Elementy społecznego postrzegania gospodarki przeterminowanymi lekami

• Autorzy: Kornak Natalia , Kostecka Joanna

Identyfikatory

DOI

10.15584/pjsd.2019.23.2.4

Warianty tytułu

EN

Elements of social perceiving of management of waste of medicines

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Odpady leków przenikają do środowiska i stwarzają zagrożenie zanieczyszczenia wód powierzchniowych i gleb substancjami czynnymi farmaceutyków. Do czynników sprzyjających zagrożeniu należy także czynnik społeczny taki jak brak świadomości konsumentów o konieczności odpowiedzialnego stosowania leków oraz zagospodarowania ich odpadów, tak aby zminimalizować ryzyko przedostawania się substancji farmakologicznie czynnych do środowiska. Celem artykułu była analiza wybranych informacji dotyczących gospodarki odpadami leków w obrębie gospodarstw domowych. Analizę o charakterze lokalnym wykonano na przykładzie powiatu lubaczowskiego.

EN

Pharmaceutical wastes penetrate the environment and pose a threat to surface water and soil pollution with active pharmaceutical substances. Risk factors also include a social factor, such as a lack of consumer awareness about the need for responsible use of medicines and the management of medicines waste, in order to minimize the risk of leakage of pharmacologically active substances into the environment. The aim of the article was to analyze selected information on medicines waste management within households. Local analysis was performed on the example of the Lubaczów poviat.

Słowa kluczowe

PL

odpady leków; gospodarka odpadami; organizacja; zagrożenia środowiska farmaceutykami; świadomość konsumenta; ankieta

EN

medicine waste; waste management; organization; environmental hazards with pharmaceuticals; consumer awareness; survey

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej w Rzeszowie, Oddział Południowo-Wschodni ; Polskie Towarzystwo Gleboznawcze Oddział w Rzeszowie
• Czasopismo: Polish Journal for Sustainable Development
• Rocznik: 2019
• Tom: T. 23, cz. 2
• Strony: 37--46
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kornak Natalia

• Zakład Podstaw Rolnictwa i Gospodarki Odpadami, Instytut Rolnictwa, Ochrony i Kształtowania Środowiska, Kolegium Nauk Przyrodniczych, Uniwersytet Rzeszowski

