Brand new old town in Elbląg - (re)building on the authentic root of retroversion

• Autorzy: Wiśniewska Katarzyna

Identyfikatory

DOI

10.21008/j.2658-2619.2022.10.5

Warianty tytułu

PL

Nówka starówka w Elblągu - (od)budowa na autentycznym korzeniu retrowersji

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

After more than forty years of (re)building from wartime destruction, through the creation of modern townhouses, today's New Old Town is a testimony to the changes that have taken place over the years, with the accompanying compromise: contemporary needs versus the spirit of a bygone era. The New Old Town is a unique product because the intention was to create a new city, on a new root, to erase its origins. However, the root turned out not raw but marked by an old code of the place, impossible to be removed, hidden under a layer of soil for long years. Elbląg was lucky that modernist projects rejecting links with the historical plan of the city were never implemented, because the lack of reference to the past could have resulted in a complete loss of memory.

PL

Dzisiejsza Nówka Starówka, po ponad czterdziestoletnim procesie (od)budowy ze zniszczeń wojennych, poprzez kreacje współczesnych kamienic, jest świadectwem zmian, jakie zachodziły przez te lata, z towarzyszącym im kompromisem: współczesne potrzeby a duch minionej epoki. Nówka Starówka jest produktem specyficznym, ponieważ intencją było stworzenie miasta nowego, na nowym korzeniu, by wymazać jego przeszły rodowód. Jednak korzeń nie był surowy a naznaczony dawnym kodem miejsca, niemożliwym do usunięcia, ukrytym przez lata pod warstwą ziemi. Elbląg miał szczęście, że modernistycznych projektów zatracających związek z historycznym planem miasta nie zrealizowano, bowiem brak odniesienia do przeszłości mógł spowodować całkowite zatracenie pamięci o niej.

Słowa kluczowe

EN

Nówka Starówka; New Old Town; Elbląg; retroversion

PL

Nówka Starówka; Nowe Stare Miasto; Elbląg; retrowersja

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz
• Rocznik: 2022
• Tom: Z. 10
• Strony: 64--75
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., fig.

Twórcy

autor

Wiśniewska Katarzyna

• Elbląg City Hall, Department of Urban Planning and Architecture

• https://orcid.org/0000-0002-8504-7494

Bibliografia

• 1. Anders W., 1996, Przywracanie ładu przestrzennego zabytkowego miasta na przykładzie miasta Elbląga, ZNPG “ARCHITEKTURA”, Nr 30, 57-112.
• 2. Barton-Piórkowska J., Romanowska-Kasperkiewicz T., Kaliszczak M. (1981). Ikonografia Starego Miasta w Elblągu, Gdańsk.
• 3. Baum S., 1961, Odbudowa zespołu zabytkowego w Malborku, in: Kwestia odbudowy zabytkowych zespołów staromiejskich na ziemiach odzyskanych, Ł. Bugalski (2014), “Przegląd Zachodni”, Poznań, 212-234.
• 4. Czarnocki K., ed., 1956, Z dziejów Elbląga, Obywatelski Komitet Wykonawczy Roku Jubileuszowego Miasta Elbląga, Elbląg.
• 5. Central Statistical Office, War damage to buildings in towns and villages as at 1 May 1945, http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/plain-content?id=17609 (access: 18.07.2022).
• 6. Centrum Spotkań Europejskich „Światowid”, Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu, Muzeum „Brama Frydlandzka” w Kalinigradzie (2021), Testimonies. Part 2. Post-war settlers - Elbląg, https://www.youtube.com/watch?v=OIQxoxlNW3k (access: 21.07.2022).
• 7. Diduch A., 2021, Retrowersja: elbląski Minecraft, “Architektura & Biznes”, 5, 64-81.
• 8. Główny Urząd Statystyczny, 1967, Zniszczenia wojenne w zabudowie miast i wsi według stanu w dniu 1 V 1945, http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/plain-content?id=17609 (access: 20.07.2022).
• 9. Korzeniewski B., 2007, Wprowadzenie. Przemiany pamięci społecznej z perspektywy teorii kultury - polskie i niemieckie przestrzenie pamięci in: Przemiany pamięci społecznej a teoria kultury, ed. B. Korzeniewski ed., Poznań, 7-21.
• 10. Lubocka-Hoffmann M., 2004 , Miasta historyczne zachodniej i północnej Polski. Zniszczenia i programy odbudowy, Bydgoszcz.
• 11. Lubocka-Hoffmann M., 2010, Retrowersja Starego Miasta w Elblągu, Elbląg.
• 12. Mazur Z., Wagińska-Marzec M., 2021, Z badań nad stosunkiem mieszkańców Ziem Zachodnich i Północnych do historycznego dziedzictwa kulturowego, Instytut Zachodni, Poznań.
• 13. Municipal Urban Planning Studio, 1972, Elbląg - Old Town. Building development concept, Elbląg.
• 14. Local zoning plan for the area at the corner of Świętego Ducha Street and Bulwar Zygmunta Augusta in Elbląg, https://planowanie.umelblag.pl/?q=node/434 (access: 20.07.2022).
• 15. Mieszkowski B., 1978, in: Wspomnienia z odbudowy Głównego Miasta, ed. I. Trojanowska, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk, 29-39.
• 16. Preliminary design for the reconstruction of the residential building at Linki 4 in Elbląg, 1954, Archive of the Voivodeship Office for Historical Monuments Protection in Olsztyn, Elbląg Branch.
• 17. Sierzputowski W., 1953, Camel House building in Old Town - Elbląg; Archive of the Voivodeship Office for Historical Monuments Protection in Olsztyn, Elbląg Branch.
• 18. Sierzputowski W., 1953, Cost estimate for securing the building at Rzeźnicka 4 in Elbląg, Archive of the Voivodeship Office for Historical Monuments Protection in Olsztyn, Elbląg Branch.
• 19. Sierzputowski W., 1948, Monthly report fof August 1948, Archive of the Voivodeship Office for Historical Monuments Protection in Olsztyn.
• 20. Elbląg 2020+ Brand Development Study, 2020, Registry of the Department of Urban Planning and Architecture in Elbląg.
• 21. Tomczyk R., 2000, Bedeker elbląski, Polnord Wydawnictwo OSKAR, Gdańsk.
• 22. Resolution No. 666 of the Government Presidium of 20.08.1955 on the planned action to remove the remains of war damage in cities and housing estates; .M. P. 1955 no. 92 item 1189; https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP19550921189 (access: 21.07.2022).
• 23. Wiśniewska K., 2018, Elbląg od strony rzeki mógłby wyglądać zupełnie inaczej - studium przypadku, PAN KPZK, tom CLXXXVIII, Warsaw.
• 24. Wiśniewska K., 2021, Nowe Stare Miasto w Elblągu - wieloaspektowość interwencji w obszarze zabytkowym, Ochrona dziedzictwa kulturowego 11(2021), https://ph.pollub.pl/index.php/odk/article/download/2795/2571/ (access: 20.07.2022).