Zróżnicowane użytkowanie łąki a jakość wód gruntowych

Burzyńska, I.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Zróżnicowane użytkowanie łąki a jakość wód gruntowych

Autorzy

Burzyńska I.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Different meadow use and the ground water quality

Języki publikacji

Abstrakty

Celem pracy była ocena jakości wód gruntowych spod łąki o zróżnicowanym, produkcyjnym i nieprodukcyjnym użytkowaniu. Badania prowadzono na wieloletnim doświadczeniu łąkowym, usytuowanym na czarnej ziemi zdegradowanej o składzie granulometrycznym piasku gliniastego mocnego, w miejscowości Janki w woj. mazowieckim. W latach 1981–2010 doświadczenie było użytkowane produkcyjnie, a od 2011 r. – nieprodukcyjnie. Produkcyjne użytkowanie łąki polegało na mineralnym nawożeniu zróżnicowanymi dawkami azotu (120 i 240 kg N·ha^-1) w formie saletry amonowej i wapniowej oraz zbieraniu runi łąkowej w trzech pokosach w ciągu sezonu wegetacyjnego. Użytkowanie nieprodukcyjne polegało na jednorazowym koszeniu runi, zgodnie z zaleceniami pakietu rolnośrodowiskowego dla łąk ekstensywnych. Skoszoną roślinność łąkową usuwano z połowy obiektów, a na drugiej połowie ją pozostawiano. Wykazano, że nieprodukcyjne użytkowanie łąki przyczyniło się do poprawy jakości wód gruntowych, zwłaszcza do zmniejszenia w nich stężenia: N-NO₃, P-PO₄ i Ca. Bez względu na sposób użytkowania łąki stężenie potasu w wodach gruntowych było małe, co może świadczyć o znacznej pojemności kompleksu sorpcyjnego gleby.

The aim of the study was to assess the quality of groundwater from a meadow of varying productive and non-production use. The studies were carried out in a long-term meadow experiment located on degraded black earth of a grain size structure of strong loamy sand in Janki, Masovian Province. In the years 1981–2010 the meadow experiment was productively used, and in 2011–2012 it was used non-productively. Productive use of the meadow consisted in the application of different doses of mineral nitrogen fertilization (120 and 240 kg N·ha^-1) in two forms (ammonium nitrate and calcium nitrate) and in mowing three times a season. Non-productive use of the experimental meadow consisted in single mowing per vegetation season according to agri-environmental package for extensive meadows. Mown sward was harvested from a half of the plot and left on the other half. Nonproductive use of the meadow improved the quality of ground water by the reduction of N-NO₃, P-PO₄ and Ca concentrations. Regardless of meadow use, potassium concentration in ground water was low, which may indicate a considerable capacity of the soil sorption complex.

Słowa kluczowe

doświadczenie łąkowe składniki mineralne wody gruntowe

ground water meadow experiment mineral components

Wydawca

Wydawnictwo ITP

Czasopismo

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

Rocznik

2014

Tom

T. 14, z. 3

Strony

5--18

Opis fizyczny

Bibliogr. 31 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Burzyńska I.

I.Burzynska@itp.edu.pl

Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Laboratorium Badawcze Chemii Środowiska, al. Hrabska 3, 05-090 Raszyn

