Kierunki rozwoju urbanistyki nowożytnej w Polsce południowo-wschodniej. Geneza, modele urbanistyczne, przykłady

• Autorzy: Kuśnierz K.

Warianty tytułu

EN

Directions of modern urban development in south-eastern Poland. Origins, urban models, examples

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Niniejszy artykuł dotyczy kierunków rozwoju urbanistyki renesansowej w Polsce, która narodziła się pod wpływem prądów humanistycznych i teorii urbanistyki odrodzenia powstałych we Włoszech. W pracy zostały zaprezentowane takie miasta jak Brody, Brzeżany, Żółkiew, Krasiczyn, Sieniawa, Zamość, Stanisławów, Wielkie Oczy, Głogów Małopolski. Na wybranych przykładach wyżej wymienionych miast udowodniono, że mają szereg cech wspólnych, które wyróżniają je jako nowożytne konstrukcje urbanistyczne. Są to m.in. dobór miejsca lokalizacji w terenie płaskim, wprowadzenie dużych rynków usytuowanych centralnie w planie miasta, dominacja czynnika kompozycyjnego, dążenie do symetrii i osiowości, dążenie do ujednolicenia architektury.

EN

This article discusses the directions of Renaissance urban development in Poland, which originated under the infl uence of humanistic trends and Renaissance urban planning theories born in Italy. The work presents such towns as Brody, Brzeżany, Żółkiew, Krasiczyn, Sieniawa, Zamość, Stanisławów, Wielkie Oczy and Głogów Małopolski. On selected examples of the above mentioned towns it has been proven that they possess several features in common which distinguish them as modern urban constructions. They are e.g. the choice of a foundation site in the flat terrain, introduction of a large market square situated centrally on the town plan, dominance of the composition factor, aspiring to symmetry and axiality, and to uniform architecture.

Słowa kluczowe

PL

urbanistyka nowożytna; Polska południowo-wschodnia; modele urbanistyczne

EN

modern urban planning south-eastern Poland; urban models

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 41
• Strony: 99--106
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., il.

Twórcy

autor

Kuśnierz K.

• Instytut Historii Architektury i Konserwacji Zabytków, Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej

Bibliografia

• [1] Kalinowski W. Miasta polskie w XVI i I połowie XVII w. Kwartalnik Architektury i Urbanistyki 1963; VIII(3–4):167-225.
• [2] Kalinowski W. Zarys historii budowy miast w Polsce do poł. XIX w. Wyd. UMK, Toruń, 1965.
• [3] Książek M. Zagadnienie genezy rozplanowania i typologii miast prywatnych w XVI i XVII wieku w południowej Małopolsce. Wyd. PK, Kraków, 1988.
• [4] Kuśnierz K. Sieniawa. Założenie rezydencjonalne Sieniawskich. Rozwój przestrzenny w XVII oraz XVIII wieku. KAW, Rzeszów, 1984.
• [5] Kuśnierz K. Miejskie ośrodki gospodarcze wielkich latyfundiów południowej Polski w XVI oraz XVII wieku. Wyd. PK, Kraków, 1989.
• [6] Kuśnierz K. Tarnobrzeg. Historia rozwoju przestrzennego. Wyd. Naukowe ZHA, U i SzP WA PK, wyd. I Kraków, 1998; wyd. II Kraków, 1999.
• [7] Kuśnierz K. Sieniawa. Historia rozwoju przestrzennego, Wyd. PK, Kraków, 2001.
• [8] Kuśnierz-Krupa D. Skawina w średniowieczu. Zagadnienia urbanistyczno-architektoniczne. Wyd. PK, Kraków, 2012.
• [9] Zarębska T. Teoria urbanistyki włoskiej XV i XVI wieku. Warszawa, 1971.
• [10] Zarębska T., Początki polskiego piśmiennictwa urbanistycznego, Warszawa 1975.