Pomiary inklinometryczne jako narzędzie monitoringu deformacji górotworu w kopalniach podziemnych

• Autorzy: Grzebyk W. , Stolecki L.

Warianty tytułu

EN

Inclinometric measurements as a tool of monitoring rock mass deformation in underground mines

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dotychczasowy zakres stosowanych w górnictwie podziemnym metod pomiarowych na ogół pomija wykorzystanie do tego celu obserwacji inklinometrycznych. Tymczasem na ich podstawie dokonuje się pomiaru zmian kąta nachylenia warstw skalnych i odległości pomiędzy punktami pomiarowymi, co może być wykorzystane do śledzenia procesu deformacji górotworu. Dla sprawdzenia przydatności metody inklinometrycznej do monitorowania deformacji górotworu naruszonego procesem eksploatacji, na przestrzeni kilku ostatnich lat (od 2011 roku) przeprowadzono wiele pomiarów obiektowych w wybranych polach eksploatacyjnych kopalń LGOM. Obserwacjami objęto wszystkie elementy układu geomechanicznego, jakie na złożu rud miedzi stanowią: strop, filary i spąg. Rejestracje prowadzono za pomocą specjalnie wytworzonej aparatury, składającej się z czujników nachylenia CNS oraz terminali komunikacyjnych TK. Aktualnie uzyskane wyniki, dzięki dużej czułości i rozdzielczości pomiaru oraz quasi ciągłemu charakterowi rejestracji, dostarczyły nowych, bardzo ciekawych informacji odnośnie przebiegu deformacji ośrodka skalnego, niemożliwych do pozyskania obecnie stosowanymi metodami pomiarowymi. Przeprowadzone aktualnie badania wskazują, że inklinometryczna metoda pomiarowa może być użytecznym narzędziem identyfikacji i oceny procesów zachodzących w górotworze w trakcie prowadzonej eksploatacji złoża.

EN

Measurement methods currently used for monitoring rock mass deformation in underground mining omit inclinometer observations that could be used for this purpose. This method makes it possible to measure the angle of inclination of layers of rock and the distance between monitoring points, which may be used to describe the process of rock mass deformation. In 2011, test were carried out in selected operating fields located in LGOM mines, to verify the usefulness of the inclinometer method for monitoring the process of rock mass deformation. The observations encompassed all elements of the geomechanical system, i.e. the roof, pillar and floor. The measurements were conducted using special instruments consisting of the inclination sensor (CNS) and communication terminal (TK). Due to the high accuracy of measurement and the quasi-continuous nature of the registration the results obtained, the tests have provided new and very interesting information about the process of the rock's deformation. Other contemporary measurement methods used in that kind of research could not have provided such results. The study described in this paper indicates that the inclinometric measuring method can be a useful tool for identification and evaluation of the processes occurring in the rock mass during mining works.

Słowa kluczowe

PL

górnictwo; deformacja górotworu; metoda inklinometryczna

EN

mining; rock mass deformation; inclinometric method

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Rocznik: 2014
• Tom: nr 86
• Strony: 97--104
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., wykr., zdj.

Twórcy

autor

Grzebyk W.

• KGHM Cuprum spółka z o.o. Centrum Badawczo-Rozwojowe, Wrocław

autor

Stolecki L.

• KGHM Cuprum spółka z o.o. Centrum Badawczo-Rozwojowe, Wrocław

Bibliografia

• [1] Chudek, M. 2010. Mechanika Górotworu. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice.
• [2] Gergowicz, Z. 1987. Ciśnienie górotworu na obudowę wyrobisk zlokalizowanych na dużych głębokościach. Zeszyty Naukowe Pol. Śląskiej, seria Górnictwo z. 145, Gliwice.
• [3] Grzebyk, W. i Stolecki L. 2012. Sposób kontroli stateczności warstw stropowych w kopalniach podziemnych, Materiały Konferencyjne XXXVZSMGiG, Wisła-Jawornik, s. 109-117.
• [4] Grzebyk, W. i Stolecki, L. Pomiar nachylenia jako wskaźnik stabilności warstw stropowych. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie nr 8(228), s. 17-22, Katowice.
• [5] Majcherczyk i in. 2006 - Majcherczyk, T., Małkowski, P. i Niedbalski, Z. 2006. Ocena przemieszczeń górotworu wokół wyrobiska korytarzowego z wykorzystaniem parametrów empirycznych. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie nr 6, s. 23-25, Katowice.
• [6] Majcherczyk i in. 2008 - Majcherczyk, T., Małkowski, P. i Niedbalski, Z. 2008. Konwergencja wyrobisk chodnikowych na podstawie wyników obliczeń numerycznych i ich weryfikacja pomiarami. Górnictwo i Geoinżyneria z. 1, s. 199-215, Kraków.
• [7] Pilecki, Z. 1999. Metoda oceny zachowania się masywu skalnego wokół wyrobiska podziemnego. Studia Rozprawy Monografie nr 59, Wyd. IGSMIE PAN, Kraków.
• [8] Źródło internetowe: http://gik.wilsig.tu.koszalin.pl/