Zakłady górnicze „Nowy Kościół”

• Autorzy: Maciejak K. , Maciejak M.

Identyfikatory

DOI

10.5277/hm150205

Warianty tytułu

EN

Nowy Kościół copper mine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Kopalnia rud miedzi Nowy Kościół pod Złotoryją wraz z zakładami górniczymi Lena i Konrad tworzyła fundamenty Starego Zagłębia Miedziowego. Jednak do tej pory nie doczekała się ona żadnego opracowania. Budowę kopalni zakończono w 1954 r. Złoże zamierzano eksploatować przez 15 lat. Jednak mimo opracowania planu rozbudowy o złoże zachodnie, którego eksploatacja przedłużyłaby żywot kopalni o kolejne 21 lat – w 1968 r. zakład zamknięto. W sumie w ZG Nowy Kościół wydobyto ponad 4 mln ton rudy miedzi. Unikatem w skali rzeźby powierzchni ziemi dawnych terenów pogórniczych w Polsce jest to, że na zdjęciach satelitarnych i lidarowych widać dokładnie sieć chodników oraz zapadlisk nawiązujących do granic starych pól wydobywczych pokrywających się z planem kopalni.

EN

The Nowy Kościół plant and mine were established on the basis of an older lime plant, in which copper ores were extracted in the World War I from marlstone deposits mined in a nearby quarry in an opencast operation. In the early 1950s the shallow deposit was accessed by a system of galleries. The construction of the mine was completed in 1954. Although plans were made to access an additional deposit to the west (from the Kaczawa valley) and thus allow to prolong the operation of the mine until 1990, in 1968 the plant was closed due to the Lubin mine of the so-called New Copper Belt commencing operation. All in all, over 4,000,000 tons of copper ore have been excavated in the Nowy Kościół plant. A specific mark left by this historic mining on the ground above the mine are the terrain characteristics of the surface. Satellite and LIDAR images reveal a network of terrain elevations corresponding to the course of the galleries and some regular subsidence over the mining fields which are a perfect match to the layout of the mine.

Słowa kluczowe

PL

historia górnictwa; rudy miedzi; Nowy Kościół; Dolny Śląsk

EN

mining history; copper ore; Nowy Kościół; Lower Silesia

• Wydawca: Stowarzyszenie Naukowo-Edukacyjne Terra Minera
• Czasopismo: Hereditas Minariorum
• Rocznik: 2016
• Tom: Vol. 3
• Strony: 83--108
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Maciejak K.

autor

Maciejak M.

