Efekty zewnętrzne transportu : aspekty teoretyczne

• Autorzy: Huderek-Glapska S.

Warianty tytułu

EN

External costs in transport : theoretical aspects

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Transport jest szczególną gałęzią gospodarki, która charakteryzuje się generowaniem efektów zewnętrznych. Działalność transportowa przyczynia się do rozwoju społeczno- ekonomicznego, generując koszty zewnętrzne, które nie są wliczone do rachunku działalności przedsiębiorstw funkcjonujących na tym rynku. Szybki rozwój transportu oraz wzrost świadomości ekologicznej spowodowały, iż rozpoznanie i optymalizowanie efektów zewnętrznych transportu stało się przedmiotem wielu badań naukowych i istotnym zagadnieniem w procesie kształtowania polityki transportowej. W literaturze przedmiotu nie wypracowano dotąd jednolitej definicji oraz podziału efektów budowy i użytkowania infrastruktury transportu. O ile zagadnienie kosztów zewnętrznych generowanych przez transport jest stosunkowo dobrze rozpoznane w literaturze przedmiotu, o tyle brakuje jednoznaczności w definiowaniu pozostałych efektów zewnętrznych transportu. Celem artykułu jest usystematyzowanie wiedzy dotyczącej natury efektów zewnętrznych transportu, ich charakterystyki oraz klasyfikacji prezentowanych w literaturze przedmiotu. Informacje te powinny być użyteczne dla tych, którzy pracują nad zwiększeniem efektywności transportu i określeniem celów polityki sektora publicznego.

EN

This paper discusses the concept of transport externalities. It aims to systematize the knowledge of the nature and classification of transport externalities, based on a review of the literature, so that this information become useful for the purposes of public policy. It starts with a brief discussion of definition and characteristics of externalities in the neoclassical economic framework. It then relates this considerations to transport market and presents the classification of external effects in transport sector based on the literature review. Finally, classification of transport externalities is developed and conclusion are formulated.

Słowa kluczowe

PL

efekt zewnętrzny; transport; analiza teoretyczna

EN

external effects; transport; theoretical aspect

• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Problemy Transportu i Logistyki / Uniwersytet Szczeciński
• Rocznik: 2014
• Tom: Nr 25
• Strony: 83--97
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Huderek-Glapska S.

• Katedra Mikroekonomii, Wydział Zarządzania, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu,

Bibliografia

• [1]. Arrow K.J., The organization of economic activity. Issues pertinent to the choice of market versus non-market allocation, w: Public expenditures and policy analysis, red. R.H. Haveman, J. Margolis, Chicago 1970.
• [2]. Banister D., Berechman J., Transport investment and economic development, UCL Press, London 2000.
• [3]. Blaugh M., Teoria ekonomii. Ujęcie retrospektywne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
• [4]. Buchanan J.M. , Stubblebine W.C., Externality, „Economica” 1962, vol. XXIX.
• [5]. Coase R.H., The problem of social cost, „Journal of Law and Economics” 1960, no. 3.
• [6]. Dasgupta P.S., Heal G.M., Economic theory and exhaustible resources, Cambridge University Press, London 1979.
• [7]. Decoupling environmental impact of transport from economic growth, OECD 2006.
• [8]. Domańska A., Wpływ infrastruktury transportu drogowego na rozwój regionalny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
• [9]. Europa Regionum. Internalizacja kosztów zewnętrznych transportu i infrastruktury, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2000.
• [10]. Greenwald B.C., Stiglitz J.E., Externalities in economies with imperfect information and incomplete markets, „The Quarterly Journal of Economics” 1986, vol. 101, no. 2.
• [11]. Grzelakowski A.S., Korzyści i koszty zewnętrzne funkcjonowania i rozwoju portów morskich. Analiza skutków ich oddziaływania na otoczenie (aspekty metodologiczne), www.portalmorski.pl, 2005, nr 8.
• [12]. Handbook on estimation of external cost in the transport sector. Internalization measures and policies for all external cost of transport, CE Delft 2008.
• [13]. Heggie J., Ekonomika inwestycji transportowych, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 1978.
• [14]. Huderek-Glapska S., Efekty rozbudowy infrastruktury transportu w procesie gospodarowania – klasyfikacja i metody pomiaru, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań 2010.
• [15]. Kamińska T., Koszty i korzyści zewnętrzne transportu, „Przegląd Komunikacyjny” 1998, nr 7.
• [16]. Koszty i opłaty w transporcie, red. M. Bąk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2009.
• [17]. Koźlak A., Nowoczesny system transportowy jako czynnik rozwoju regionów w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2012.
• [18]. Łatuszyńska M., Modelowanie efektów rozwoju międzynarodowych korytarzy transportowych, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2004.
• [19]. Marshall A., Principles of economics, London 1890.
• [20]. Meade J.E., External economies and diseconomies in a competitive situation, „The Economic Journal” 1952 , vol. 62, no. 245.
• [21]. Menes E., Z problematyki skażenia powietrza przez transport drogowy, „Przegląd Komunikacyjny” 1998, nr 8–9.
• [22]. Mishan E.J., The postwar literature on externalities: an interpretative essay, „Journal of Economic Literature” 1971, no. 9.
• [23]. Papandreou A., Externality and institutions, Clarendon Press, Oxford 1994.
• [24]. Pigou A.C., Economics of welfare, London 1924.
• [25]. Ratajczak M., Infrastruktura w gospodarce rynkowej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 1999.
• [26]. Rietveld P., Bruinsma F., Is transport infrastructure effective? Transport infrastructure and accessibility impacts on the space economy, Springer, Berlin 1998.
• [27]. Rosik P., Szuster M., Rozbudowa infrastruktury transportowej a gospodarka regionów, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2008.
• [28]. Rothengatter W., External effects of transport, w: Analytical transport economics, red. J. Polak, A. Heertje, Edward Elgar Publishing, Cheltenham 2000.
• [29]. Scitovsky T., Two concepts of external economies, „Journal of Political Economy” 1954, no. 2.
• [30]. Simons J., External benefits of transport, Research Memorandum 1992-19, Vrije Universitat, Amsterdam 1992.
• [31]. Stiglitz J., Ekonomia sektora publicznego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
• [32]. Stough R., Haynes K., MegaProject Impact Assessment, w: Regional science: perspectives for the future, Macmillan Press, London 1997.
• [33]. Tylutki A., Wronka J., Koszty zewnętrzne transportu – niedoceniona kategoria społeczno-ekonomiczna, „Problemy Ekonomiki Transportu” 1997, nr 4.
• [34]. Verhoef E.T., Externalities, „Research Memorandum” 1997, no. 3.