Konopie oleiste (Cannabis sativa L. var. oleifera) uprawiane na nasiona do produkcji oleju i biogazu

• Autorzy: Burczyk H.

Warianty tytułu

EN

Oilseed hemp (Cannabis sativa L. var. oleifera) grown for seeds, oil and biogas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Konopie znane są jako rośliny włókniste uprawiane na włókno, ale dające niskie plony nasion (0,8-1,2 Mg·ha-1), które są przeznaczane głównie na materiał siewny lub olej spożywczy. Dużą zaletą konopi jest dobrze rozwinięta część wegetatywna, umożliwiająca dobre wykorzystywanie energii słonecznej i asymilacji CO2. Z uwagi na palowy system korzeniowy, konopie mogą pobierać wodę i składniki pokarmowe z głębszej warstwy gleby. Biorąc pod uwagę zalety konopi, postanowiono w 2007 r. wyhodować w Zakładzie Doświadczalnym Pętkowo nową formę konopi oleistych dających wysokie plony nasion na olej spożywczy. Po 7 latach intensywnych prac hodowlanych uzyskano interesujący ród nr P/08N (o nazwie Henola), który w 2014 r. zgłoszono do badań rejestrowych w Centralnym Ośrodku Badania Odmian Roślin Uprawnych. Równocześnie przeprowadzono w latach 2013-2015 doświadczenia polowe w Zakładzie Doświadczalnym Stary Sielec dotyczące plonowania oraz wpływu gęstości siewu (20, 40 i 60 kg·ha–1) nowego rodu Henola, w warunkach nawożenia (kg·ha-1): 40 N, 30 P2O5 i 80 K2O). Wyniki doświadczeń potwierdzają możliwość otrzymywania wysokich plonów nasion w miarę wzrostu gęstości siewu (średnio 4,4 Mg·ha-1 w warunkach wysiewu 60 kg·ha-1) o zawartości oleju w nasionach ok. 28% i plonie oleju ok. 1,25 Mg·ha-1. Kwiatostany konopi oleistych zawierają 0,32% olejku eterycznego oraz 0,013% tetrahydrokannabinolu (THC) i 0,07% kannabidiolu (CBD). Plony słomy konopi oleistych są oczywiście o połowę niższe od plonów z konopi włóknistych i wzrastają w miarę zwiększania gęstości siewu średnio z 14,5 do 18,0 Mg·ha-1 powietrznie suchej masy. Słomę można wykorzystać do produkcji biogazu lub przeznaczyć na opał w formie pelletu. Powyższe wyniki doświadczeń potwierdzają możliwość uzyskiwania wysokich plonów nasion konopi oleistych. Poza tym uzasadniają konieczność kontynuowania hodowli zachowawczej i określenia zasad agrotechniki w celu poprawienia wydajności i jakości plonu nasion i oleju.

EN

So far, hemp has been known as a fibre plant, grown for fibre, but with low seed yield (0.8- 1.2 Mg·ha-1), used mainly as planting seed or for edible oil production. Hemp has a considerable advantage of developing a large vegetative part of the plant which facilitates high use of solar energy and assimilation of CO2. Owing to its taproot system, hemp can absorb water and nutrients located in the deeper soil layers. Given these advantages of hemp, in 2007, the Pętkowo Experimental Station (ZD Pętkowo) endeavored to breed a new form of oilseed hemp with high seed yield for edible oil. After seven years of intensive breeding efforts an interesting line no. P/08N (named Henola) was obtained and submitted for registration tests at the Research Centre for Cultivar Testing (COBORU). Simultaneously, field trials were conducted at the Stary Sielec Experimental Station (ZD Stary Sielec) in 2013- 2015, intended to examine the yield and the influence of sowing density (20, 40 and 60 kg·ha-1) of the new Henola line (fertilization in kg·ha-1: 40 N, 30 P2O5 and 80 K2O). The results confirm that high seed yield is feasible as sowing density increases (average of 4.4 Mg·ha-1 with sowing density of 60 kg·ha-1); the proportion of oil in the seeds amounts to ca. 28% and oil obtained amounts to ca. 1.25 Mg·ha-1. Inflorescence of oilseed hemp contains 0.32% of essential oil, 0.013% of THC and 0.07% of CBD. Straw yield is half that of fibrous hemp and it increases as sowing density goes up on average from 14.5-18.0 Mg·ha-1 of dry mass. The straw may be used to produce biogas or pellet fuel. The above results of the trials confirm that high yield of oilseed hemp is feasible. They also justify the necessity to continue the maintenance breeding and determine the principles of agricultural technology in order to improve the yield and quality of seed and oil crops.

Słowa kluczowe

PL

konopie oleiste; plon; nasiono; słoma; zawartość oleju; jakość oleju; wykorzystanie słomy

EN

oilseed hemp; seed yield; straw yields; content of oil; quality of oil; straw use

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Problemy Inżynierii Rolniczej
• Rocznik: 2016
• Tom: R. 24, nr 4
• Strony: 109--116
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Burczyk H.

• Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich, Pracownia Roślin Energetycznych, ul. Wojska Polskiego 71 b, 60-630 Poznań, tel. [phone]

Bibliografia

• BURCZYK H. 2012. Przydatność jednorocznych roślin, uprawianych do produkcji biomasy na potrzeby energetyki zawodowej [Usability of the annual plants cultivated for biomass supplying to professional energy generation]. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 1(75) s. 59-68.
• BURCZYK H. 2015. Konopie włókniste uprawiane w poplonach ścierniskowych - źródłem olejków eterycznych i włókna lub biogazu [Hemp cultivated in stubble crops as a source of essencial oils and fiber or biogas]. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 3(89) s. 29-38.
• BURCZYK H., GRABOWSKI L., STRYBE M., KONCZEWICZ W. 2008. Wpływ gęstości siewu i terminu zbioru konopi włóknistych na wydajność biomasy oraz elementów składowych plonu [The influence of sowing and harvesting time of hemp on biomass and yeld components]. Pamiętnik Puławski. Z. 152 s. 59-75.
• BURCZYK H., KANIEWSKI R., KONCZEWICZ W., KRYSZAK N., TUROWSKI J. 2009. Konopie włókniste źródłem olejków eterycznych [Industrial hemp as a source of essential oils]. Pamiętnik Puławski. Z. 151/1 s. 27-47.
• DACH J. 2013. Badania wydajności biomasy konopi [Research of biomass yield of industrial hemp]. Poznań. UP w Poznaniu. Maszynopis ss. 6.
• KARUS M. 1999. Hanfsamen und Hanföl [Hempseed and hemp oil]. Kolonia. Verl. Nova-Institut ss. 79.
• WAŁKOWSKI T. 1998. Len oleisty [Linseed]. Radzików. Wydaw. IHAR ss. 39.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.