Bibliografia

• Ansatzpunkte für Tiefbohrungen in der Goldberger Zechsteinmulde. Technisches Referat. Breslau – 5.06.1929, Aktenvermerk 35/29. Archiwum Państwowe w Legnicy.
• BEYSCHLAG F., 1918. Die niederschlesische Kupferformation. Zeitschrift für praktische Geologie, 5: 67–73.
• BEYSCHLAG F., KRUSCH, P. & VOGT, J. H. L., 1921. Die Lagerstätten der nutzbaren Mineralien und Gesteine, II. Enke. Stuttgart.
• Blei- und Kupfererzbergwerke Heinrichssegen und Glückauf. – Vertrag mit den Niederschlesischen Portlandcementwerken, Neukirch a.d. Katzenbach, Sept.–Okt. 1917. Bundesarchiv, BArch, R 8737/1542.
• CHAJEWSKI D., 2015. Górnictwo miedzi było w cieniu węgla. Ale tylko do czasu... Gaz. Lubuska, 7.09.2015 (online), http://www.strefabiznesu.gazetalubuska.pl/artykul/gornictwo-miedzi-bylo-w-cieniu-wegla-ale-tylko-do-czasu-zdjecia.
• FECHNER H., 1903. Geschichte des schlesischen Berg und Hüttenwesens in der Zeit Friedrichs der Grossen, Friedrich Wilhelm’s II und Friedrich Wilhelm’s III, 1741 bis 1806. Zeitschr. für des Berg-, Hütten- und Salinenwesen im Preussischen Staate, I, 3. Berlin.
• FOGT J., 1952. Koreferat projektu wstępnego budowy kopalni „Nowy Kościół” opracowany na zlecenie CZKRN nr 134 z dnia 3.7.1952. Arch. Państw. w Legnicy.
• KOWALSKI A., MACIEJAK. K., 2016. Zastosowanie metod geomorfometrycznych w analizie deformacji powierzchni terenu spowodowanych działalnością górniczą na przykładzie kopalni Nowy Kościół („Stare Zagłębie Miedziowe”, synklinorium północnosudeckie). Referat na III Polskim Kongresie Geologicznym. Wrocław.
• KOZŁOWSKI M., 1985. Stare Zagłębie Miedziowe. KAW. Wrocław.
• KUCHA H., PAWLIKOWSKI M., 2010. Badania genezy cechsztyńskich złóż miedzi w Polsce. Geologia, 36, 4: 513–538.
• Kupfererzbergwerke Heinrichssegen und Glückauf bei Neukirch an der Katzbach – 1917–1918. Bundesarchiv, BArch, R 8737/1342.
• MACIEJAK K., MACIEJAK K., 2006. Na tropach dawnego górnictwa Gór i Pogórza Kaczawskiego. Wyd. Studio Edukacji i Aktywnego Wypoczynku Goldcentrum. Złotoryja.
• MACIEJAK K., MACIEJAK K. 2016. Nieznany ośrodek górnictwa rud miedzi pod Nowym Kościołem i Sokołowcem na Pogórzu Kaczawskim. Materiały I Warsztatów Dziedzictwo i historia górnictwa. Złoty Stok 14–15.04.2016: 34–41.
• MACIEJAK K., MACIEJAK M., 2013. Górnictwo miedzi w niecce złotoryjskiej od średniowiecza do końca XIX w. Dzieje górnictwa – element europejskiego dziedzictwa kultury, 5. Ofic. Wyd. PWr., Wrocław.
• MARSZAŁEK R., ZACZEK F., 1968. Złoże rud miedzi synkliny złotoryjskiej. Archiwum Państwowe w Legnicy.
• Opis warunków geologicznych oraz sposobów udostępniania i eksploatacji kop. „Nowy Kościół”, 24.03.1961 r. (dokument podpisany przez: głównego geologa – Ferdynanda Zaczka, dyrektora zakładu Władysława Maziarza, głównego miernika – Zenona Dychtowicz i kierownika robót górniczych Stanisława Piechotę). Archiwum Państwowe w Legnicy.
• PAŹDIORA J., 2008. Stare Zagłębie Miedziowe. Wyd. Tow. Miłośników Bolesławca. Bolesławiec.
• PAŹDZIORA J., 2011. Polska Miedź 1945–2010. Wyd. Chroma Drukarnia Krzysztof Raczkowski. Bolesławiec.
• Perspektywiczny plan rozwoju Zakładów Górniczych „Nowy Kościół” przy uwzględnieniu eksploatacji pola zachodniego na lata 1971–1990. Czerwiec 1966 (dokument podpisany przez Alfreda Wołczyńskiego, głównego inżyniera ZG Nowy Kościół). Archiwum Państwowe w Legnicy.
• Pismo do Bergwerksbesitzer Herrn C.H.L. Kaeger in Breslau. Haasel 28.12.1871. Arch. Państw. w Legnicy.
• Projekt wstępny Zakładów Górniczych „Nowy Kościół” w Nowym Kościele. Biuro Projektów Przemysłu Metali Nieżelaznych „BIPROMET”. Maj 1952. Katowice. Archiwum Państwowe w Legnicy.
• Protokół (odpis) z komisyjnego przyjęcia Cementowni „Portland” w Nowym Kościele pow. Złotoryja D/Sl. w dniu 28.II.1951. Arch. Państwowe w Legnicy.
• Protokół z posiedzenia Naczelnej Komisji Oceny Projektów Inwestycyjnych przy Zarządzie Kopalnictwa Rud Nieżelaznych w Katowicach odbytego w dniu 12.08.1952 r. w sprawie zatwierdzenia projektu wstępnego kopalni „Nowy Kościół”. 3.10.1952 r. Katowice. Arch. Państw. w Legnicy.
• Raport st. por. Albinusa o próbach prowadzonych przez Kriegsmetall A.G. w Nowym Kościele w dn. 19-27.8.1918 (z akt T.L. Cu, G.XV. c, 2–4). Archiwum Państwowe w Legnicy.
• Reiseberciht des Oberleutnant Flegel vom 2. Juli 1918, Zementfabrik Neukirsch a/Katzbach. Arch. Państw. w Legnicy.
• SCUPIN H., 1925. Zur Geschichte des Kupferbergbaues im Niederschlesischen Zechstein. Achtundneuzigster Jahres Bericht der Schlesischen Gesellschaft für vaterlandischen Kultur: 22–23. Breslau.
• Staatlische Bergbauerversuche auf Kupfermergel der Goldberger Mulde in den Jahren 1808/9. Technisches Referat. Aktenvermerk T.L. Nr. 1/33, Breslau, 27.01.1933. Archiwum Państwowe w Legnicy. WOKOTRUB L., 2011. Pionierskie lata na Ziemi Złotoryjskiej (1945-1948). Wyd. UNIFOT. Złotoryja–Chojnów.
• WUTKE K., 1900. Codex Diplomaticus Silesiae, Bd. XX. Wyd. E. Morgensterns Buchhandlung (E. Wohlfarth). Breslau. WUTKE K., 1900. Codex Diplomaticus Silesiae, Bd. XXI. Wyd. E. Morgensterns Buchhandlung (E. Wohlfarth). Breslau.
• www.dolny-slask.org.pl – witryna internetowa Stowarzyszenia Wratislaviae Amici (dostęp: październik 2016).
• www.geoportal.gov.pl – witryna internetowa projektu Geoportal (dostęp: październik 2016).

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).