Osiedla patronackie koncernu Bergwerksgesellschaft Georg von Giesches Erben : pytanie o tożsamość przestrzeni sąsiedzkiej

• Autorzy: Jaworski P.

Warianty tytułu

EN

Bergwerksgesellschaft Georg von Giesches Erben’s company town : question about identity of neighbourhood space

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono przemiany przestrzeni sąsiedzkiej dwóch byłych osiedli robotniczych, Nikiszowca i Giszowca w Katowicach. Wyróżniono czynniki, które wpływały na rozwój układu przestrzennego koncernu przemysłowego należącego do Gwarectwa Spadkobierców Jerzego von Giesche, a następnie podkreślono rolę historycznych i współczesnych strategii projektowania urbanistycznego w kreowaniu, ale także niszczeniu wyjątkowej wartości kompozycyjnej, użytkowej i społecznej zespołów mieszkalno-usługowych. W ten sposób zaprezentowano narzędzia projektowe służące tworzeniu miejsc o wyraźnej tożsamości, które mogą być użyteczne w trakcie działań planistycznych zmierzających do uporządkowania żywiołowo rozwijającej się strefy obrzeżnej współczesnych Katowic.

EN

This paper presents transformations of neighbourhood space of two former company towns in Katowice, Nikiszowiec and Giszowiec. It describes factors, which had an influence on spatial development of Bergwerksgesellschaft Georg von Giesches Erben’s industrial concern. It emphasizes the role of historical and modern urban design strategies that can create but also destroy compositional, functional and social values of housing estates. Presenting the problem in this way allows to point out tools that create places with distinct identity. These tools can be useful while imposing the spatial order over extensive and rapid development of Katowice suburbs.

Słowa kluczowe

PL

osiedle patronackie; tożsamość; przestrzeń sąsiedzka; Nikiszowiec; Giszowiec

EN

company town; identity; neighbourhood space; Nikiszowiec; Giszowiec

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2011
• Tom: R. 108, z. 5-A
• Strony: 85--97
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., il.

Twórcy

autor

Jaworski P.

Bibliografia

• D. Głazek, Gdzie ongiś mieszkał robotnik? [w:] Historyczne osiedla robotnicze, G. Bożek (red.), Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego, Katowice 2005.
• E. Bergman, Giszowiec. Osiedle robotnicze. Studium historyczno-urbanistyczne opracowane na zlecenie Miejskiego Konserwatora Zabytków w Katowicach, PKZ o/Warszawa, Warszawa 1986.
• A. Kiriczok, Nikiszowiec. Osiedle w Katowicach. Ekspertyza konserwatorska wykonana na zlecenie Miejskiego Konserwatora Zabytków, PKZ o/Warszawa, Warszawa 1986.
• L. Szaraniec, Kopalnia Węgla Kamiennego Wieczorek. Zarys monograficzny, KWK "Wieczorek", Katowice 2001.
• K. Soida, Koleje wąskotorowe na Górnym Śląsku od czasów najdawniejszych do 1990 r., Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1996, t. 1, Dzieje kolei wąskotorowych, cz. 1.
• Ustawa z dnia 10 sierpnia 1904 r. o zakładaniu nowych osiedli w prowincjach Prusy Wschodnie, Prusy Zachodnie, Brandenburgia, Pomorze, Poznań, Śląsk, Saksonia i Westfalia (Gesetz betreffend die Gründung neuer Ansiedlungen in den Provinzen Ostprußen, Westprußen, Brandenburg, Pommern, Posen. Schlesien, Sachsen und Westfalen).
• D. Głazek, Giszowiec i Nikiszowiec na tle tendencji urbanistycznych przełomu XIX i XX w., Rocznik Katowicki, Katowice 1983, t. 12.
• B. Reuffurth, Giszowiec. Nowa górnośląska wieś górnicza Spółki Górniczej Spadkobierców Georga von Giesche, MDK "Szopienice-Giszowiec", Katowice 2006.
• J. Jaros, H. Sekuła, Kopalnia "Staszic" 1964-1984, Śląski Instytut Naukowy, Katowice 1984.
• A. Basista, Betonowe dziedzictwo. Architektura w Polsce czasów komunizmu, PWN, Warszawa-Kraków 2001.
• A. Wallis, Socjologia i kształtowanie przestrzeni, PIW, Warszawa 1971, s. 74.