4-Metoksyfenol

• Autorzy: Sapota A. , Skrzypińska-Gawrysiak M

Warianty tytułu

EN

4-Methoxyfenol

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

4-Metoksyfenol (4-MF) jest białą substancją w postaci krystalicznych płatków lub o konsystencji wosku. Jest stosowany jako przeciwutleniacz dla tłuszczów, olejów, witamin i kosmetyków, inhibitor polimeryzacji monomerów akrylowych i metakrylowych oraz różnych monomerów winylowych. Jest także związkiem pośrednim w produkcji barwników, farmaceutyków, plastyfikatorów i stabilizatorów. Stosowany jest ponadto jako stabilizator chlorowanych węglowodorów, etylocelulozy, olejów smarowych w przemyśle włókienniczym oraz do hamowania skutków działania promieniowania UV na skórę i do odbarwiania skóry. 4-Metoksyfenol jest także stosowany jako lek odbarwiający resztkową pigmentację skóry w przypadku bielactwa (vitiligo universalis) oraz w leczeniu czerniaka skóry. U pacjentów, którym 4-metoksyfenol podano w postaci wlewu dotętniczego w dużej ilości (27 g), wystąpiły objawy uszkodzenia wątroby i nerek oraz spadek stężenia hemoglobiny. W dostępnym piśmiennictwie dane na temat narażenia zawodowego na 4-metoksyfenol są nieliczne. Opisano dwa przypadki zawodowego bielactwa skóry (occupational leucoderma) u pracowników mających kontakt z 4-metoksyfenolem. Jeden z pracowników był narażony na ten związek przez 11 lat, a drugi przez 3 lata. Odbarwienie obejmowało skórę na grzbiecie obu dłoni oraz na przedramionach i skroni. Toksyczność ostra 4-metoksyfenolu jest stosunkowo mała. Po podaniu dootrzewnowym 4-metoksyfenolu u zwierząt obserwowano objawy niedotlenienia (anoksja) i paraliż, a większe dawki 4-metoksyfenolu działały narkotycznie. 4-Metoksyfenol wykazuje działanie drażniące na skórę i oczy, a po aplikacji na skórę królików wywołuje jej znaczną martwicę. W testach przeprowadzonych na samicach świnek morskich wykazywał umiarkowane działanie uczulające. W badaniach przewlekłych przeprowadzonych na szczurach 4-metoksyfenol podawano w paszy o stężeniach 0,02 ÷ 5% przez okres 4 ÷ 104 tygodni. Po narażeniu na 4-metoksyfenol o najmniejszym stężeniu nie obserwowano efektów toksycznych, natomiast związek o większym stężeniu powodował spadek przyrostu masy ciała, rozrost nabłonka przedżołądka, nadżerki i owrzodzenia. Po dłuższym czasie narażenia (52 tygodnie) nadżerki i owrzodzenia występowały także w gruczołowej części żołądka. Przedłużenie narażenia na 2-procentowy 4-metoksyfenol w paszy do 104 tygodni prowadziło do pojawienia się zmian nowotworowych w postaci brodawczaków i raków kolczystokomórkowych. 4-Metoksyfenol nie jest klasyfikowany pod kątem rakotwórczości. NTP nie prowadziło badań nad działaniem rakotwórczym i genotoksycznym tego związku. 4-Metoksyfenol nie działa także mutagennie. W dostępnym piśmiennictwie nie znaleziono także danych na temat działania embriotoksycznego, fetotoksycznego i teratogennego związku. Za podstawę ustalenia wartości NDS 4-metoksyfenolu przyjęto wyniki badań Hodge`a i in. wykonane na szczurach obu płci (po 10 w grupie). Szczury otrzymywały w paszy przez okres do 7 tygodni 4-metoksyfenol o stężeniach 0,02 ÷ 5%. Nie wykazano u zwierząt narażanych na 0,02-procentowy 4-metoksyfenol żadnych zmian toksycznych w porównaniu ze zwierzętami z grupy kontrolnej; większe stężenia związku powodowały już spadek przyrostu masy ciała zwierząt. Na podstawie otrzymanych wyników stężenie 0,02-procentowe związku w paszy uznano za wartość NOEL 4-metoksyfenolu. Po przeliczeniu tej dawki na masę ciała człowieka i zastosowaniu łącznego współczynnika niepewności (równego 36) wyliczono wartość NDS 4-metoksyfenolu, która wynosi 5 mg/m3. Wartość ta powinna zabezpieczyć pracowników przed potencjalnym działaniem układowym i drażniącym związku. Nie ma podstaw do ustalenia wartości NDSCh i DSB 4-metoksyfenolu. Ze względu na działanie szkodliwe związku na skórę i prawdopodobne wchłanianie tą drogą zaproponowano także oznakowanie 4- metoksyfenolu literami „Sk”.

