Etapy rozwoju motoryzacji rolnictwa w Polsce

• Autorzy: Pawlak J.

Warianty tytułu

EN

Development stages of the motorization in Polish agriculture

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na podstawie danych GUS i szacunków własnych dokonano analizy zmian stanu liczbowego parku ciągników w Polsce w latach 1946–2013 z uwzględnieniem udziału poszczególnych grup użytkowników w zasobach tego parku. W 1949 r. 82,4% ciągników znajdowało się w gospodarstwach państwowych, a 15,7% – w gminnych ośrodkach maszynowych, które funkcjonowały do 1956 r., pozostałe 1,9% – w państwowych ośrodkach maszynowych. W 1960 r. w gospodarstwach państwowych znajdowało się 45,5% parku ciągników; w państwowych ośrodkach maszynowych – 18,9%, w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych – 3,4%, w kółkach rolniczych – 11,0%, a w gospodarstwach indywidualnych – 21,2%. W 1971 r. najwięcej (39,6%) ciągników znajdowało się w przedsiębiorstwach kółek rolniczych. Udział gospodarstw indywidualnych wyniósł 28,7%, gospodarstw państwowych – 27,1%, państwowych ośrodków maszynowych – 2,1%, rolniczych spółdzielni produkcyjnych – 2,5%. W 1991 r. udział gospodarstw indywidualnych w strukturze użytkowania ciągników wyniósł 87,4%, sektora publicznego – 6,8%, rolniczych spółdzielni produkcyjnych – 2,0%, a kółek rolniczych – 3,8 %. W latach 2003–2013 udział gospodarstw indywidualnych w strukturze parku ciągnikowego zwiększył się z 98,2 do 98,9%, a pozostałych użytkowników – zmalał z 1,9 do 1,1%. Wzrost liczebności ciągników w latach 1949–2013 miał charakter logistyczny. W pierwszych trzech podokresach nasiliło się zwiększanie liczby ciągników (w latach 1949–1959 – o 129,2%, w latach 1959–1970 – o 222,7%, a w latach 1970–1990 – o 427,8%). Po 1990 r. nastąpiło spowolnienie tego procesu (zwiększenie liczby ciągników w latach 1990–2002 wyniosło 15,2%, a w latach 2003–2013 – 8,8%). Zmniejszenie przyrostów liczebności ciągników po 1990 r. było wynikiem zbliżania się do poziomu nasycenia rolnictwa tymi środkami.

EN

On the basis of CSO data and own studies, the changes in numerical status of the tractor fleet in Poland were estimated for the period of 1946–2013, considering particular groups of users in participation. In 1949 82.4% tractors belonged to the state farms, while 15.7% – to communal machinery centres (functioned until 1956), remainder 1.9% was in the state agricultural machinery centres (POM). In 1960 the state farms owned 45.5% of whole tractor fleet, whereas the state agricultural machinery centres (POM) – 18.9%, agricultural co-operatives owned 3.4%, agricultural centres 11.0%, while the individual farmers 21.2%. In 1971 as many as 39.6% tractors belonged to agricultural centres. The share of individual farms reached 28.7%, state farms – 27.1%, state machinery centres (POM) 2.1%, agricultural production co-operatives 2.5%. In 1991 the participation of individual private farms in the tractor’s usage structure reached 87.4%, the public sector 6.8%, agricultural co-operatives 2.0%, while agricultural centres 3.8%. Within the years 2003–2013 participation of the private farms in usage of tractor fleet increased from 98.2% to 98.9%, whereas participation of other users decreased from 1.9% to 1.1%. Increase of the tractors number in years 1949–2013 was of logistic character. During three first subperiods the processes of increasing tractor numbers grew up (in years 1949–1959 by 129.2%, in the years 1959–1970 by 222.7%, and within the years 1970–1990 by 427.8%). After 1990 this process complied with slowing down (increasing the number of tractors within 1990–2002 amounted to 15.2% and within 2003–2013 to 8.8%). Reduced increases of tractors number after 1990 resulted from approach to saturation level of farming with these technical means.

Słowa kluczowe

PL

ciągnik rolniczy; rolnictwo; liczba ciągników; użytkownik; Polska

EN

traktor; agriculture; number of tractors; user; Poland

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Problemy Inżynierii Rolniczej
• Rocznik: 2015
• Tom: R. 23, nr 3
• Strony: 5--16
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz., wykr.