autor

Kostecka Joanna

• Zakład Podstaw Rolnictwa i Gospodarki Odpadami, Instytut Rolnictwa, Ochrony i Kształtowania Środowiska, Kolegium Nauk Przyrodniczych, Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• 1. Barc K. 2016. Co zrobić z przeterminowanymi lekami? http://www.oddamodpady.pl/co-zrobic-z-przeterminowanymi-lekami/. data wejścia 07.12.2019 r.
• 2. Boroń M., Pawlas K. 2014. Analiza ścieków jako nowa droga określenia ilości spożywanych narkotyków w społecznościach lokalnych. Przegląd literatury. Med Śr Environl Med. 17(3). 62-68.
• 3. Boroń M., Pawlas K. 2015. Farmaceutyki w środowisku wodnym – przegląd literatury. Probl. Hig. Epidemiol. 96(2). 357-363.
• 4. Boxall A., Kolpin D.W., Halling-Sørensen B., Tolls J. 2003. Are Veterinary Medicines Causing Environmental Risks? Environmental Science & Technology. 37. 15. 286A-294A.
• 5. Cahill J.D., Furlong E.T., Burkhardt M.R., Kolpin D., Anderson L.G. 2004. Determination of pharmaceutical compounds in surface-and ground-water samples by solid-phase extraction and high-performance liquid chromatography-electrospray ionization mass spectrometry. Journal of Chromatography. vol. A 1041. 1-2. 171-180.
• 6. Choi K., Kim Y., Jung J.Y., Kim M., Kim C., Kim N., Park J. 2008. Occurrences and ecological risk of roxithromycin, trimethoprim, and chloramphenicol in the Han River, Korea. Environmental Toxicology and Chemistry. 27. 3. 711-719.
• 7. Czech B. 2015. Usuwanie farmaceutyków z wód i ścieków z wykorzystaniem metod adsorpcyjnych i fotokatalitycznych. Zakład Chemii Środowiskowej. 443-452.
• 8. Czerwiński J., Kłonica A., Ozorek J. 2015. Pozostałości farmaceutyków w środowisku wodnym i metody ich usuwania. Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury JCEEA. XXXII. 62 (115). 27-42.
• 9. Dołomisiewicz M. 2010. Niekontrolowane krążenie farmaceutyków w środowisku. Praca inżynierska wykonana w Zakładzie Biologicznych Podstaw Rolnictwa i Edukacji Środowiskowej. Wydział Biologiczno-Rolniczy Uniwersytetu Rzeszowskiego. 1-35.
• 10. Ferrari B., Paxeus N., Giudice R.L., Pollio A., Garric J. 2003. Ecotoxicological impact of pharmaceuticals found in treated wastewaters, study of carbamazepine, clofbric acid, and diclofenac. Ecotoxicology and Environmental Safety. l. 55. 359-370.
• 11. Ginter-Kramarczyk D., Kruszelnicka I. 2019. Farmaceutyki w środowisku. Wodociągi . Kanalizacja. 12. 40-42.
• 12. Jagoda A., Żukowski W., Dąbrowska B. 2011. Kofeina w rzekach Krakowa. Czas Tech Śr. 6. 99-108.
• 13. Kasprzyk-Hordern B., Dąbrowska A., Vieno N. 2007. Occurrence of acidic pharmaceuticals in the Warta River in Poland. Chem Anal. 52. 289-303.
• 14. Kinney C.A., Furlong E.T., Kolpin D.W., Burkhardt M.R., Zaugg S.D., Werner S.L., Bossio J.P. I Benotti M.J. 2008. Bioaccumulation of Pharmaceuticals and Other Anthropogenic Waste Indicators in Earthworms from Agricultural Soil Amended With Biosolid or Swine Manure. Environmental Science & Technology. 42. 6. 1863-1870.
• 15. Kolpin D.W., Furlong E.T., Meyer M.T., Thurman E.M., Zaugg S.D., Barber L.B. 2002. Pharmaceuticals, hormones, and other organic wastewater contaminants in U.S. streams, 1999-2000: a national reconnaissance. Environmental Science & Technology. 36. 6. 1202-1211.
• 16. Kostecka J. 2010. Retardacja przekształcania zasobów przyrodniczych jako element zrównoważonego rozwoju. Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN. 242. 27-49.
• 17. Kózka M.J., Perek M., Kruszecka-Krówka A., Miller E. 2018. Analiza zatruć u dzieci i młodzieży hospitalizowanych w Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym w Krakowie w latach 2009-2012. Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne. ISSN 2451-1870. 8(1). 5-9.
• 18. Kubicka-Żach K. 2018. Od nowego roku dużo drożej za mieszanie śmieci. https://www.prawo.pl/samorzad/segregacja-smieci-od-2019-roku,347745.html. data wejścia 07.12.2019 r.
• 19. Marchwiak J. 2015. Zatrucie lekami i środkami chemicznymi u dziecka. www.wylecz.to/choroby-u-dzieci/zatrucie-lekami-i-srodkami-chemicznymi-u-dziecka/. data wejścia 07.12.2019 r.
• 20. Marciocha D., Raszka A., Kalka J., Surmacz-Górska J. 2009. Leki w środowisku. Sulfametoksazol i trimetoprim jako jedne z najczęściej wykrywanych chemioterapeutyków w środowisku wodnym. [W]: Polska Inżynieria Środowiska pięć lat po wstąpieniu do Unii Europejskiej. T. 3. Pod red. M. Dudzińskiej, L. Pawłowskiego. Lublin: Komitet Inżynierii Środowiska PAN. (Monografie. 60). 145-156. http://wis.pol.lublin.pl/kongres3/tom3/16.pdf. data wejścia 07.12.2019 r.
• 21. Państwowe Gospodarstwo Wodne, Wody Polskie. 2019. Farmaceutyki w środowisku. www.wody.gov.pl/aktualnosci/491-farmaceutyki-w-srodowisku. data wejścia 07.12.2019 r.
• 22. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. poz. 1923).
• 23. Rzemieniuk T. 2019. Postępowanie w ostrych zatruciach u dzieci. www.centrum-pediatrii.com.pl, data wejścia 07.12.2019 r.
• 24. Staniszewska A., Siwek A., Zaremba M., Juszczyk G., Religioni U., Bujalska-Zadrożny M. 2015. Wybrane aspekty związane z lekami przeterminowanymi. Prob. High Epidemiol. 96 (3). 697-703.
• 25. Szymonik A., Lach J. 2012. Zagrożenie środowiska wodnego obecnością środków farmaceutycznych. Inżynieria i Ochrona Środowiska. 15. 3. 249-263.
• 26. Ustawa z dnia z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2019 r. poz. 701, tj. z późn. zm.).
• 27. Zheng Q., Zhang R., Wang Y. 2012. Occurrence and distribution of antibiotics in the Beibu Gulf, China: Impacts of river discharge and aquaculture activities. Marine Environ Res. 78. 26-33.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).