Efektywność nakładów energii w rolnictwie polskim w latach 2004-2014

• Autorzy: Pawlak J.

Warianty tytułu

EN

Efficiency of energy inputs in Polish agriculture in the years 2004-2014

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy oszacowano efektywność nakładów energii w latach 2004–2014 na podstawie danych GUS o zużyciu i cenach energii oraz o wartości produkcji globalnej, końcowej i towarowej oraz wartości dodanej w rolnictwie polskim. W okresie objętym analizą koszty energii zużytej w rolnictwie, liczone w cenach bieżących, zwiększyły się o 50,9%. Jednocześnie nastąpił wzrost wartości produkcji globalnej o 51,9%, wartości dodanej brutto – o 61,7%, produkcji końcowej – o 65,6%, a produkcji towarowej – o 67,7%. Najmniejszy, w porównaniu ze stanem z 2004 r., wzrost efektywności nakładów energii w rolnictwie w 2014 r. (o 0,7%) odnotowano w przypadku przyjęcia produkcji globalnej za miernik wartości produkcji rolniczej, a największy (o 11,1%) – w przypadku produkcji towarowej. Najniższą efektywność nakładów energii w okresie objętym analizą stwierdzono w 2005 r., a najwyższą – w 2014 r., z tym że w przypadku przyjęcia za miernik wartości produkcji rolniczej produkcji globalnej efektywność ta była w 2007 r. nieznacznie (o 0,4%) wyższa niż w 2014 r. Obniżenie efektywności nakładów energii w 2005 r. było spowodowane zmniejszeniem wartości produkcji rolniczej o 6,2–12,6%, zależnie od przyjętej kategorii tej produkcji, w warunkach jednoczesnego zwiększenia o 19,5% kosztów zużytej energii w porównaniu z poprzednim rokiem. Relatywnie wysoka efektywność nakładów energii w 2014 r. była spowodowana obniżką cen większości nośników energii, w tym zwłaszcza oleju napędowego, którego udział w strukturze kosztów energii w rolnictwie jest dominujący.

EN

Efficiency of energy inputs in the years 2004–2014 were estimated based on Central Statistical Office (GUS) data on consumption and prices of energy as well as on value of gross, final, market output and gross value added in Polish agriculture. During the examined period costs of energy, in current prices, increased by 50.9%. At the same time the growth of gross output in Polish agriculture by 51.9%, gross value added – by 61.7%, final output – by 65.6%, and market output – by 67.7% was noted. The lowest, as compared with 2004, increase of energy efficiency in 2014 (by 0.7%) was noted when a measure of the agricultural production was gross output and the highest one (by 11.1%) – in a case of market output. During the examined period, the lowest efficiency of energy inputs was observed in 2005 and the highest one – in 2014 even though in a case of assuming the gross output as a measure of agricultural production, the efficiency in 2007 was slightly (by 0.4%) higher than in 2014. The decrease of efficiency of energy inputs in 2005 resulted from reduction of agricultural production by 6.2–12.6%, according to the category of above mentioned production, under condition of increase of energy costs at the same time by 19.5%, as compared with the previous year. Relatively high energy inputs efficiency in 2014 resulted from drop of prices of most energy carriers, especially of the Diesel oil, which has a dominant share in costs of energy structure in agriculture.

Słowa kluczowe

PL

nakłady energii; rolnictwo; wartość produkcji; efektywność; Polska

EN

energy inputs; agriculture; value of production; efficiency; Poland

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Problemy Inżynierii Rolniczej
• Rocznik: 2016
• Tom: R. 24, nr 3
• Strony: 49--58
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Pawlak J.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, Oddział w Warszawie, ul. Rakowiecka 32, 02-532 Warszawa, tel. [phone]

