Kwantyfikacja ewapotranspiracji łąki trzykośnej w zlewni górnej Noteci z zastosowaniem współczynnika roślinno-glebowego

• Autorzy: Kasperska-Wołowicz W. , Łabędzki L.

Warianty tytułu

EN

Quantification of 3-cut meadow evapotranspiration in the upper Noteć river valley using the crop-soil coefficient

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono model ewapotranspiracji łąki trzykośnej, w którym zastosowano współczynniki roślinno-glebowe. Na podstawie wyników badań lizymetrycznych prowadzonych w latach 1973-1995 na użytkach zielonych w dolinie górnej Noteci przeprowadzono kalibrację i weryfikację modelu. Wpływ warunków siedliskowych na parametry modelu ewapotranspiracji zbadano w dwu zróżnicowanych siedliskach glebowo-wodnych, na glebie torfowo-murszowej i mineralno-murszowej. Wykazano, że założenia opracowanego modelu były prawidłowe i może być on stosowany do wyznaczania zużycia wody przez użytki zielone w siedliskach gleb hydrogenicznych. Do obliczania ewapotranspiracji można stosować uśrednione parametry wyrażające zależność ewapotranspiracji od fazy rozwojowej roślin i warunków meteorologicznych. Są one zbliżone w dwóch badanych siedliskach łąkowych. Parametr wyrażający wpływ wilgotności gleby na ewapotranspirację, przyjmuje wartości zróżnicowane w zależności od właściwości wodnych gleby. Mniejsze wartości osiąga on na glebach o dobrych właściwościach podsiąkowych i retencyjnych, a większe na glebach słabszych pod tym względem.

EN

An evapotranspiration model where the crop-soil coefficients were used is presented in the paper. The model was calibrated and validated upon lysimeter investigations carried out in the years 1973-1995 in grasslands in the upper Noteć river valley. The influence of habitat conditions on the model parameters was examined in two different soil-water sites in the peat-moorsh soil (MtIIIbb) and mineral-moorsh soil (Mr11). It was shown that the assumptions of the analysed model were correct and the model can be used to estimate water consumption by grasslands in the hydrogenic soil sites. To calculate evapotranspiration one can use the average parameters that express the dependence of evapotranspiration on the stage of plant growth and on meteorological conditions. They are similar in both examined meadow sites. The parameter expressing the influence of soil moisture on evapotranspiration assumed different values in relation to soil water properties: lower values were found in soils of efficient capillary raising and good retention properties and higher values - in soils of worse properties.

Słowa kluczowe

PL

ewapotranspiracja; łąka trzykośna; plon; siedliska hydrogeniczne

EN

evapotranspiration; yield; 3-cut meadow; hydrogenic sites

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2003
• Tom: T. 3, z. spec. (9)
• Strony: 79--97
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., wykr.

Twórcy

autor

Kasperska-Wołowicz W.

• Wielkopolsko-Pomorski Ośrodek Badawczy IMUZ, al. Ossolińskich 12, 85-093 Bydgoszcz; tel. [phone]

autor

Łabędzki L.

• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych, Wielkopolsko-Pomorski Ośrodek Badawczy w Bydgoszczy

Bibliografia

• BIEŃKIEWICZ P., ROGUSKI W., ŁABĘDZKI L., 1983. Wilgotność krytyczna dla traw w profilach gleb hydrogenicznych. Wiad. IMUZ t. 15 z. 1 s. 59–73.
• FEDDES R.A., LENSELINK K.J., 1994. Evapotranspiration. W: Drainage principles and applications. ILRI Publication 16. Wageningen s. 145–173.
• KACA E., KASPERSKA W., 2000. A method of calculating the value of crop-soil coefficient in a formula describing evapotranspiration of a 3-cut meadow. J. Water Land Develop. no. 4 s. 137–150.
• KASPERSKA W., 1998. Wpływ uwilgotnienia gleby i stanu roślinności na wielkość ewapotranspiracji łąki w dolinie Noteci. Falenty: IMUZ pr. dokt. maszyn. ss. 97.
• KASPERSKA W., KACA E., ŁABĘDZKI L., 1999. Model matematyczny ewapotranspiracji użytków zielonych oparty na metodzie współczynników roślinno-glebowych. Wiad. IMUZ t. 20 z. 2 s. 103––121.
• KOWALIK P., 1995. Obieg wody w ekosystemach lądowych. Monogr. Kom. Gosp. Wod. PAN z. 9 ss. 84.
• ŁABĘDZKI L., 1997. Potrzeby nawadniania użytków zielonych – uwarunkowania przyrodnicze i prognozowanie. Rozpr. Habil. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 121.
• ŁABĘDZKI L., ROGUSKI W., KASPERSKA- WOŁOWICZ W., 2003. Ewapotranspiracja i plonowanie łąki dwukośnej na glebie torfowo-murszowej w dolinie Noteci. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 3 z. specj. (9) s. 57–77.
• MARCILONEK S., KOSTRZEWA S., PŁYWACZYK A., 1980. Oddziaływanie drenowania na stosunki wod- ne gleb ornych średnio zwięzłych w latach 1970-1978. Zesz. Nauk. AR Wroc. Melior. z. 23 nr 128 s. 81–84.
• ROGUSKI W., GABRYCH K., ŁABĘDZKI L., 1986. Zależność zużycia wody od czynników klimatycznych i plonowania łąk i pastwisk. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 284 s. 609–619.
• ROGUSKI W., ŁABĘDZKI L., WEYNA A., 1990. Zależność ewapotranspiracji użytków zielonych od wskaźnika klimatycznego, poziomu wody gruntowej, opadu i plonowania. Zesz. Nauk. AR Wroc. Melior. t. 35 nr 191 s. 9–14