EN

4-Methoxyfenol (4-MF) is a white substance that occurs in the form of crystalline flakes or in the consistency of wax. It has a variety of applications in several industries. Due to its antioxidative properties it is used against peroxidation of fats, oils, vitamins and cosmetics. It is also used as an inhibitor of acrylic and meta-acrylic monomer polymerization and various vinyl polymers; as an agent stabilizing chlorinated hydrocarbons, ethyl cellulose, lubricating oil in the textile industry; as an inhibitor of UV radiation effects on the skin and as a skin depigmenting agent; as a chemical intermediate in the production of dyes, pharmaceutics, softening and stabilizing agents; as a drug decolorizing skin residual pigmentation in the case of vitiligo universalis; and in the treatment of melanoma in the skin. Patients who received a high dose (27 g) of 4-MF in intra-arterial infusion showed symptoms of liver and kidney damage as well as a decreased concentration of hemoglobin. In the available literature, reports on occupational exposure to 4-MF are rather scarce.

Słowa kluczowe

PL

4-metoksyfenol; toksyczność; narażenie zawodowe; NDS

EN

4-methoxyphenol; toxicity; occupational exposure; MAC

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2007
• Tom: Nr 2 (52)
• Strony: 101--119
• Opis fizyczny: Bibliogr. 42 poz., tab.

Twórcy

autor

Sapota A.

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi 90-151 Łódź ul. Jana Muszyńskiego 1

autor

Skrzypińska-Gawrysiak M

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi 90-151 Łódź ul. Jana Muszyńskiego 1

