Stained glass windows of the Church of Christ the King in Gliwice. Iconography and restoration

• Autorzy: Komar Beata

Identyfikatory

DOI

10.2478/ACEE-2024-0028

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

In Silesia at the turn of the 19th and 20th centuries and the interwar period, the most important in the production of glass, and thus stained glass, were German factories, among which the Josephinehütte in Szklarska Poręba, known not only in Europe, was the leader. In the Church of Christ the King in Gliwice, you can see stained glass windows by two German studios: Franz Mayer, Hofkunstanstalt & Glasmalerei from Munich and August and Jan Wagner from Berlin-Trepetow, also known as Puhl & Wagner, Gottfried Heinersdorff. The aim of the article is to present the stained glass windows of both studios and to fill the research gap regarding their activities in Gliwice. The article was created on the basis of an archival query in the parish archives, literature analyses, in situ research, interviews in the stained glass workshop and extremely valuable correspondence with an employee of Franz Mayer’s company. As a result of the conducted analyses, the iconographic material of all stained glass windows was obtained, the process of their renovation was familiarized and their current condition was assessed.

Słowa kluczowe

EN

Church of Christ the King in Gliwice; Franz Mayer; Puhl & Wagner; stained glass windows

PL

Kościół Chrystusa Króla w Gliwicach; Franz Mayer; Puhl & Wagner; witraże

• Wydawca: Silesian University of Technology
• Czasopismo: Architecture Civil Engineering Environment
• Rocznik: 2024
• Tom: Vol. 17, no. 4
• Strony: 53--66
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz.

Twórcy

autor

Komar Beata

• PhD Eng. Arch., Associate Prof.; The Silesian University of Technology, Faculty of Architecture, Akademicka 7, 44-100 Gliwice, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-8276-704X

