Zróżnicowanie litologiczne piaskowców jurajskich i kredowych NW obrzeżenia Gór Świętokrzyskich w kontekście ich przydatności w budownictwie

• Autorzy: Guzik K.

Warianty tytułu

EN

Lithological diversity of the Jurassic and Cretaceous sandstones occurring in the North-Western part of the Świętokrzyskie Mountains and their suitability for a dimension stone production

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Scharakteryzowano wykształcenie litologiczne piaskowców jurajskich i kredowych występujących w północno-zachodnim obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich. Skały z eksploatowanych złóż zaklasyfikowano do formacji litostratygraficznych i omówiono w kolejności ich znaczenia gospodarczego. Wyróżnione w badanych kamieniołomach odmiany piaskowców zestawiono pod względem barwy, uziarnienia, tekstury, struktury, stopnia zwięzłości a także miąższości ławic. Ponadto podano informacje na temat genezy, miąższości i wykształcenia kompleksów skalnych, w obrębie których złoża zostały udokumentowane. Przedstawiono również główne kierunki użytkowania rozpatrywanych piaskowców oraz podano przykłady ich zastosowania w konkretnych rozwiązaniach architektonicznych.

EN

The paper presents preliminary lithological characteristics of Jurassic and Cretaceous sandstones occurring in North-Western part of the Świętokrzyskie Mountains. Sandstones from operated deposits were assigned to the lithostratigraphic units (formations) and described in detail in order of the economic importance. Colour, texture, structure, hardness and thickness of beds of distinguished in the examined quarries varieties of sandstone were described. The information concerning origin, thickness, and lithology of the rock complexes within which the sandstone deposits occurs was presented. Moreover, the most important directions of sandstones utilising were presented and the examples of the sandstone slabs application in architecture were given.

Słowa kluczowe

PL

piaskowce budowlane; złoża; północno-zachodnie obrzeżenie Gór Świętokrzyskich

EN

sandstones building; deposits; Świętokrzyskie Mountains

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały
• Rocznik: 2013
• Tom: Vol. 136, nr 43
• Strony: 73--83
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Guzik K.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

Bibliografia

• [1] Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce. Stan na dzień 31 grudnia 2011, Wyd. PIGPIB, Warszawa, 2012.
• [2] BROMOWICZ J., FIGARSKA-WARCHOŁ B., Kamienie dekoracyjne i architektoniczne eksploatowanych złóż Polski południowo-wschodniej, Prace Naukowe Instytutu Górnictwa PW, nr 132, Seria: Studia i Materiały, nr 39, Górnictwo i Geologia XV, Wrocław 2011.
• [3] KOZYDRA Z., Złoża dolnojurajskich iłów ogniotrwałych na tle ogólnej budowy geologicznej północnego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich, Biuletyn Inst. Geol., 216, 1968.
• [4] CHLEBOWSKI R., HAKENBERG M., MARCINOWSKI R., Albian ammonite fauna from the Chełmowa Mt near Przedbórz (Central Poland), Bull. Acad. Polon. Sci., ser. Terre 25(2), 1978, s. 91–97.
• [5] CIEŚLIŃSKI S., Stratygrafia i tektonika kredy między Dobromierzem i Józefowem, a Przedborzem nad Pilicą, Biuletyn IG. 11, 1956.
• [6] JURKIEWICZOWA I., Lias zachodniego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich i jego paralelizacja z liasem Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Biuletyn Inst. Geol., 200, 1967.
• [7] KOBYLEC K., Dolnojurajskie piaskowce z okolic Przysuchy–Opoczna, ich wykształcenie i możliwości wykorzystania, Gosp. Sur. Min., t. 24, z. 2/1, 2008.
• [8] KOBYLEC K., Tendencje w gospodarowaniu piaskowcami budowlanymi w Polsce, Gosp. Sur. Min., t. 24, z. 4/4, 2008.
• [9] KRYSTEK M., Charakterystyka, eksploatacja i zastosowanie piaskowców z Góry Chełmo, Prz. Geol., t. 53, nr 9, 2005.
• [10] PIEŃKOWSKI G., The epicontinental Lower Jurassic of Poland, Polish Geological Institute Special Papers, 12, 2004.
• [11] SIKORA J., Grodzisko wczesnośredniowieczne na Górze Chełmo. Badania, interpretacje, hipotezy, Pr. i Mat. Muz. Archeol. i Etnograf. w Łodzi, seria Etnogr, nr 34, 2008.
• [12] URBAN J., GĄGOL J., Kamieniołomy piaskowców w dawnych ośrodkach górnictwa kamiennego północnej części regionu Świętokrzyskiego jako zabytki techniki i przyrody, Prz. Geol., t. 42, nr 3, 1994.
• [13] Wybrane arkusze Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1:50 000 wraz z objaśnieniami, PIG, Warszawa.
• [14] Wybrane objaśnienia do Mapy Geośrodowiskowej Polski w skali 1:50 000, PIG, Warszawa.