Bibliografia

• 1.ACGIH (2000) Documentation of the threshold limit values. Ed. 6. Cincinnati.
• 2.Altman H.J. i in. (1985) Induction of forestomach lesions by butylhydroxyanisole and structurally related substances. Arch. Toxicol. Suppl. 8, 114-116.
• 3.Anari M.R. i in. (1995) Cytochrome P450 peroxidase/peroxygenase mediated xenobiotic metabolic activation and cytotoxicity in isolated hepatocytes. Chem. Res. Toxicol. 8, 997-1004 [cyt. Za streszcz.].
• 4.Asakawa E. i in. (1994) Carcinogenicity of 4-methoxyphenol and 4-methylcatechol in F344 rats. Int. J. Cancer 56, 146-152.
• 5.Belcher H.J., Barsted C.G., Dawson C.M. (1990) 4-Hydroxyanisole: human pharmacokinetics. Pigment Cell Res. 3, 306-309 [cyt. za streszcz.].
• 6.Belcher H.J., Nizam M., O`Neill T.J. (1992) Intraarterial 4-hydroxyanisole chemotherapy for locally recurrent malignant melanoma: a re-appreisal. Br. J. Plast. Surg. 45, 208-210 [cyt. za streszcz.].
• 7.Belej T., O`Brien P.J. (1995) Molecular hepatotoxic mechanism of tyrosinase directed phenolic antimelanona agents. Proc. Annu. Meet. Am. Assoc. Cancer. Res. 36, A2197 [cyt. za streszcz.].
• 8.CCRIS (2001) [baza danych].
• 9.CHEMINFO (2002) Canadian Centre for Occupational Health and Safety [baza danych].
• 10.Chivers C.P. (1972) Two cases of occupational leucoderma following contact with hydroquinone monomethyl ether. Brit. J. Industr. Med. 29, 105-107.
• 11.Durmishev A. (1973) Dermatol. Venerol (Sofia) 12, 172 [cyt. za HSDB 2001].
• 12.Fleischer A.B. i in. (2000) The combination of 2% 4-hydroxyanisole (mequinol) and 0,01% tretinoin is effective in improving the appearance of solar lentigines and related hyperpigmented lesions in two double-blind multicenter clinical studies. J. Am. Acad. Dermatol. 42, 459-467.
• 13.Hachiya N., Takizawa Y. (1994) Mutagenicity of plastic additives. Hen`Igenesi Shiken 3, 147-154 [cyt. za CCRIS 2001].
• 14.Haworth S. i in. (1983) Salmonella mutagenicity test results for 250 chemicals. Environ. Mutagen. 5 (suppl. 1), 3-142 [cyt. za CCRIS 2001].
• 15.Hirose M. i in. (1986) Comparison of the effects of 13 phenolic compounds in induction of proliferative lesions of the forestomach and increase in the labelling indices of the glandular stomach and urinary bladder epithelium of Syrian golden hamsters. Carcinogenesis 7, 1285-1289 [cyt. za Asakawa I in. 1994].
• 16.Hirose M. i in. (1988) Modification of N-methyl-N`-nitro-N-nitrosoguanidine induced forestomach and glandular stomach carcinogenesis by phenolic antioxidants in rats. Cancer Res. 48, 5310-5315 [cyt. za Asakawa i in. 1994].
• 17.Hirose M. i in. (1997) Carcinogenicity of antioxidants BHA, caffeic acid, sesamol, 4-methoxyphenol and catechol at low doses, either alone or in combination, and modulation of their effects in a rat medium- term multi-organ carcinogenesis model. Carcinogenesis 19, 207-212.
• 18.Hodge H.C. i in. (1949) Short-term toxicity tests on the mono and di methyl ethers of hydroquinone. J. Ind. Hyg. Toxicol. 31, 79-92.
• 19.Holden J.L., Dewey D.L., Riley P.A. (1984) A study of the pharmacokinetics of 4-hydroxyanisole. Hydroxyanisole. Recent Advances in anti-melanoma therapy.[Red.] P.A. Riley. Washington, IRL Press, 213-220 [cyt. za streszcz.].
• 20.HSDB, Hazardous Substances Data Bank (2001) [baza danych].
• 21.Industrial hygiene and toxicology (1963) [Red.] A.F. Patty. 2nd ed. Interscience Publishers 1686-1690.
• 22.Ito N. i in. (1992) Antioxidants – carcinogenesis and its modification. W: Chemical carcinogenesis. Munich, MMV Medizin Verlag 143-149 [cyt. za Asakawa 1994].
• 23.Koga S. i in. (1992) Importance of iron in lipid peroxidation in the tyrosinase/4-hydroxyanisole system: possible mechanism of killing malignant melanoma cells by 4-hydrohydroxyanisole. Biochem. Int. 26, 397-403 [cyt. za streszcz.].
• 24.Kulkarni G.A., Nathanson L. (1989) Specificity of growth inhibition of melanoma by 4-hydroxyanisole. Pigment Cell Res. 2, 40-43 [cyt. za streszcz.].
• 25.Morgan B.D. i in. (1984) Human pharmacokinetics of 40hydroxyanisole. Hydroxyanisole. Recent advances in anti-melanoma therapy. [Red.] P.A Riley. Washington, IRL Press, 221-226 [cyt. Za streszcz.].
• 26.Nair X., Tramposch K.M. (1991) The Yucatan miniature swine as an in vivo model for screening skin depigmentation. J. Dermatol. Sci. 2, 428-433.
• 27.Nair X. i in. (1993) Combination of 4-hydroxyanisole and all-trans retinoic acid produced synergistic skin depigmentation in swine. J. Invest. Dermatol. 101, 145-149.
• 28.Naish S. i in. (1988) Major primary cytotoxic product of 4-hydroxyanisole oxidation by mushroom tyrosinase is 4-methoxy ortho benzoquinone. Pigment Cell Res. 1, 382-385 [cyt. za streszcz.].
• 29.Njoo M.D., Vodegel R.M., Westerhof W. (2000) Depigmentation therapy in vitiligo universalis with topical 4-methoxyphenol and the Q-switched ruby laser. J. Am. Acad. Dermatol. 42, 760-769.
• 30.O`Sullivan J.J., Stevenson C.J. (1981) Screening for occupational vitiligo in workers exposed to hydroquinone monomethyl ether and to paratertiary-amyl-phenol. Brit. J. Indust. Med. 38, 381-383 [cyt. za HSDB 2001].
• 31.Patrick E. i in. (1999) Depigmentation with tert-butyl hydroquinone using black guinea pigs. Food Chem. Toxicol. 37, 169-175.
• 32.Pavel S., Holden J.L., Riley P.A. (1989) Metabolism of 4-hydroxyanisole: identification of major urinary excretory products. Pigment Cell Res. 2, 421-426 [cyt. za streszcz.].
• 33.Riley P.A. (1970) Mechanism of pigment cell toxicity produced by hydroxyanisole. J. Pathol. 101, 163-169 [cyt. za streszcz.].
• 34.RTECS, Registry of Toxic Effects of Chemical Substances (sierpień 2001) [baza danych].
• 35.Rustin G.J. (1991) Phase I study of intravenous 4-hydroxuanisole. Eur. J. Cancer 28, 1362-1364.
• 36.Schiller C.D., Gescher A., Jheeta P. (1991) Mechanism of toxicity of the antimelanoma drug 4-hydroxyanisole in mouse hepatocytes. Eur. J. Cancer 27, 1017-1022.
• 37.Stenback F. (1977) Local and systemic effects of commonly used cutaneous agents: lifetime studies of 16 compounds in mice and rabbits. Acta Pharmacol. Toxicol. 41, 417-431 [cyt. za streszcz.].
• 38.Van der Walle H.B. i in. (1982) Conconitant sensitization to hydroquinone and p-methoxyphenol in the guinea pigs; inhibitors in acrylic monomers. Contact Dermatitis 8, 147-154 [cyt. za 39.CHEMINFO 2002].
• 40.Wada S. (1990) Para-methoxyphenol strongly stimulates cell proliferation in the rat forestomach but is not a promoter of rat forestomach carcinogenesis. Carcinogenesis 11, 1891-1894.
• 41.Wattenberg L.W. (1983) Effects of p-methoxyphenol and diet on carcinogen-induced neoplasia of the mouse forestomach. Cancer Res. 43, 4747-4751 [cyt. za CCRIS 2001].
• 42.Webster D.J. i in. (1984) A phase I study of 4-hydroxyanisole in patients with advanced malignant melanoma. Hydroxyanisole. Recent advances in anti-melanoma therapy. [Red.] P.A. Riley. Washington, IRL Press 227-232 [cyt. za streszcz.]