Farmy wiatrowe jako elementy determinujące strukturę i funkcjonowanie krajobrazu wiejskiego

• Autorzy: Badora K.

Warianty tytułu

EN

Wind Farms as Elements that Determine the Structure and Function of Rural Landscapes

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Realizacja międzynarodowych zobowiązań Polski w zakresie rozwoju odnawialnych źródeł energii sprawia, że na terenach wiejskich planowane i realizowane są coraz liczniejsze farmy wiatrowe. Najistotniejsze zmiany struktury krajobrazu związane są z usytuowaniem nowych dominant i subdominant krajobrazowych w postaci turbin i elementów towarzyszących, a także nadanie krajobrazowi dynamiki za sprawą obrotowego ruchu turbin. Elektrownie wiatrowe zmieniają percepcję krajobrazu, podporządkowując sobie wszystkie dotychczas występujące w nim elementy oraz od nowa organizując związki kompozycyjne. Budowa elektrowni wiatrowych, a w szczególności farm wiatrowych skupiających wiele turbin z urządzeniami infrastruktury towarzyszącej, wymaga dokonania zmian w strukturze agrarnej terenów wiejskich. Analiza wskazań literaturowych oraz wyniki własnych obserwacji z licznych istniejących farm wiatrowych pozwalają na określenie następujących zasad optymalizacyjnych zmniejszających negatywne oddziaływania elektrowni wiatrowych na krajobrazy wiejskie: różnicowania reżimu ochronnego, ograniczenia liczebności turbin w farmie, nawiązywania rozmieszczenia elektrowni wiatrowych do geometrii krajobrazu, budowania punktowego oddziaływania turbin, niedopuszczania do lokalizacji turbin wiatrowych w tle układów ruralistycznych, koncentracji elektrowni w poszczególnych planach panoramy (podobnej odległości od obserwatora), zwartości, równomiernej gęstości turbin w panoramie, lokalizacji w linii horyzontu, ochrony przedłużeń osi drogowych, dekoncentracji farm, ograniczania efektu skumulowanego z liniami elektroenergetycznymi, jednolitości stosowanych turbin, ochrony istniejących dominant w układach ruralistycznych, doboru kolorystyki. Brak wieloaspektowych i wielokryterialnych waloryzacji terenu na potrzeby rozwoju energetyki wiatrowej prowadzi do powstawania licznych konfliktów przestrzennych i społecznych. Proces rozwoju energetyki wiatrowej powinien podlegać ściślejszej reglamentacji.

EN

Due to the need to fulfil international obligations in the area of renewable energy sources, numerous wind farms are planned and constructed in rural areas of Poland. Essential changes in the landscape structure result from the appearance of new landscape dominants and subdominants, such as turbines and accompanying components, as well as introduction of dynamics, due to rotation of turbines, into landscape. Wind power stations change the perception of landscape and subordinate all formerly included components. Construction of wind power stations, particularly wind farms with numerous groups of turbines and accompanying infrastructure, imposes changes in the agricultural structure of rural areas. In order to decrease the negative effect on the structure and functioning of physiognomic landscape in rural areas, the following optimization principles are suggested: of diversification in the protection regime, of limiting the number of turbines per farm, of adjustment of the distribution of wind power stations to landscape geometry, of developing a spot effect of turbines, of avoiding location of wind turbines at the background of rural systems, of concentrating power stations in particular planes of panoramas (at similar distances from the observer), of high density, of homogenous density, of location along the horizon line, of protection of road axes extensions, of farm decentralization, of limiting the accumulated effect with power lines, of unified standards, of protection of present dominants in rural systems, of selecting a colour scheme. Lack of multiaspect and multicriteria valorizations of areas for the purposes of development of wind energetics results in numerous spatial and social conflicts. Development of wind energetics should be subject to more rigorous restrictions.

Słowa kluczowe

PL

farma wiatrowa; ochrona krajobrazu; krajobraz wiejski

EN

wind farm; landscape protection; rural landscape

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
• Czasopismo: Architektura Krajobrazu
• Rocznik: 2013
• Tom: nr 2
• Strony: 58--77
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., rys., zdj.

Twórcy

autor

Badora K.