Bibliografia

• 1] Komar, B. (2022). New Tower of the Christ the King in Gliwice: formal and technical dilemmas. Wiadomości Konserwatorskie (Journal of Heritage Conservation) 70, 154-162, DOI:10.48234/WK70GLIWICE.
• [2] Czerwień, A. (2020). Kościół p.w. Chrystusa Króla w Gliwicach. Dzieje budowy i architektura (Christ the King Church in Gliwice. History of construction and architecture). In L. Jodliński, D. Recław, (Eds.) Yearbook of the Museum in Gliwice, vol. XIX, Gliwice, http://muzeum.gliwice.pl/pl/nasza-ksiegarnia/produkt/e-book-Rocz-xix (Due to file corruption, it is not possible to provide page numbering, author’s note).
• [3] Komar, B. (2009). Research into Christ the King Church’s archives in Gliwice view of the future development of this chuch. Architecture Civil Engineering Environment, 2(1), 11-20.
• [4] Komar, B., Jaekel, W (2008-2011). Correspondence with employee of Franz Mayer Munich Inc.
• [5] Pawłowska, K. (1992, 2021). Sztuka i technika witrażowa - podstawowe wiadomości dla architektów (Stained glass art and technology - basic information for architects) https://www.stowarzyszenie-witrazy.pl/wp-content/uploads/2021/06/Sztuka-i-technika-witraz%CC%87owa-skrypt.pdf. Kraków, Politechnika Krakowska (access: 2008, 2014, 6.06. 2024).
• [6] Szczypka-Gwiazda, B., Lubina, M. (2005). Sztuka sakralna Rudy Śląskiej (Sacred art of Ruda Śląska). The Maksymilian Chrobok Municipal Museum in Ruda Śląska.
• [7] Pawłowska, K. (2018). Witraże krakowskie w kamienicach mieszkalnych i obiektach użyteczności publicznej z przełomu wieków XIX i XX (Krakow stained glass windows in residential tenement houses and public buildings from the turn of the 19th and 20th centuries). Stained Glass Lovers Association Ars Vitrea Polonia, Kraków-Legnica.
• [8] Wnuk, J., Jodliński, L. (2007). Gliwickie witraże (Gliwice stained glasse windows). Museum in Gliwice, Gliwice.
• [9] Grajpel, J., (2002). Średniowieczne witraże toruńskie - przygoda konserwatorska (Medieval stained glass windows in Toruń - a conservation adventure). In J. Budyn-Kamykowska, K. Pawłowsla (Eds.) Polska sztuka witrażowa (Polish stained glass art). Stained Glass Lovers Association Ars Vitrea Polonia, Kraków, 9-13.
• [10] Gajewska - Prorok, E., Oleszczuk, S. (2002). Katalog wytwórni i projektantów czynnych na Górnym Śląsku (Catalogue of factories and designers active in Upper Silesia). In: T. Dudek-Bujarek (Ed.), Stained glass in Silesia, Katowice, 155-171.
• [11] Czapczyńska-Leszczyńska, D. (2022). S.G. Żeleński - o rodzinie i witrażach (S.G. Żeleński - about the family and stained glass). Stained Glass Lovers Association Ars Vitrea Polonia, Kraków.
• [12] Mayer, G. (Ed.), Franz Mayer of Munich. Mayer’sche Hofkunstanstalt. Mayer of Munich.
• [13] Mayer, G. (Ed.), Architecture. Glass. Art. Franz Mayer of Munich. Mayer’sche Hofkunstanstalt. Mayer’sche Hofkunstanstalt, Munich, Hirmer Verlag, Munich.
• [14] Szopa, R. (2005). Witraże z Pracowni Franza Borgiasa Mayera w obiektach sakralnych z terenu Rudy Śląskiej (Stained glass windows from the Workshop of Franz Borgias Mayer in sacred buildings from the area of Ruda Śląska). In B. Szczypka- Gwiazda, M. Lubina (Eds.), Sztuka Sakralna Rudy Śląskiej (Sacred Art of Ruda Śląska), City Museum in Ruda Śląska, Ruda Śląska, 89-98.
• [15] Duszeńko, J. (2002). Witraże Franza Mayera w kościele ŚŚ. Aniołów Stróżów w Wałbrzychu (Franz Mayer’s stained glass windows in the Church of St. Guardian Angels in Wałbrzych). In J. Budyn-Kamykowska, K. Pawłowska (Eds.), Polska sztuka witrażowa (Polish stained glass art), Stained Glass Lovers Association, Kraków, 27-37.
• [16] Bagińska, K. (2002). Witraże z pracowni Franza Mayera z przełomu XIX i XX wieku na Opolszczyźnie (Stained glass windows from the workshop of Franz Mayer from the turn of the nineteenth and twentieth centuries in the Opole region). In J. Budyn-Kamykowska, K. Pawłowska (Eds.), Polska sztuka witrażowa (Polish stained glass art). Stained Glass Lovers Association, Kraków, 93-99.
• [17] Skoczylas-Stadnik, B. (2002). Witraże z pracowni Franza Mayera w kościele parafialnym w Mściwojowie na Dolnym Śląsku (Stained glass windows from the workshop of Franz Mayer in the parish church in Mściwojów in Lower Silesia). In J. Budyn- Kamykowska, K. Pawłowska (Eds.), Polska sztuka witrażowa (Polish stained glass art). Stained Glass Lovers Association, Kraków, 181-191.
