Jeśli nie węgiel to co? Transformacja energetyczna w kontekście rosyjskiej agresji w Ukrainie

• Autorzy: Naworyta Wojciech

Identyfikatory

DOI

10.33223/zn/2023/08

Warianty tytułu

EN

If not coal then what? Energy transformation in the context of Russian aggression in Ukraine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rok 2022 był pod względem zabezpieczenia energii dla polskiej gospodarki i gospodarstw domowych rokiem wyjątkowo trudnym. To rok stojący pod znakiem napaści rosyjskiej na Ukrainę. W wyniku sankcji podjętych przez państwa przeciwne działaniom rosyjskiego agresora, do Europy trafia mniej surowców energetycznych z Rosji. Deficyt gazu wymusił na wielu europejskich krajach weryfikację dotychczasowych strategii. Rok poprzedni – 2021, również był dla energetyków rokiem nietypowym, był to czas zwiększonego zapotrzebowania na surowce energetyczne, jaki nastąpił po pandemii Covid -19. W rozdziale na tle dostępnych danych z lat 2021 i 2022, podjąłem się próby zdiagnozowania głównych problemów i wyzwań jakie stoją przed polską energetyką. Dane o produkcji prądu z 10 miesięcy 2022 r. wskazują, że polski system energetyczny jak dotąd dobrze radzi sobie z wyzwaniami związanymi z deficytem i wysoką ceną gazu ziemnego. Produkcja prądu z krajowych źródeł po raz pierwszy od 7 lat przekracza wewnętrzną konsumpcję. Ustawicznie rośnie również udział mocy opartych na odnawialnych źródłach energii, co jednak nie przekłada się na równie dynamiczny przyrost produkcji z tych źródeł. Deficyty energetyczne wynikające z braku gazu albo wysokiej jego ceny kompensowane są głównie przez branżę węgla brunatnego, co będzie miało konsekwencje we wcześniejszym, niż to wynika z koncesji, wyczerpywaniu zasobów tego surowca. Uważam, że dla zapewnienia bezpieczeństwa surowcowego kraju w przeciągu najbliższych kilkunastu lat konieczna jest bezzwłoczna realizacja programu energetyki jądrowej. Czasu pozostało bardzo mało a dotychczasowe działania niestety nie dają gwarancji powodzenia ambitnych planów budowy pierwszych trzech elektrowni jądrowych. Dlatego w obliczu kończących się zasobów w udostępnionych złożach węgla brunatnego niebezpodstawne jest ponowne otwarcie dyskusji nad budową nowej kopalni odkrywkowej dla przedłużenia funkcjonowania elektrowni Bełchatów poza obecny horyzont wyznaczony przez obowiązującą koncesję i zasoby złoża.

EN

The current year 2022 is an exceptionally difficult year in terms of energy security for the Polish economy and households. This is a year marked by Russian aggression against Ukraine. As a result of the sanctions taken by countries opposing the actions of the Russian aggressor, Europe receives less energy resources from Russia. The gas deficit has forced many European countries to review their current strategies. The previous year (2021) was also an unusual year for energy specialists, it was a time of increased demand for energy resources that followed the Covid -19 pandemic. In the chapter, against the background of available data from 2021 and 2022, I attempted to diagnose the main problems and challenges facing power engineering. Data on electricity production for 10 months of 2022 indicate that the Polish energy system has been coping well with the challenges related to the deficit and high price of natural gas so far. The production of electricity from domestic sources exceeds internal consumption for the first time in 7 years. The share of capacity based on renewable energy sources is also constantly growing, which, however, does not translate into an equally dynamic increase in production from these sources. Energy deficits resulting from the lack of gas or its high price are mainly compensated by the lignite industry, which will result in the depletion of resources of this raw material earlier than stipulated in the concession. I believe that in order to ensure the security of the country’s raw materials over the next several years, it is necessary to implement the nuclear energy program without delay. There is very little time left and, unfortunately, the actions taken so far do not guarantee the success of the ambitious plans to build the first three nuclear power plants. Therefore, in the face of the depleting resources in the opened lignite deposits, it is not groundless to re -open the discussion on the construction of a new open-pit mine in order to extend the operation of the Bełchatów power plant beyond the current horizon set by the current concession and resources of the deposit.

Słowa kluczowe

PL

produkcja prądu; odnawialne źródła energii; węgiel brunatny; wojna w Ukrainie; bezpieczeństwo energetyczne; energetyka jądrowa

EN

energy production; renewable energy sources; lignite; war in the Ukraine; energetic safety; nuclear energy

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 111
• Strony: 95--107
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Naworyta Wojciech

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

• https://orcid.org/0000-0003-4569-3907

Bibliografia

• 1. Eurostat – [Online] Eurostat.eu [Dostęp: 05.01.2023].
• 2. Forum Energii 2021 – [Online] www.forum–energii.eu [Dostęp: 05.01.2023].
• 3. Naworyta, W. 2022 – Węgiel brunatny w Polsce a religia Zielonego Ładu. Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN 110, Kraków: Wyd. IGSMiE PAN.
• 4. NIK 2018 – Realizacja „Programu polskiej energetyki jądrowej” Najwyższa Izba Kontroli Warszawa, marzec 2018 r.
• 5. Raport PSE 2021 – Raport Polskich Sieci Energetycznych za rok 2021. [Online] www.raport.pse.pl [Dostęp: 05.01.2023].
• 6. Raport PSE, październik 2022 – Raport Polskich Sieci Energetycznych za 10 miesięcy 2022 r., www.raport.pse.pl
• 7. Yearbook Energydata. [Online] https://yearbook.enerdata.net/electricity/electricity-domestic-consumption-data.html [Dostęp: 05.01.2023].

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).