• Katedra Ochrony Powierzchni Ziemi, Uniwersytet Opolski

Bibliografia

• 1. Allen M.W., 2006. Tools for evaluating wind turbine visibility. Technical Cansiderations in Siting Wind Developments: NWCC Research Meeting, Dec. 1–2, Washington, D.C., 15–17.
• 2. Badora K., 2010. Lokalizacja farm wiatrowych w południowej części województwa opolskiego a uwarunkowania przyrodniczo-krajobrazowe. Inżynieria Ekologiczna 23, 97–107.
• 3. Badora K., 2011a. Dobra praktyka w ocenach oddziaływania elektrowni wiatrowych na krajobraz na przykładzie województwa opolskiego [w:] Popczyk J. (red.), Energetyka alternatywna. Dolnośląska Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Techniki, Polkowice, 151–160.
• 4. Badora K., 2011b. Ocena wpływu farm wiatrowych na krajobraz – aspekty metodyczne i praktyczne. Problemy Ekologii Krajobrazu t. 31, 23–32.
• 5. Badora K., Ciesielczuk T., Wiatkowski M., 2013. Analiza stanu i perspektyw rozwoju OZE na terenie województwa opolskiego. Katedra Ochrony Powierzchni Ziemi UO.
• 6. Burton T., Sharpe D., Jenkins N., Bossanyi E., 2001. Wind energy handbook. Wiley&Sons, Chichester.
• 7. Gipe P., 2009. Wind energy basics: A guide to home – and community-scale wind energy systems. Second Edition, Chelsea Green Publishing Company, Vermont.
• 8. Guidelines for landscape and visual impact assessment, 2002. Second Edition, Landscape Institute and Institute of Environmental Management and Assessment, Spon Press.
• 9. Kistowski M., 2012. Propozycja metodyczna oceny środowiskowych uwarunkowań lokalizacji farm wiatrowych w skali regionalnej. Przegląd Geograficzny t. 84, z. 1, 5–22.
• 10. Lorenc H., 1996. Struktury i zasoby energetyczne wiatru w Polsce. IMGW, Warszawa.
• 11. Myga-Piątek U., 2001. Spór o pojęcie krajobrazu w geografii i dziedzinach pokrewnych. Przegląd Geograficzny 73, 1–2, 163–176.
• 12. Niecikowski K., Kistowski M., 2008. Uwarunkowania i perspektywy rozwoju energetyki wiatrowej na przykładzie strefy pobrzeży i wód przybrzeżnych województwa pomorskiego. Gdańsk.
• 13. Pasqualetti M.J., Gip P., Righter R.W. (eds.), 2002. Wind power in view. Energy landscapes in a crowded World. Academic Press, London.
• 14. Priestley T., 2006. Visual impast assesment: practical issues and links to research. Technical Cansiderations in Siting Wind Developments: NWCC Research Meeting, Dec. 1–2, Washington, D.C., 23–27.
• 15. Przewoźniak M., 2002. Krajobrazowe uwarunkowania lokalizacji elektrowni wiatrowych [w:] Gromadzki M., Przewoźniak M., Ekspertyza nt. ekologiczno-krajobrazowych uwarunkowań lokalizacji elektrowni wiatrowych w północnej (Pobrzeże Bałtyku) i centralnej części województwa pomorskiego. BPiWP „Proeko” Gdańsk.
• 16. Przewoźniak M., 2007,. Oddziaływanie elektrowni wiatrowych na środowisko – zagadnienia sozologiczne, ekologiczne i krajobrazowe. II Konferencja „Rynek elektrowni wiatrowych w Polsce”. PSEW, 214–224.
• 17. Raport Wizja rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce do 2020 r. Podsumowanie, 2010. PSEW Szczecin.
• 18. Siting and sesigning windfarms in the landscape, 2009. Scottish Natural Heritage.
• 19. Stanton C., 2006a. Visual impacts – UK and European perspective. Technical Cansiderations in Siting Wind Developments: NWCC Research Meeting, Dec. 1–2, Washington, D.C., 9–11.
• 20. Stanton C., 2006b. Visual analysis of wind farms: Good practice guidance. Technical Cansiderations in Siting Wind Developments: NWCC Research Meeting, Dec. 1–2, Washington, D.C., 19–23.
• 21. Staszek W., Niecikowski K., 2010. Problemy zmian krajobrazu w dobie intensywnego rozwoju energetyki wiatrowej [w:] Chylińska D., Łach J. (red.) Studia krajobrazowe a ginące krajobrazy, Inst. Geografii i Rozwoju Regionalnego UW, Wrocław, 317–328.
• 22. Stryjecki M., Mielniczuk K., 2011. Wytyczne w zakresie prognozowania oddziaływań na środowisko farm wiatrowych. GDOŚ, Warszawa.
• 23. Visual assessment of windfarms: best practice, 2002. University of Newcastle, SHN Commissioned Report F01AA303A.
• 24. Visual representation of windfarms good practice guidance, 2006. Scottish Natural Heritage.
• 25. Wolsink M., 2007. Wind power implementation: the nature and public attitudes: equity and fairness instead of “backyard motives”. Renawable Sustainable Energy Review 11, 1188–1207.
• 26. Żarska B., 2005. Ochrona krajobrazu. SGGW Warszawa.