Twórcy

autor

Pawlak J.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, Oddział w Warszawie, Zakład Analiz Ekonomicznych i Energetycznych, ul. Rakowiecka 32, 02-532 Warszawa, tel. [phone]

Bibliografia

• BAJOREK M., MAZUR B.P., OKUNIEWSKI J., PAWLIKOWSKI W., SZOSTKIEWICZ A.,WOŚ A. (red.) 1967. Rocznik rolniczy 1966. Warszawa. SITR, PWRiL ss. 294.
• GUS 1951. Rocznik statystyczny 1950. R. XIV. Warszawa ss. 201.
• GUS 1956a. Rocznik statystyczny 1955. R. XV. Warszawa ss. 287.
• GUS 1956b. Rocznik statystyczny 1956. R. XV. Warszawa ss. 476.
• GUS 1960. Rocznik statystyczny 1960. R. XX. Warszawa ss. 532.
• GUS 1966. Rocznik statystyczny 1966. R. XXVI. Warszawa ss. 688.
• GUS 1971. Rocznik statystyczny rolnictwa 1971. Warszawa ss. 380.
• GUS 1976. Rocznik statystyczny 1976. R. XXXVI ss. 632.
• GUS 1982. Rocznik statystyczny rolnictwa i gospodarki żywnościowej 1982. Statystyka Polski. Nr 15. Warszawa ss. 436.
• GUS 1987. Rocznik statystyczny rolnictwa i gospodarki żywnościowej 1986. Statystyka Polski. Nr 35. Warszawa ss. 431.
• GUS 1992. Rolnictwo i gospodarka żywnościowa 1986–1990. Roczniki statystyczne. Warszawa ss. 399.
• GUS 1994. Rocznik statystyczny rolnictwa 1993. Warszawa ss. 373.
• GUS 1997. Ciągniki, maszyny rolnicze i inne środki transportowe. Powszechny spis rolny 1996. Warszawa. ISSN 0208-9602 ss. 212.
• GUS 1999. Rocznik statystyczny rolnictwa 1998. Warszawa. ISSN 0867-082X ss. 481.
• GUS 2001. Rocznik statystyczny rolnictwa 2001. Warszawa. ISSN 1508-0013 ss. 315.
• GUS 2003. Ciągniki, maszyny rolnicze i inne środki transportu w gospodarstwach rolnych. Powszechny spis rolny 2002. Warszawa. ISBN 83-7027-282-7 ss. 71.
• GUS 2006. Rocznik statystyczny rolnictwa i obszarów wiejskich 2006. Warszawa. ISSN 1895-121X ss. 489.
• GUS 2007. Rocznik statystyczny rolnictwa i obszarów wiejskich 2007. Warszawa. ISSN 1895-121X ss. 473.
• GUS 2011a. Rocznik statystyczny rolnictwa 2011. Warszawa. ISSN 2080-8798 ss. 393.
• GUS 2011b. Środki produkcji w rolnictwie. Powszechny Spis Rolny 2010. Warszawa. ISBN 978-83-7027-487-0 ss. 111.
• GUS 2013. Rocznik statystyczny rolnictwa 2013. Warszawa. ISSN 2080-8798 ss. 417.
• GUS 2014. Rocznik statystyczny rolnictwa 2014. Warszawa. ISSN 2080-8798 ss. 445.
• KUREK J., WÓJCICKI Z. 2011. Wyposażenie techniczne i nakłady pracy w wybranych gospodarstwach rodzinnych. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 3(73) s. 21–29.
• MARCZUK T. 2013. Struktura wyposażenia gospodarstw rolnych w ciągniki i maszyny do uprawy zbóż na terenie województwa podlaskiego. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 3(81) s. 39–50.
• MUZALEWSKI A. 2004. Analiza i ocena wyposażenia gospodarstw w ciągniki oraz ich użytkowania. Inżynieria Rolnicza. Nr 4(59) s. 121–129.
• PAWLAK J. 1961. Wykorzystanie ciągników w doświadczalnych kółkach rolniczych. Nowe Rolnictwo. Nr 22 s. 20–23.
• PAWLAK J. 1964. Transport w kółkach rolniczych. Mechanizacja Rolnictwa. Nr 4 s. 14–17.
• PAWLAK J. i zespół 1978. Zestawienie informacji charakteryzujących rozwój mechanizacji rolnictwa w wybranych krajach. Maszynopis. Warszawa. IBMER ss. 98.
• PAWLAK J. 2011. Wyposażenie rolnictwa polskiego w środki mechanizacji w świetle wyników powszechnych spisów rolnych. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 4(74) s. 35–42.
• PAWLAK J. 2013a. Modernizacja parku ciągnikowego w Polsce w świetle wyników powszechnego spisu rolnego z 2010 r. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 3(81) s. 17–27.
• PAWLAK J. 2013b. Powierzchnia gospodarstw rolnych a stan parku ciągnikowego. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 1(79) s. 13–22.
• PAWLIKOWSKI W., PODGÓRSKI I., SZOSTKIEWICZ A. (red.). 1964. Rocznik rolniczy 1964. Warszawa. SITR, PWRiL ss. 323.
• WÓJCICKI Z. 2013. Środki techniczne w badanych gospodarstwach rodzinnych. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 1(79) s. 31–40.
• WÓJCICKI Z. 2014. Wyposażenie techniczne badanych gospodarstw rodzinnych. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 4(86) s. 31–41.
• WÓJCICKI Z., RUDEŃSKA B. 2013. Działalność inwestycyjna w badanych gospodarstwach rodzinnych. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 3(81) s. 5–16.