Bibliografia

• APERGIS N., AYE G.C., BARROS C.P., GUPTA R., WANKE P. 2015. Energy efficiency of selected OECD countries: a slacks based model with undesirable outputs. Energy Economics. Vol. 51 s. 45–53.
• GOLKA, W., PTASZYŃSKI S. 2014. Nakłady na uprawę roli w technologii zachowawczej i tradycyjnej [Expenditures for soil cultivation in conservative and conventional technology]. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 3(86) s. 31–47.
• GUS 2005. Rocznik statystyczny rolnictwa i obszarów wiejskich 2005 [Statistical yearbook of agriculture and rural areas 2005]. Warszawa. Zakład Wydawnictw Statystycznych. ISSN 1508-0013 ss. 485.
• GUS 2006. Gospodarka paliwowo-energetyczna w latach 2004, 2005 [Energy statistics 2004, 2005]. Informacje i opracowania statystyczne. Warszawa. ISSN 1896-7809 ss. 249.
• GUS 2007. Gospodarka paliwowo-energetyczna w latach 2005, 2006 [Energy statistics 2005, 2006]. Informacje i opracowania statystyczne. Warszawa. ISSN 1896-7809 ss. 249.
• GUS 2008a. Gospodarka paliwowo-energetyczna w latach 2006, 2007 [Energy statistics 2006, 2007]. Informacje i opracowania statystyczne. Warszawa. ISSN 1896-7809 ss. 249.
• GUS 2008b. Rocznik statystyczny rolnictwa i obszarów wiejskich 2007 [Statistical yearbook of agriculture and rural areas 2007]. Warszawa. Zakład Wydawnictw Statystycznych. ISSN 1895-121X ss. 493.
• GUS 2009. Gospodarka paliwowo-energetyczna w latach 2007, 2008 [Energy statistics 2007, 2008]. Informacje i opracowania statystyczne. Warszawa. ISSN 1896-7809 ss. 276.
• GUS 2010.Gospodarka paliwowo-energetyczna w latach 2008, 2009 [Energy statistics 2008, 2009]. Informacje i opracowania statystyczne. Warszawa. ISSN 1896-7809 ss. 370.
• GUS 2011a. Gospodarka paliwowo-energetyczna w latach 2009, 2010 [Energy statistics 2009, 2010]. Informacje i opracowania statystyczne. Warszawa. ISSN 1506-7947 ss. 290.
• GUS 2011b. Rocznik statystyczny rolnictwa 2010 [Statistical yearbook of agriculture 2010]. Warszawa. Zakład Wydawnictw Statystycznych. ISSN 2080-8798 ss. 389.
• GUS 2012. Gospodarka paliwowo-energetyczna w latach 2010, 2011. Energy statistics 2010, 2011. Informacje i opracowania statystyczne. Warszawa. ISSN 1506-7947 ss. 294.
• GUS 2013. Gospodarka paliwowo-energetyczna w latach 2011, 2012 [Energy statistics 2011, 2012]. Informacje i opracowania statystyczne. Warszawa. ISSN 1506-7947 ss. 290.
• GUS 2014. Gospodarka paliwowo-energetyczna w latach 2012, 2013 [Energy statistics 2012, 2013]. Informacje i opracowania statystyczne. Warszawa. ISSN 1506-7947 ss. 298.
• GUS 2015a. Gospodarka paliwowo-energetyczna w latach 2013, 2014 [Energy statistics 2013, 2014]. Informacje i opracowania statystyczne. Warszawa. ISSN 1506-7947 ss. 294.
• GUS 2015b. Mały rocznik statystyczny Polski 2015 [Concise statistical yearbook of Poland 2015]. Warszawa. Zakład Wydawnictw Statystycznych. ISSN 1640-3630 ss. 539.
• GUS 2015c. Rocznik statystyczny rolnictwa 2014 [Statistical yearbook of agriculture]. Warszawa. Zakład Wydawnictw Statystycznych. ISSN 2080-8798 ss. 445.
• GUS 2015d. Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2015 [Statistical yearbook of the Republic of Poland 2015]. Warszawa. Zakład Wydawnictw Statystycznych. ISSN 1506-0632 ss. 907.
• PAWLAK J. 2015a. Rolnictwo a środowisko naturalne [Agriculture and environment]. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 1(87) s. 17–28.
• PAWLAK J. 2015b. Zużycie energii w rolnictwie polskim w latach 2009–2013 [Energy consumption in Polish agriculture within the years 2009–2013]. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 1(87) s. 29–40.
• SØRENSEN C.G., HALBERG N., OUDSHOORN F.W., PETERSEN B.M., DALGAARD R. 2014. Energy inputs and GHG emissions of tillage systems. Biosystems Engineering. Vol. 120 s. 2–14.
• WANG K., WEI Y-M. 2016. Sources of energy productivity change in China during 1997–2012: A decomposition analysis based on the Luenberger productivity indicator. Energy Economics. Vol. 54 s. 50–59.
• WÓJCICKI Z., RUDEŃSKA B. 2014. Efektywność nakładów materiałowo-energetycznych w gospodarstwie rolnym [Efficiency of material and energy inputs on farm]. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 4(86) s. 57–70.
• ZALEWSKI A. (red.) 2014. Rynek środków produkcji dla rolnictwa: stan i perspektywy [Market of production means for agriculture – present situation and prospects]. Nr 41. Warszawa. IERiGŻ–PIB, ARR, MRiRW. ISSN 2081-8815. ISSN 2081-8815 ss. 45.
• ZALEWSKI A. (red.) 2015. Rynek środków produkcji dla rolnictwa: stan i perspektywy [Market of production means for agriculture – present situation and prospects]. Nr 42. Warszawa. IERiGŻ–PIB, ARR, MRiRW. ISSN 2081-8815 ss. 45.
• ZIOLKOWSKA J.R., ZIOLKOWSKI B. 2016. Energy efficiency in the transport sector in the EU-27: A dynamic dematerialization analysis. Energy Economics. Vol. 51 s. 21–30.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.