Zastosowanie akceleratorowej spektrometrii mas (AMS) w przedklinicznych badaniach leków. Cz. 1, Podstawy metodyczne

• Autorzy: Lipner G. , Grynkiewicz G.

Warianty tytułu

EN

Application of accelerator mass spectrometry (AMS) in early drug development. Part 1, Background and procedures

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Łączne zastosowanie liniowego akceleratora lekkich jonów i detektora mas wysokiej rozdzielczości do badania próbek związków organicznych zawierających odpowiedni znacznik izotopowy pozwala na osiągnięcie poziomów czułości oznaczeń niedostępnych przy użyciu innych metod analitycznych. Przy użyciu substancji aktywnych leków, zawierających cząsteczki znakowane izotopem węgla ¹⁴C, metodą AMS można oznaczać femtomolowe stężenia badanych związków, co pozwala na oznaczenie parametrów farmakokinetycznych (PK) oraz śledzenie transformacji metabolicznych z pojedynczego podania dawki sub-farmakologicznej (np. 100 μg!). Ten nowy sposób pozyskiwania informacji o losach leku w ustroju pacjenta, które zwykle były efektem znacznie bardziej skomplikowanych badań klinicznych pierwszej fazy określa się mianem mikrodozowania lub badań klinicznych fazy zerowej. Metoda mikrodozowania z zastosowaniem AMS jest obecnie w stadium walidacji, to znaczy badaniom podaje się głównie leki generyczne, dla których parametry PK wyznaczano już wielokrotnie metodami klasycznymi. Instytut Farmaceutyczny uczestniczy w drugim już projekcie europejskim, w którym multidyscyplinarne konsorcjum międzynarodowe testuje technikę AMS w zastosowaniu do różnorodnych leków i różnych populacji pacjentów, co skłania do podjęcia próby zapoznania szerszego grona chemików z potencjałem i zastosowaniami medycznymi tej techniki.

EN

A review, with 40 refs., and fundamentals of combined applications of linear accelerator and high resolution mass spectrometer for detection of org. compds. containing suitable ¹⁴C labels in femtomol concns. for studying pharmacokinetic parameters and metabolic fate of drugs from single sub-pharmacolog. dose.

Słowa kluczowe

PL

AMS; badanie leków; LSC

EN

AMS; medicines testing; LSC

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2012
• Tom: T. 91, nr 3
• Strony: 314--318
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz.

Twórcy

autor

Lipner G.

• Instytut Farmaceutyczny, Warszawa

autor

Grynkiewicz G.