Bibliografia

1. BENOIT M., SIMPSON J.C 2004. Grassland and water resources: recent findings and challenges in Europe.Grassland Science in Europe. Vol. 9 s. 117–129.
2. BURZYŃSKA I. 2009. Wpływ zaniechania nawożenia oraz zbioru runi łąkowej na zawartość RWO oraz rozpuszczalnych form potasu i magnezu w glebie i w płytkich wodach gruntowych. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 9. Z. 3(27) s. 19–28.
3. BURZYŃSKA I. 2013. Migracja składników mineralnych i węgla organicznego do wód gruntowych w warunkach zróżnicowanego użytkowania łąk na glebach mineralnych. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 35. ISBN 978-83-62416-57-8 ss. 92.
4. BUTKUVIENE R., DAUGELIENE N. 2005. Meadow productivity and nitrate leachning under diffrend liming and fertilization. Grassland Since in Europe. Vol. 10 s. 617–620.
5. CIEĆKO Z., WYSZKOWSKI M., SZAGAŁA J. 1996. Wpływ 4-letniego stosowania mineralnych nawozów azotowych na zawartość N-NO3 i N-NH4 w glebach. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 440 s. 27–43.
6. DOLEŽAL J., MAŠKOVŠ Z., LEPŠ J., STEINBACHOVǍ D., BELLO F., KLIMEŠOVA J., TACKENBERG O., ZEMEK F., KVÊT J. 2011. Positive long-term of mulching on species and function trait diversity in a nutrient-poor mountain meadow in Central Europe. Agriculture, Ecosystems and Environmental. Vol. 145 s. 10–28.
7. GUS 2008. Rocznik statystyczny rolnictwa. Informacje, opracowania [online]. Warszawa s. 209–211. [Dostęp 24.02.2014]. Dostępny w Internecie: www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/.../PUBL_rls_rocznik_rolnictwa_2008.pdf
8. GUS 2013. Ochrona Środowiska. Informacje, opracowania [onlin]. Warszawa s. 111–112. [Dostęp 25.02.2014]. Dostępny w Internecie: www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/se_ochrona_srodowiska_2013.pdf
9. JAGUŚ A., TWARDY S. 2006. Wpływ zróżnicowanego użytkowania łąki górskiej na plonowanie runi i cechy jakościowe odpływających wód. Opracowanie monograficzne. Falenty–Kraków. Wydaw. IMUZ. ISBN 85-88763-56-3 ss. 88.
10. KĘPKA M. 1992. Potas wymienny i silniej związany w niektórych glebach. Cz. 1. Gleby brunatne wyługowane i płowe właściwe. Roczniki Gleboznawcze. Vol. 43(3/4) s. 91–101.
11. KIRYLUK A., WIATER J. 2004. Stężenie składników pokarmowych w wodach odpływających z ekosystemów łąkowych. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 4. Z. 2a(11) s. 445–453.
12. KOC J., CIEĆKO CZ., JANICKA R., ROCHWERGER A. 1996. Czynniki kształtujące poziom mineralnych form azotu w wodach obszarów rolniczych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 440 s. 175–183.
13. KOC J., SZYMCZYK S., WOJNOWSKA T., SZYPEREK U., SZYPEREK U., SKWIERAWSKI A., IGNACZAK S., SIENKIEWICZ S. 2002. Wpływ różnych sposobów konserwacji gleby na jakość wód gruntowych. Koncentracja azotu, fosforu i potasu. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 481 s. 265–274.
14. KOPEĆ S. 1992. Ochronne działanie użytków zielonych przed utratą składników nawozowych do wód w warunkach górskich. Wiadomości IMUZ. T. 17. Z. 2 s. 383–399.
15. KÖSTER T. 2001. The productivity and nutrient cycle of natural grasslands. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 478 s. 47–53.
16. ŁOGINOW W., JANOWIAK J., SPYCHAJ-FABISIAK E. 1987. Zmienność ogólnej zawartości poszczególnych form azotu w glebie. Zeszyty Naukowe ATR Bydgoszcz. Nr 23 s. 13–24.
17. MŁYNARCZYK K., KORONA A., MARKS E. 2001. Zmiany w fitocenozach łąkowych wywołane ograniczeniem lub zaniechaniem ich użytkowania. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 478 s. 471–478.
18. MURAWSKA B., SPYCHAJ-FABISIAK E. 2001. Wpływ właściwości fizykochemicznych gleb na wymywanie potasu. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 480 s. 113–121.
19. NADOLNA L. 2009. Wpływ przywrócenia koszenia na utrzymanie sprawności produkcyjnej i walorów przyrodniczych odłogowanych użytków zielonych w Sudetach. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 9. Z. 3 (27) s. 89–105.
20. PIEKUT K., PAWŁAT H. 1996. Bilans azotu ekosystemów łąkowych w zróżnicowanych warunkach glebowo-wodnych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 440 s. 291–299.
21. RATHKE G.W., MERBACH W. 2001. The influence of long term K fertilization on fixation of potassium and ammonium ions by soil. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 480 s. 123–129.
22. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 23 lipca 2008. W sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych. Dz. U. 2008 nr 143 poz. 896.
23. SAPEK A., SAPEK B., PIETRZAK S., NAWALANY P. 1998. Zużycie nawozów mineralnych i rozpraszanie składników nawozowych do środowiska w Polsce. Materiały Informacyjne międzynarodowej konferencji „Obieg i bilans azotu w rolnictwie polskim”. Falenty, 1–2 grudnia 1998. Wydaw. IMUZ. ISBN 83-85735-71-2 ss. 23.
24. SAPEK B. 2006. Przedmowa. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 6. Z. 17 s. 5–13.
25. SIENKIEWICZ-PADEREWSKA D., BORAWSKA-JARMUŁOWICZ B., MASTALERCZUK G., CHODKIEWICZ A., STYPIŃSKI P. 2012. Wpływ zaprzestania koszenia na roślinność łąki trzęślicowej (Molinietum caerulae). Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 12. Z. 1 (37) s. 167–179.
26. SHAHEN S.M., TSALIDAS C.D., ESKRIDGE K.M. 2009. Effect of common ions on phosphorus sorption and lability in Greek alfisoils with different pH. Soil Science. Vol. 174. No 1 s. 21–26.
27. STĘPIEŃ W., MERCIK S. 1999. Formy potasu w glebie oraz bilans tego składnika w wieloletnich doświadczeniach polowych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 465 s. 81–89.
28. TONN B., BRIEMLE G. 2008. Long-term effect of mulching on botanical composition, yield and nutrient budget of permanent grassland. W: Biodiversity and Animal Feed. Future Challenges for Grassland Production. Grassland Science in Europe. Vol. 13 s. 180–182.
29. WASILEWSKA A. 2007. Zmiany zasobu użytków rolnych w Polsce. Roczniki Naukowe. Vol. 9. Z. 1 s. 508–512.
30. WASILEWSKI Z. 1997. Produkcja pasz na użytkach zielonych i ochrona jakości wód. Zeszyty Edukacyjne. Nr 2. Falenty. Wydaw. IMUZ s. 53–66
31. WESOŁOWSKI P. 2008. Nawożenie łąk nawozami naturalnymi w świetle doświadczeń Zachodniopomorskiego Ośrodka Badawczego MUZ w Szczecinie. Szczecin. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej woj. zachodniopomorskiego s. 36–43.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-b7818724-5868-4307-8579-062e229002b2