Wpływ długości szeregów czasowych na wyniki analizy trendów zmian stężeń zanieczyszczeń w wodach podziemnych

• Autorzy: Stojek Małgorzata , Palak-Mazur Dorota

Identyfikatory

DOI

10.15199/22.2022.8.2

Warianty tytułu

EN

Impact of time series length on the results of the analysis of trends in groundwater pollutant concentrations variations

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W Polsce oceniany jest stan chemiczny jednolitych części wód podziemnych oraz zmienność w czasie substancji pochodzenia antropogenicznego. Wymóg identyfikacji znaczących i utrzymujących się trendów wzrostowych oraz określenia roku lub okresu bazowego zawarty jest w Ramowej Dyrektywie Wodnej (RDW, Dyrektywa 2000/60/WE). Stosując się do nadrzędnych przepisów unijnych, analiza trendów zmian wykonywana jest od 2007 r. W raportach technicznych zaleca się z kolei ograniczenie długości szeregów czasowych w analizie trendów zmian do 15 lat wykonywanych badań. Analiza trendów zmian azotanów, manganu i potasu w wodach podziemnych wykazała, że długość szeregu czasowego ma wpływ na kluczowe parametry statystyczne. W przypadku zarówno za długich, jak i za krótkich serii pomiarowych można wyciągnąć błędne wnioski co do trendów zmian jakości wód w czasie. Wykazanie, że trend jest znaczący i utrzymuje się wzrostowo, jest sygnałem do podejmowania działań, które mają zapobiec zanieczyszczeniu wód podziemnych. Identyfikacja takich zmian powinna opierać się na jednolitej metodyce i być dostosowana do działań cykli planistycznych oraz terminów wykonywania oceny stanu chemicznego wód podziemnych.

EN

Poland carries out the assessment of the groundwater bodies’ chemical status and the variability of anthropogenic substances in time. The requirement to identify significant and lasting upward trends and determine the reference year or period is set forth in the Water Framework Directive (Directive 2000/60/WE). In compliance with the master European regulations, the analysis of variations trends has been carried out since 2007. On the other hand, technical reports recommend limitation of the time series length in the analysis of variation trends to 15 years of research. The analysis of trends in nitrates, manganese and potassium concentrations variations in groundwater proved that the time series length has impact on the key statistical parameters. In case of too long or too short measurement series, the conclusions concerning the trends in water quality variations in time can be mistaken. Showing that a trend is significant and constantly upwards is a signal to undertake actions to prevent groundwater pollution. Identification of such changes should be based on a uniform methodology and be adapted to planning cycles and dates of groundwater chemical status assessments.

Słowa kluczowe

PL

analiza trendów; wody podziemne; monitoring wód; ocena stanu wód podziemnych

EN

trends analysis; groundwater; water monitoring; assessment of groundwater status

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Gospodarka Wodna
• Rocznik: 2022
• Tom: Nr 8
• Strony: 18--23
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Stojek Małgorzata

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa, Polska

• https://orcid.org/0000-0002-0215-640X

autor

Palak-Mazur Dorota

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa, Polska

• https://orcid.org/0000-0002-9427-6790

Bibliografia

• [1] Common Implementations Strategy for the Water Framework Directive (2000/60/EC). 2009. Guidance Document No. 18: Guidance on groundwater status and trend assessment.
• [2] Common Implementation Strategy for the Water Framework Directive and the Floods Directive. January 2019. Technical report on groundwater quality trend and trend reversal assessment. Procedures applied by Member States for the first RBMP cycle.
• [3] Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej.
• [4] Dyrektywa 2006/118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu.
• [5] Palak-Mazur D., Stojek M., Kowalczyk A., Mikołajczyk A., Felter A., Piskorek K., Połujan-Kowalczyk M., Przytuła E., Solovey T., Janica R., Galczak M., Gidziński T., Cabalska J., Rojek A., Kuczyńska A., Razowska-Jaworek L., Woźnicka M. 2020a. Aktualizacja metodyki oceny stanu JCWPd wraz z opracowaniem metodyki analizy odwracania trendów zanieczyszczeń. Wykonano w ramach realizacji Etapu III umowy nr 25/2018/F z dnia 12.07.2018 r., pt. "Monitoring stanu chemicznego oraz ocena stanu jednolitych części wód podziemnych w dorzeczach w latach 2018-2021", na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. PIG-PIB.
• [6] Palak-Mazur D., Stojek M., Kowalczyk A., Mikołajczyk A., Felter A., Piskorek K., Połujan-Kowalczyk M., Przytuła E., Solovey T., Janica R., Galczak M., Gidziński T., Cabalska J., Rojek A., Kuczyńska A., Razowska-Jaworek L., Woźnicka M. 2020b. Opracowanie oceny stanu chemicznego i ilościowego jednolitych części wód podziemnych w dorzeczach. Wykonano w ramach realizacji Etapu V umowy nr 25/2018/F z dnia 12.07.2018 r., pt. "Monitoring stanu chemicznego oraz ocena stanu jednolitych części wód podziemnych w dorzeczach w latach 2018-2021", na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. PIG-PIB.
• [7] Raport końcowy „Ramowa Dyrektywa Wodna UE: Statystyczne aspekty identyfikacji trendów zanieczyszczeń wód podziemnych oraz agregacja wyników monitoringu”. 2001.
• [8] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 13 lipca 2021 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i jednolitych części wód podziemnych (Dz. U. 2021 poz. 1576).
• [9] Szczepańska J., Kmiecik E. 2005. Ocena stanu chemicznego wód podziemnych w oparciu o wyniki badań monitoringowych. Kraków: AGH Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).