• Instytut Farmaceutyczny, ul. Rydygiera 8, 01-793 Warszawa

Bibliografia

• 1. a) Dorland's Medical Dictionary for Health Consumers, 2007 r.; b) Saunders Comprehensive Veterinary Dictionary, 3 edycja z 2007 r.; c) McGraw-Hill Concise Dictionary of Modern Medicine, 2002 r.
• 2. D.G. Amen, B.D. Carmichael, Ann. Clin. Psychiatry 1997, 9, 81.
• 3. M.M. Ter-Pogossian, M.E. Phelps, E.J. Hoffman, N.A. Mullani, Radiology 1975 114, 89.
• 4. a) E.W. Kraegen, A.B. Jenkins, L.H. Storlien, D.J. Chisholm, Horm. Metab. Res. Suppl. 1990, 24, 41; b) F. Magkos, L.S. Sidossis Curr. Opin. Clin. Nutr. Metab. Care 2004, 7, 547; c) M. Peeters Acta Gastroenterol. Belg. 1998, 61, 332.
• 5. a) A. Taylor, D.M. Schuster, N. Alazraki, A Clinicians' Guide to Nuclear Medicine, Society of Nuclear Medicine, 2000 r.; b) G.B. Saha, [w:] Fundamentals of nuclear pharmacy, Springer, 2010 r.
• 6. G. Audi, A.H. Wapstra, C. Thibault, J. Blachot, O. Bersillon, Nuclear Physics A 2003, 729, 3.
• 7. M.D. Kamen, Science 1963, 140, 584.
• 8. a) C.L. Bennett, R.P. Beukens, M.R. Glover, H.E. Gove, R.B. Liebert, A.E. Litherland, K.H. Purser, W.E. Sondeim, Science 1977, 198, 508; b) D.E. Nelson, R.G. Korteling, W.R. Stott, Science 1977, 198, 507.
• 9. J.R. Arnold, W.F. Libby, Science 1949, 110, 678.
• 10. M.F. L’Annunziata, M. J. Kessler, Radiotracer liquid scintillation analysis, [w:] Handbook of radioactivity analysis (red. M.F. L’Annunziata), Academic Press, Nowy Jork 1998 r.
• 11. a) J. Barker, R.C. Garner, Rapid Commun. Mass Spectrom. 1999, 13, 285; b) K.W. Turteltaub, J.S. Vogel, Curr. Pharm. Des. 2000, 6, 991; c) G. Lappin, R.C. Garner, Ultra-sensitive detection of radiolabelled drugs and their metabolites using accelerator mass spectrometry, [w:] Handbook of analytical separations (red. R.M. Smith i I.D. Wilson), Elsevier, Amsterdam 2003 r.; d) G. Lappin, R.C. Garner Anal. Bioanal. Chem. 2004, 378, 356; e) G. Lappin Bioanalysis 2010, 2, 509; f) A. Arjomand Bioanalysis 2010, 2, 519.
• 12. International Commision on Radiologiocal Protection in Biomedical Research, pubIikacja ICRP nr 62, 1992, 22, 1.
• 13. a) M.R. Creek, C. Mani, K.W. Turteltaub, J.S. Vogel, Carcinogenesis 1997, 18, 2421; b) C. Mani, S. Freeman, D.O. Nelson, K.W. Turteltaub, J.S. Vogel, Toxicol. Appl. Pharmacol. 1999, 159, 83.
• 14. K.E. Williams, T.A. Carver, J.J.L. Miranda, A. Kautianen, K. Dingley, M.A. Baldwin, A.L. Burlingame, K.W. Turteltaub, J.S. Vogel, Mol. Cell Proteomics 2002, 1, 885.
• 15. a) C.E. Frantz, N. Shen, K.W. Turteltaub, J.S. Vogel, Cancer Res. 1992, 52, 4682; b) C.E. Frantz, C. Bangerter, E. Fultz, K.M. Mayer, K.W. Turteltaub, J.S. Vogel, Carcinogenesis 1995, 16, 367; c) R.J. Mauthe K.H. Dingley, S.H. Leveson, P.H.T. Freeman, R.J. Turesky, R.C. Garner, K.W. Turteltaub, Int. J. Cancer 1999, 80, 539.
• 16. B. Kaye, R.J. Mauthe, P.H.T. Freeman, R.C. Garner, K.W. Turteltaub, J. Pharm. Biomed. Anal. 1997, 16, 541.
• 17. R.C. Garner, J. Barker, C. Flavell, J.V. Garner, M. Whattam, G.C. Young, N. Cussans, S. Jezequel, D. Leong, J. Pharm. Biomed. Anal. 2000, 24, 197.
• 18. a) G. Young, W. Ellis, J. Ayrton, E. Hussey, B. Adamkiewicz, Xenobiotica 2001, 31, 619; b) R.C. Garner, J.V. Garner, S. Gregory, M. Whattam, A. Calam, D. Leong, J. Pharm. Sci. 2002, 91, 32; c) R.C. Garner, J.V. Garner, S. Gregory, M. Whattam, A. Calam, D. Leong, C.A.W. Snel, I. Goris, A.A.E. Laenen, E. Vanhoutte, W. Meuldermans, Drug metab. Dispos. 2002, 30, 823.
• 19. a) G. Lappin, R.C. Garner, Nat. Rev. Drug Discovery 2003, 2, 233; b) G. Lappin, R.C. Garner Expert Opin. Drug Metab. Toxicol. 2005, 1, 23.
• 20. M. Rowland, [w:] Microdosing and the 3Rs, National Centre for the Replacement, Refinement and Reduction of Animals in Research (www.nc3rs.org.uk), 2006.
• 21. S. Marchetti, jr., H.M. Schellens, Brit. J. Cancer 2007, 97, 577.
• 22. P. Sandhu, J.S. Vogel, M.J. Rose, Drug Metab. Dispos. 2004, 32, 1254.
• 23. a) R.C. Garner Drug. Discov. Today 2005, 10, 449; b) G. Lappin, W. Kuhnz, R. Jochemsen, J. Kneer, A. Chaudhary, B. Oosterhuis, W.J. Drijfhout, M. Rowland, R.C. Garner, Clin. Pharmacol. Ther. 2006, 80, 203.
• 24. G. Lappin, Y. Shishikura, R. Jochemsen, R.J. Weaver, Ch. Gesson, J.B. Houston, B. Oosterhuis, O.J. Bjerrum, G. Grynkiewicz, J. Alder, M. Rowland, C. Garner, Eur. J. Pharm. Sci. 2011, 43, 141.