• [18] Komar, B. (2022). New Tower of the Christ the King in Gliwice: formal and technical dilemmas. Wiadomości Konserwatorskie (Journal of Heritage Conservation) 70, 154-162, DOI:10.48234/WK70GLIWICE.
• [19] Czerwień, A. (2020). Kościół p.w. Chrystusa Króla w Gliwicach. Dzieje budowy i architektura (Christ the King Church in Gliwice. History of construction and architecture). In L. Jodliński, D. Recław, (Eds.) Yearbook of the Museum in Gliwice, vol. XIX, Gliwice, http://muzeum.gliwice.pl/pl/nasza-ksiegarnia/produkt/e-book-Rocz-xix (Due to file corruption, it is not possible to provide page numbering, author’s note).
• [20] Komar, B. (2009). Research into Christ the King Church’s archives in Gliwice view of the future development of this chuch. Architecture Civil Engineering Environment, 2(1), 11-20.
• [21] Komar, B., Jaekel, W (2008-2011). Correspondence with employee of Franz Mayer Munich Inc.
• [22] Pawłowska, K. (1992, 2021). Sztuka i technika witrażowa - podstawowe wiadomości dla architektów (Stained glass art and technology - basic information for architects) https://www.stowarzyszenie-witrazy.pl/wp-content/uploads/2021/06/Sztuka-i-technika-witraz%CC%87owa-skrypt.pdf. Kraków, Politechnika Krakowska (access: 2008, 2014, 6.06. 2024).
• [23] Szczypka-Gwiazda, B., Lubina, M. (2005). Sztuka sakralna Rudy Śląskiej (Sacred art of Ruda Śląska). The Maksymilian Chrobok Municipal Museum in Ruda Śląska.
• [24] Pawłowska, K. (2018). Witraże krakowskie w kamienicach mieszkalnych i obiektach użyteczności publicznej z przełomu wieków XIX i XX (Krakow stained glass windows in residential tenement houses and public buildings from the turn of the 19th and 20th centuries). Stained Glass Lovers Association Ars Vitrea Polonia, Kraków-Legnica.
• [25] Wnuk, J., Jodliński, L. (2007). Gliwickie witraże (Gliwice stained glasse windows). Museum in Gliwice, Gliwice.
• [26] Grajpel, J., (2002). Średniowieczne witraże toruńskie - przygoda konserwatorska (Medieval stained glass windows in Toruń - a conservation adventure). In J. Budyn-Kamykowska, K. Pawłowsla (Eds.) Polska sztuka witrażowa (Polish stained glass art). Stained Glass Lovers Association Ars Vitrea Polonia, Kraków, 9-13.
• [27] Gajewska - Prorok, E., Oleszczuk, S. (2002). Katalog wytwórni i projektantów czynnych na Górnym Śląsku (Catalogue of factories and designers active in Upper Silesia). In: T. Dudek-Bujarek (Ed.), Stained glass in Silesia, Katowice, 155-171.
• [28] Czapczyńska-Leszczyńska, D. (2022). S.G. Żeleński - o rodzinie i witrażach (S.G. Żeleński - about the family and stained glass). Stained Glass Lovers Association Ars Vitrea Polonia, Kraków.
• [29] Mayer, G. (Ed.), Franz Mayer of Munich. Mayer’sche Hofkunstanstalt. Mayer of Munich.
• [30] Mayer, G. (Ed.), Architecture. Glass. Art. Franz Mayer of Munich. Mayer’sche Hofkunstanstalt. Mayer’sche Hofkunstanstalt, Munich, Hirmer Verlag, Munich.
• [31] Szopa, R. (2005). Witraże z Pracowni Franza Borgiasa Mayera w obiektach sakralnych z terenu Rudy Śląskiej (Stained glass windows from the Workshop of Franz Borgias Mayer in sacred buildings from the area of Ruda Śląska). In B. Szczypka-Gwiazda, M. Lubina (Eds.), Sztuka Sakralna Rudy Śląskiej (Sacred Art of Ruda Śląska), City Museum in Ruda Śląska, Ruda Śląska, 89-98.
• [32] Duszeńko, J. (2002). Witraże Franza Mayera w kościele ŚŚ. Aniołów Stróżów w Wałbrzychu (Franz Mayer’s stained glass windows in the Church of St. Guardian Angels in Wałbrzych). In J. Budyn-Kamykowska, K. Pawłowska (Eds.), Polska sztuka witrażowa (Polish stained glass art), Stained Glass Lovers Association, Kraków, 27-37.
• [33] Bagińska, K. (2002). Witraże z pracowni Franza Mayera z przełomu XIX i XX wieku na Opolszczyźnie (Stained glass windows from the workshop of Franz Mayer from the turn of the nineteenth and twentieth centuries in the Opole region). In J. Budyn-Kamykowska, K. Pawłowska (Eds.), Polska sztuka witrażowa (Polish stained glass art). Stained Glass Lovers Association, Kraków, 93-99.
• [34] Skoczylas-Stadnik, B. (2002). Witraże z pracowni Franza Mayera w kościele parafialnym w Mściwojowie na Dolnym Śląsku (Stained glass windows from the workshop of Franz Mayer in the parish church in Mściwojów in Lower Silesia). In J. Budyn-Kamykowska, K. Pawłowska (Eds.), Polska sztuka witrażowa (Polish stained glass art). Stained Glass Lovers Association, Kraków, 181-191.