Krajobraz jako nośnik danych przestrzennych. Próba zastosowania Dyrektywy INSPIRE do zapisów polityki krajobrazowej Polski

• Autorzy: Salata T. , Myga-Piątek U.

Warianty tytułu

EN

Landscape as a carrier of spatial data. Attempts to apply INSPIRE Directive in provisions of Poland’s landscape policy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest omówienie zasad współczesnej polityki krajobrazowej, jako podsystemu polityki przestrzennej Polski i Unii Europejskiej. Informatyzacja przestrzeni przez powszechność stosowania narzędzi GIS staje się faktem. Zapis zjawisk i procesów zachodzących w krajobrazie przełożonych na sformalizowany język matematyczno-informatyczny budzi obawy, co do kompletności i spójności treści i procesów krajobrazowych w modelu. Artykuł prezentuje zasady konstruowania i modelowania danych krajobrazowych w nawiązaniu do Dyrektywy INSPIRE. Autorzy podjęli próbę identyfikacji metod zapisu elementów przestrzeni ujmowanych w metodyce analizy i oceny krajobrazu. Wykorzystano do tego zapisy zmieniających się polskich aktów prawnych i standardów technicznych, będących wynikiem wdrażania dyrektyw unijnych. Wykonano próbę zapisu wybranych elementów krajobrazu za pomocą notacji UML, pokazującą znaczną rozpiętość tematyczną poruszanych zagadnień i sposobów ich interpretacji.

EN

The aim of the article is to discuss the rules of modern landscape Policy as a subsystem of the spatial policy of Poland and the European Union. Informatization of space through use of GIS tools has become an undoubted fact. Records of phenomena and processes occurring in the landscape, translated to a formalized mathematical-technological language, raise fears regarding completeness and coherence of landscape contents and processes in database model. The article presents rules for construction and modelling of landscape data with reference to the INSPIRE Directive. The authors have taken up an attempt to identify methods of recording for spatial elements considered in the methodology of landscape analysis and evaluation. To achieve this, they used provisions of changing Polish legal acts and technical standards resulting from implementation of the European Union’s directives. The authors made an attempt to record chosen landscape elements using the UML notation, which showed a wide theme range of issues to be discussed and possible ways to interpret them.

Słowa kluczowe

PL

polityka przestrzenna; polityka krajobrazowa; dyrektywa INSPIRE; dane przestrzenne; notacja UML

EN

landscape policy; spatial policy; Inspire directive; spatial data; UML notation

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 30
• Strony: 71--86
• Opis fizyczny: Bibliogr. 45 poz.

Twórcy

autor

Salata T.

• Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska I Geodezji, Kraków, Polska

autor

Myga-Piątek U.

• Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Sosnowiec, Polska

Bibliografia

• Chmielewski T.J., Myga-Piątek U., Solon J., 2015: Typologia aktualnych krajobrazów Polski. Przegląd Geograficzny, 87, 3: 377-408.
• Chrobak T., Kozioł K., Krawczyk A., Lupa M., 2012: Koncepcja architektury systemu generalizacji obiektów przestrzennych na przykładzie zabudowy. A Concept Of System Architecture For Generalization Of Spatial Objects On The Example Of Buldings. Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej Roczniki Geomatyki, X, 7, 57.
• Codd E.F., 1970: A Relational Model of Data For Large Shared Data Banks, IBM Research Laboratory, San Jose, California.
• Degórski M., 2015: Polityka krajobrazowa w Polsce: wyzwania i szanse. Problemy Ekologii Krajobrazu. Tom XL: 13 – 25.
• Degórski M., Ostaszewska K., Richling A., Solon J., 2014: Współczesne kierunki badań krajobrazowych w kontekście wdrażania Europejskiej Konwencji Krajobrazowej.
• Przegląd Geograficzny 86, 3: 295-316.
• Gaździcki J. 2005. Leksykon Geomatyczny. Wyd. Wieś Jutra, Warszawa.
• Głażewski A., Kowalski P.J., Marmol M., 2013: Prezentacje kartograficzne BDOT10k. [w:] Rola bazy danych obiektów topograficznych w tworzeniu infrastruktury informacji przestrzennej w Polsce (red.): R. Olszewski, D. Gotlib. Warszawa: GUGiK: 93-108.
• GUGiK, 2008: Wytyczne Techniczne Baza Danych Topograficznych (TBD) wersja 1.0 – uzupełniona. Warszawa.
• Hernik J., Olejniczak G., 2007: European spatial development perspective (ESDP). [w:] Cultural Landscape – assessment, protection, shaping (red.) J. Hernik, J. Pijanowski, Wyd. AR, Kraków, 2007: 147-158.
• Komisja Europejska (Wyd.): European Spatial Development Perspective (ESDP) (Europejska Perspektywa Rozwoju Przestrzennego), Poczdam, Maj 1999.
• Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 dostęp z 19 maja 2014 za: Konopska B., 2012: Wpływ aparatu władzy w latach 1944-1989 na polskie publikacje kartograficzne do użytku powszechnego. Instytut Geodezji i Kartografii, ser. Monograficzna, 16: 1-207.
• Kubik T., 2009: GIS – Rozwiązania sieciowe. Wyd. PWN, Warszawa.
• Meyer B., 2005: Programowanie zorientowane obiektowo. Wyd. Helion, Gliwice.
• Myga-Piątek, Nita, 2015: Polityka krajobrazowa Polski. U progu wdrożeń. Przegląd Geograficzny, 87, 1: 5- 26.
• Nita J., Myga-Piątek U., 2012: Rola GIS w ocenie historycznych opracowań kartograficznych na przykładzie Wyżyny Częstochowskiej. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, Nr 16: 121-141.
• Nita J., Nita M., 2015: Aktualność, generalizacja oraz interpretacja informacji na współczesnych mapach województwa śląskiego. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, Nr 28: 9-25.
• Olejniczak G., Hernik J., 2012: Polityka rozwoju przestrzennego unii europejskiej w aspekcie krajobrazów kulturowych, Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich, 3/II/, PAN, Oddział w Krakowie, Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi: 49-60.
• Ostrowski W., 2001: Typy generalizacji kartograficznej z punktu widzenia semiotyki, [w:] Metody kartograficzne a możliwości systemów komputerowych, Uniwersytet Warszawski.
• Pilone D., Pitman N., 2007: UML 2.0. Allmanach. Wyd. Helon. Gliwice.
• Salata T., 2008: Possibilities of the Data Interpretation in the Databases Structures”, Czasopisma elektroniczne AGH, Geomatics and Environmental Engineering 2/2 (2008): 81-86.
• Salata T., Myga-Piątek U., 2015: Landscaftspolitik: Organisation und Technisierung des Raumes – am Beispiel vom Geoinformationssystem (GIS) [in:] Transformation und Landschaft. Die Folgen sozialer Wandlungsprozesse und Landschaft (eds.) O. Kühne, K. Gawroński, J. Hernik (Hrsg.): Springer: 321-338.
• Siwek J., 2001: Nagroda Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa oraz Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji za opracowanie koncepcji cywilnej mapy topograficznej w skali 1:50 000. Polski Przegl. Kartogr., 33, 1: 78-79.
• Solon J., Chmielewski T.J., Myga-Piątek U., Kistowski M., 2015: Identyfikacja i ocena krajobrazów Polski – etapy i metody postępowania w toku audytu krajobrazowego w województwach, Problemy Ekologii Krajobrazu: 55-77.
• Śleszyński P., 2015: Błędy polskiej polityki przestrzennej i krajobrazowej oraz propozycje ich naprawy. Problemy Ekologii Krajobrazu. Tom XL: 27- 44.
• Walden K., Nerson J.M., 1995: Seamless Object-Oriented Software Architecture: Analysis and Design of Reliable Systems. Prentice Hall, Hemel Hempstead.
• ŹRÓDŁA ELEKTRONICZNE
• Polska polityka architektoniczna. Projekt dokumentu opracowany z inicjatywy Polskiej Rady Architektury, Stowarzyszenia Architektów Polskich pod patronatem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego przez reprezentantów SARP, TUP, Izby Architektów RP, Polskiej Rady Architektury oraz Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków; http://www.sarp.org.pl/pliki/ppa-www.pdf.
• http://www.coe.int/t/dg4/cultureheritage/heritage/landscape/versionsexplreport/Polish.pdf
• http://www.prezydent.pl/dialog/fdp/samorzad-terytorialny-dla-polski/aktualnosci/art,32,fdp-krajobraz-polski-dobrem-publicznym.html
• http://www.gdos.gov.pl/metodyka-identyfikacji-i-oceny-krajobrazu
• http://inspire.gios.gov.pl/portal/index.php?option=com_content&view=article&id=26&Itemid=145
• http://inspire.jrc.ec.europa.eu/documents/Data_Specifications/D2.5_v3.4rc3.pdf
• http://sklep.pkn.pl/pn-en-iso-19157-2014-04e.html
• AKTY PRAWNE
• Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich Nr L 327/1 z 22,12,2000 r. poz. 15 /t. 5.
• Ustawa z dnia 16 04 2004 r. o ochronie przyrody, Dz. U. 2004 Nr 92 poz. 880
• Ustawa o infrastrukturze informacji przestrzennej, z dnia 4 marca 2010 r., Dz.U. 76, poz. 489 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo Geodezyjne i Kartograficzne Dz.U. 1989, Nr 30, poz. 163.
• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Dz.U. 2003 Nr 80 poz. 717.
• Ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu, Dz. U. 2015, poz. 774.
• Europejska Konwencja Krajobrazowa sporządzona we Florencji dnia 20 października 2000 r., Dz. U. z dnia 29 stycznia 2006 r. Nr 14 poz. 98.
• Rozporządzenie [2011a] Ministra kultury i dziedzictwa narodowego z dnia 26 maja 2011 r, w sprawie prowadzenia rejestru zabytków krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem, Dz.U. nr 113, poz. 661 z późn. zm.
• Rozporządzenie [2011b] Ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz bazy danych obiektów ogólnogeograficznych, a także standardowych opracowań kartograficznych. Dz.U. nr 279 poz. 1642 z późn. zm.
• Rozporządzenie [2011c] Ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania wyników tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Dz. U. 263. Poz. 1572.
• Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 12 lutego 2013 r. w sprawie bazy danych geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu, bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej. Dz.U. 2013.383.
• Rozporządzenie [2011d] Ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 3 listopada 2011 r. w sprawie baz danych dotyczących zobrazowań lotniczych i satelitarnych oraz ortofotomapy i numerycznego modelu terenu. Dz.U. Nr 263, poz. 1571.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).