Stany wyjątkowe w węgierskim systemie prawno-konstytucyjnym

• Autorzy: Kopyś T.

Warianty tytułu

EN

The emergency powers in the Hungarian legal-constitutional system

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przemiany polityczne na Węgrzech w XX wieku obfitowały w gwałtowne rewolucje, okresy niestabilności ładu społecznego i zmiany granic. To przyczyniało się do transformacji ustrojowych w kierunku porządków autorytarnych i form ustrojowych bliskich „demokracji sterowanej”. Sytuacja taka ułatwiała wprowadzanie stanów wyjątkowych w czasie, gdy zagrożona była ciągłość państwa i stabilność instytucji politycznych. Węgry należą do grupy kilku europejskich państw, gdzie kodyfikacja stanów wyjątkowych została przeprowadzona w sposób wyjątkowo szczegółowy. Dbałość taka – jak się wydaje – wynika z doświadczeń politycznych Węgier w XX wieku i starania o to, aby na tym polu nie doszło do prawnych wynaturzeń i nadinterpretacji. Bardzo dokładnie stany wyjątkowe definiuje ostatnia z uchwalonych na Węgrzech konstytucji z 2011 roku. W niej w sposób szczególnie dokładny zdefiniowano prerogatywy Rady Obrony Państwa (Honvédelmi Tanács).

EN

Political changes in Hungary in the twentieth century abounded in violent revolutions, instability instances of social order and change of borders. This contributed to the transformation of the political system into authoritarian orders and the forms of the close “controlled democracies”. This situation facilitated the introduction of exceptional states while the continuity of the state and the stability of political institutions were threatened. Hungary belongs to a group of several European states where the codification of exceptional states has been carried out in a very detailed way. Such care – as it seems – results from the political experience of Hungary in the 20th century and efforts to ensure that there is no legal distortion and over-interpretation in this field. Very precisely, exceptional states define the last of the 2011 Hungarian constitutions. In this constitution, the prerogatives of the State Defense Council (Honvédelmi Tanács) are particularly defined.

Słowa kluczowe

PL

Węgry; stany wyjątkowe; porządek prawny; konstytucja

EN

Hungary; constitutional law; emergency powers; constitution

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Studia Bezpieczeństwa Narodowego
• Rocznik: 2017
• Tom: R. 7, Nr 11
• Strony: 179--199
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., wykr., tab.

Twórcy

autor

Kopyś T.

• Uniwersytet Jagielloński

Bibliografia

• [1] 1150/2012. (V. 15.) Korm. határozat a Katasztrófavédelmi Koordinációs Tárcaközi Bizottság létrehozásáról, valamint szervezeti és működési rendjének meghatározásáról.
• [2] 1939. évi II. törvénycikk, A honvédelemről, http://www.1000ev.hu/index.php?a=3&param=8096
• [3] 1949. évi XX. törvény a Magyar Köztársaság Alkotmánya. Tekst konstytucji dostępny na stronie: http://www.kulugyminiszterium.hu/NR/rdonlyres/66014AAA-414B-4757-8E71-CA6866EB9FA0/0/XX_1949tvalkotmany.pdf
• [4] 1989. évi XXXI. törvény az Alkotmány módosításáról.
• [5] András J., German Constitutional Law and Doctrine on State of Emergency – Paradigms and Dilemmas of a Traditional (Continental) Discourse, „German Law Journal”, vol. 07, 2005.
• [6] Bozóki A., The Rountable Talks of 1989: Participants, Political Visions, Historical References, „Hungarian Studies” 14/2, 2000.
• [7] Brodziński W., System konstytucyjny Węgier, Warszawa 2003.
• [8] Centre for the Democratic Control of Armed Forces (DCAF) Policy Paper – no. 30 (2009).
• [9] Feljegyzés az ellenforradalom büntetőjogi felszámolásáról, [w:] Ibolya Horváth, Pál Solt (red.), Iratok az igazságszolgáltatás történetéhez, Budapest 1992.
• [10] Ganev V.I., Emergency Powers and the New East European Constitutions, „The American Journal of Comparative Law”, vol. 45, nr 3/1997.
• [11] Horváth L., Valtozások a védelmi igazgatás területén, http://portal.zmne.hu/download/konyvtar/digitgy/nek/2005_2/07_horvath.pdf [dostęp w dn. 22.03.2016 r.].
• [12] http://www.dw.com/en/hungary-in-state-of-emergency-locks-down-border/a-18714974 [dostęp w dniu 16.06.2016 r.].
• [13] http://www.hirek.sk/kulfold/20130315073739/Rendkivuli-allapot-Magyarorszagonszazotven-ut-jarhatatlan.html [dostęp w dniu 16.06.2016 r.].
• [14] Hungary: Proposed “sixth amendment” to the Constitution would be a frontal attack on human rights (luty 2016 roku).
• [15] Izsák L., A parlamentarizmus vesztett csatája – 1947, [w:] G. Földes, L. Hubai (red.), Parlamenti választások Magyarországon 1920-2010, Napvilág Kiadó, Budapest 2010.
• [16] Jogszabályok a rendkívüli állapotról, Beszélő, Dostępne na stronie: http://beszelo.c3.hu/keretes/jogszabalyok-a-rendkivuli-allapotrol [dostęp w dn. 23.07.2015 r.].
• [17] Khakee A., Securing Democracy? A Comparative Analysis of Emergency Powers in Europe, Geneva.
• [18] Konstytucja Węgier, tłumaczenie H. Donath, wstęp napisał W. Brodziński, Warszawa 2001.
• [19] Kristóffy J., A kirságtól a kommunizmusig, Budapest 1920.
• [20] Leszczyński T.Z., Konstytucyjne podstawy stanów nadzwyczajnych w państwach bałkańskich i w Turcji, Kraków 2011.
• [21] Özbudun E., Turhan M., Emergency powers, European Commission for Democracy through Law, Rada Europy 1995.
• [22] Sajó A., Roundtable Talks in Hungary, [w:] J. Elster, The Roundtable Talks and the Breakdown of Communism, Chicago 1996.
• [23] Samu M., Államelmélet, Budapest, 1992.
• [24] Somogyvári I., Magyarország történeti alkotmánya és a rendszerváltozást követő alkotmány-tervezetek, Magyarország politikai évkönyve 2010-ről. Materiał dostępny na stronie: https://www.asz.hu/storage/files/files/Publikaciok/K%C3%B6nyvfejezetek/Somogyvari_Istvan/mpe_2010_si.pdf [dostęp w dn. 11.03.2016 r.].
• [25] Sütő A., A Rendőrség központi szervezeteinek irányítási és vezetési tevékenysége a különleges jogrend (rendkívüli állapot, szükségállapot, megelőző védelmi helyzet vagy váratlan támadás) esetén bevezethető rendkívüli intézkedések tükrében, Hadtudomany Szemle, nr 1, 2015.
• [26] Varga P., Horváth L., A minősített időszakok definiálása, alapvető szabályai, valamint szabályozásának főbb indokai, Materiał dostępny na stronie: http://uni-nke.hu/downloads/bsz/bszemle2009/3/06_vargapeter2.pdf [dostęp w dn. 28.07.2015 r.].

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).