Niestabilność wartości parametrów niżówek hydrogeologicznych

• Autorzy: Kowalczyk Agnieszka

Identyfikatory

DOI

10.7306/bpig.38

Warianty tytułu

EN

Instability of parameters of low groundwater level periods

• Konferencja: Współczesne problemy hydrogeologii = Current challenges in hydrogeology : XIX Sympozjum
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy poruszono zagadnienia zmienności wartości parametrów naturalnie występujących okresów niskich stanów wód podziemnych. Zbadano stabilność wybranych charakterystyk niżówek hydrogeologicznych w czasie i w profilu pionowym – w kolejno zalegających poziomach wodonośnych. Wykorzystano w tym celu dane o położeniu zwierciadła wód z wybranych stacji sieci obserwacyjno-badawczej Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego z lat 1979–2018. W poszczególnych otworach badawczych w różnych krokach czasowych, wynoszących od 10 do 20 lat, wykazano dużą niestabilność wartości parametrów niżówek hydrogeologicznych, takich jak: maksymalny i średni czas trwania zjawiska, liczba zdarzeń czy częstość osiągania stanu niższego niż stan średni niski. Ponadto we wszystkich analizowanych stacjach pierwszego rzędu, gdzie monitoring obejmował więcej niż jeden poziom wodonośny, stwierdzono, że wartości badanych parametrów różniły się od siebie w zależności od obserwowanego poziomu wodonośnego. Lokalne uwarunkowania hydrogeologiczne powodowały, że czas niżówek w głębszych poziomach wydłużał się albo skracał w stosunku do pierwszego poziomu wodonośnego. Uzyskane wyniki świadczą o bardzo zróżnicowanej wrażliwości na suszę poszczególnych, badanych warstw wodonośnych.

EN

The study concerns instability of parameters of low groundwater level periods in time and space – in subsequent water-bearing layers. Based on the data collected from selected observation stations of the Polish Geological Institute – National Research Institute between 1979 and 2018, time series of groundwater levels were examined to test the maximum and average duration of low groundwater level periods, total number of continuous events, and the frequency of reaching a lower groundwater level than the average low level. The instability of parameters at various time steps ranging from 10 to 20 years is demonstrated. Furthermore, in each tested first-order station, where various water-bearing layers at different depths were monitored simultaneously, the values of all tested parameters varied depending on the observed layer. The duration of low groundwater periods in deeper water-bearing layers can be either longer or shorter than in the case of the first horizon and depends on local hydrogeological conditions.

Słowa kluczowe

PL

niżówka hydrogeologiczna; niskie stany wód podziemnych; susza; okres analizy; zwierciadło wód podziemnych; fluktuacje długookresowe

EN

low groundwater levels; drought; period of analysis; groundwater level; long-term fluctuations

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2019
• Tom: nr 476, Hydrogeologia z. 17
• Strony: 71--77
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kowalczyk Agnieszka

