMaps/). The direct impact of sunrays, snow cover and ices was eliminated by using only night pictures from the months without snow — June to September 2000 and 2013. Geographically, data images were acquired from images covering the following areas: global EO° to E360°/N —63° to N63°; for Poland E14° to E25°/N49° to N55° and for the NW Poland E14° to E18°/N51 ° to N55°. Average monthly temperature data were collected from the entirety of the mentioned areas and, for the control, from the diagonal profiles NW-SE and SW-NE: Urbanized areas and peripheries of open waters were characterized by higher temperatures then average, while lower than average were temperatures of glacial end moraines and mountain areas. Vegetation cover has a lesser impact on night temperatures on land. The apparent regional distribution of temperature variances may represent some manifestations of variables in the natural heat flow from the deeper subsurface spheres of the Earth (see Szewczyk and Gientka 2009). The presented analyses have only just been initiated, but preliminary results point to the prospective applicability of global temperature data in geothermic studies, land use planning, and delineating of global temperature trends.

Słowa kluczowe

PL

temperatura naskórkowa Ziemi; EO NASA dane; plamy ciepła; geotermika; emisja ciepła

EN

Earth's skin temperature; EO NASA data; warm patches; geothermics; heat emission

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Rocznik: 2013
• Tom: nr 84
• Strony: 131--135
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., tabl., tab.

Twórcy

autor

Ostaficzuk S.

• Pracownia Analiz Strukturalnych i Kartografii Geologicznej, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

Bibliografia

• 1. Główny Geodeta Kraju: Mapa administracyjna Polski 1:2,5 m; http://ksng.gugik.gov.pl/pliki/mapa_administracyjna_polski_2012.pdf [dostępny w 2013 r.]
• 2. Land Science Team MODIS (Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer)
• http://modis.gsfc.nasa.gov/data/atbd/atbd_modl l.pdf [dostępny w 2013 r.].
• 3. Makowska A., 1965 — Ark. 50-Radom, Mapa Geologiczna Polski 1:200 000 — A. Wyd. Geol. Instytutu Geologicznego.
• 4. Makowska A., 1965 — Ark. 50-Radom bez utworów czwartorzędowych, Mapa Geologiczna Polski 1:200 000 — B. Wyd. Geol. IG.
• 5. Makowska A., 1970 — Ark. 49-Skierniewice, Mapa Geologiczna Polski 1:200 000 — A. Wyd. Geol. IG.
• 6. Makowska A., 1970— Ark. 49-Skierniewice bez utworów czwartorzędowych, Mapa Geologiczna Polski 1:200 000 — B. Wyd. Geol. IG.
• 7. Mapy globalne NASA 2013 — NASA EO, Land Surface Temperature; http://earthobservatory.nasa.gov/G1obalMaps/vicw.php?d 1=MOD 11 C 1_M_LSTDA [dostępny w 2013 r.].
• 8. Mojski J.E., 1968 — Ark. 51-Łuków, Mapa Geologiczna Polski 1:200 000 — A. Wyd. Geol. IG.
• 9. Mojski J.E. 1968 — Ark. 51-Łuków bez utworów czwartorzędowych. Mapa Geologiczna Polski 1:200 000 — A. Wyd. Geol. IG.
• 10. Ostaficzuk S., 2011 — Współczesne problemy Eko-Geologii. IGSMiE PAN, Kraków; ss. 0-138.
• 11. Reto Stockli (NASA's Earth Observatory Team) 2000 — 2013; Land Science Team MODIS.
• 12. http;//modis.gsfc.nasa.gov/data/atbd/atbd_modl I.pdf [dostępny w 2013 r.].
• 13. Robertson Group 1991 — The Hydrocarbon Potential of Poland; http://www.targetgeodata.co.uk/ [dostępny w 2013 r.]. documents/PolandFlyer_000.pdf?gclid=CICfgsDPsLeCFfIPtAodRxgAlw
• 14. Szewczyk J., Gientka D., 2009 — Mapa gęstości ziemskiego strumienia cieplnego dla obszaru Polski. PGI. http://mineralne.pgi.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=257&Itcmid=7&lang=pl
• 15. Wydawnictwa Edukacyjne Wiking — Złoża głównych bogactw mineralnych; (www.wiking.edu.pl) [dostępny w 2013 r.].
• 16. Zhengming Wan 2013: ATBD - Algorithm Theoretical Basis Document, wersja 3.3; Institute for Computational Earth System Science, University of California, Santa Barbara; http://modis.gsfc.nasa.gov/data/atbd/atbd_modl l.pdf [dostępny w 2013 r.].