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• 1. BLOOMFIELD J.P., MARCHANT B.P., 2013 – Analysis of groundwater drought building on the standardised precipitation index approach. Hydrol. Earth Syst. Sci., 17: 4769–4787.
• 2. CABALSKA J., KOWALCZYK A., MIKOŁAJCZYK A., 2012 – Wskaźnik położenia zwierciadła wód podziemnych w ocenie aktualnego zagrożenia niedoborem wody i suszy w skali europejskiej. Wyniki polskich testów pilotażowych, Materiały XIX Konferencji „Gospodarowanie Wodami Podziemnymi w Aktualnych Uwarunkowaniach”, PZiTS Częstochowa: 79–84.
• 3. GURWIN J., 2015 – Możliwości identyfikacji suszy hydrogeologicznej na podstawie monitoringu i modelowania GIS na przykładzie regionu Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego. Prz. Geol., 63, 10/1: 738–742.
• 4. KAZIMIERSKI B., 2006 – Materiały robocze PSH o niżówce hydrogeologicznej. Arch. PSH, Warszawa [mat. niepubl.].
• 5. KAZIMIERSKI B., CABALSKA J., MIKOŁAJCZYK A., PILICHOWSKA-KAZIMIERSKA E., 2009 – Ocena zagrożenia suszą hydrogeologiczną (gruntową) na obszarze Polski. W: Materiały XVIII Ogólnopolskiego Sympozjum Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego, Szymbark.
• 6. KOWALCZYK A., 2016 – Niżówka hydrogeologiczna – przyczyny i skutki. XXI Konferencja Naukowo-Techniczna „Aktualne rozwiązania ujmowania i eksploatacji wód podziemnych” w Częstochowie. Technologia wody, 49.
• 7. KOWALCZYK A., STĘPIŃSKA-DRYGAŁA I., WESOŁOWSKI P., 2015 – Zmienność wieloletnia i sezonowa występowania minimalnych stanów wód podziemnych na wybranym obszarze nizinnym. Prz. Geol., 63, 10/1: 860–866.
• 8. KOWALCZYK A., WESOŁOWSKI P., WOŹNICKA M., 2016 – Od powodzi do suszy – analiza zmian sytuacji hydrogeologicznej w Polsce w latach 2010–2015. Biul. Państw. Inst. Geol., 466: 123–136.
• 9. PACZYŃSKI B., SADURSKI A. (red.), 2007 – Hydrogeologia regionalna Polski, t. I – Wody słodkie. Państw. Inst. Geol., Warszawa
• 10. RYBCZYŃSKA-SZEWCZYK M., RENTFLEISZ A., SZEWCZYK J., AFELT A., BASIAK M., CIUPEK A., DOMANOWSKI M., DROSIO K., DUSZCZYK M., FIJOREK M., GOLAM M., JANKIEWICZ-DAMSKA M., KURLANDA-WITEK H., KŁOSOWICZ M., KOSIERADZKI R., KRYSIUK K., KWIATKOWSKI M., OGRODOWCZYK A., PABIANEK A., SARACYN M., SILCZAK B., SOKOŁOWSKA J., STĘPIEŃ M., SZCZYPIŃSKA P., ZAWADZKA A., 2016 – Analiza występowania zjawiska suszy oraz hierarchi¬zacja i identyfikacja obszarów narażonych na występowanie skutków suszy na terenie administrowanym przez RZGW we Wrocławiu do Projektu Planu przeciwdziałania skutkom suszy w regionach wodnych Środkowej Odry, Izery, Metuje, Łaby i Ostrożnicy (Upa), Orlicy i Morawy w ramach zadania „Przeprowadzenie aktualizacji dla zadania pn.: projekt Planu przeciwdziałania skutkom suszy na obszarze działania RZGW we Wrocławiu wraz z procedurą strategicznej oceny oddziaływania na środowisko”. MOTTMCDONALD. RZGW we Wrocła¬wiu. Warszawa. Strona internetowa: https://wroclaw.rzgw.gov. pl/files_mce/SUSZA%20PPSS%202016/analiza_wystepowania_zjawiska_suszy.pdf (lipiec 2019).
• 11. STRZEBOŃSKA-RATOMSKA B., 1994 – Metodyka oceny intensywności i zasięgu suszy hydrogeologicznej. Wiad. IMGW, 4: 15–42.
• 12. TARKA R., STAŚKO S., 2010 – Wahania zwierciadła wód podziemnych jako odzwierciedlenie ekstremalnych sytuacji pogodowych. W: Wyjątkowe zdarzenia przyrodnicze na Dolnym Śląsku i ich skutki (red. P. Migoń). UWroc., Wrocław.
• 13. ZDRALEWICZ I., LEJCUŚ I., 2008 – Wyznaczenie okresów niżówkowych wód podziemnych w zlewni górnej Nysy Kłodzkiej. Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich, 9: 149–158.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).