Permskie skały zbiornikowe jako składowa systemu naftowego w rejonie Nowego Tomyśla (Polska Zachodnia)

Mikołajewski, Zbigniew; Mikołajewska, Weronika

doi:10.7306/2024.39

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Permskie skały zbiornikowe jako składowa systemu naftowego w rejonie Nowego Tomyśla (Polska Zachodnia)

Autorzy

Mikołajewski Zbigniew , Mikołajewska Weronika

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Mikolajewski_Z_Permskie_PG_Vol. 72_nr 11_2024.pdf

Pobierz

Identyfikatory

DOI

10.7306/2024.39

Warianty tytułu

Permian reservoir rocks as part of the hydrocarbon system in the Nowy Tomyśl region (western Poland)

Języki publikacji

Abstrakty

The Nowy Tomyśl region is located near the northern edge of the Fore-Sudetic Monocline. In relation to the post-Variscan structural plan, this region is located near the border between the northern part of the Wolsztyn Ridge and the Poznań Basin. This spe¬cific location contributed to the occurrence of diverse sedimentary conditions during the development of the Lower and Upper Permian formations (alluvial, fluvial, aeolian and shallow-marine conditions). The natural gas and oilfields discovered in this area confirm the existence of an "active” petroleum system. However, a detailed analysis of geological, geochemical and reservoir data has shown that there are at least two such systems here (older and younger). Hydrocarbons occur in reservoir rocks of different ages (Carboniferous, Lower Permian, Upper Permian) and lithologies (clastic rocks, carbonate rocks). One of the crucial features of the reservoir rocks in the context of exploration for conventional fields is the preservation of favourable petrophysical properties (porosity, perme¬ability), allowing for the migration of hydrocarbons and their accumulation in reservoir traps. In the Permian formations of the Nowy Tomyśl region, such features are characteristic for the following formations: the Upper Rotliegend (1), the Zechstein Limestone (2) and the Main Dolomite (3). The first one occurs in interbeddings of aeolian and fluvial sandstones, occurring within alluvial fans developed north of the edge of the Wolsztyn Ridge. The second one is associated with the so-called reeffacies of the Zechstein Limestone developed in the northern part of this elevation, while the last concerns the carbonate platform formations of the Main Dolomite. The analysis of the Permian reservoir rocks in terms of their primary development (lithological and facies) and of the influence of diagenetic changes is critical. The most important thing, however, is not only the evaluation of the reservoir rocks, but their assessment as part of the analysis of the entire petroleum system.

Słowa kluczowe

Grzbiet Wolsztyński Kotlina Poznańska system naftowy skała zbiornikowa czerwony spągowiec wapień cechsztyński dolomit główny

Wolsztyn Ridge Poznań Basin petroleum system reservoir rock Rotliegend Zechstein Limestone Main Dolomite

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Przegląd Geologiczny

Rocznik

2024

Tom

Vol. 72, nr 11

Strony

602--614

Opis fizyczny

Bibliogr. 52 poz., fot., map., tab., wykr.

Twórcy

autor

Mikołajewski Zbigniew

zbigniew.mikolajewski@pgnig.pl

ORLEN S.A. Oddział Geologii i Eksploatacji PGNiG w Warszawie

https://orcid.org/0009-0008-0535-3629

autor

Mikołajewska Weronika

weronika.mikolajewska@pgnig.pl

ORLEN S.A. Oddział Geologii i Eksploatacji PGNiG w Warszawie
AGH - Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica, al. A. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

https://orcid.org/0009-0002-3931-8430

Bibliografia

1. AKSAMITOWSKA A. 2004 - Systemy depozycyjne i właściwości zbiornikowe skał górnego czerwonego spągowca w centralnej części monokliny przedsudeckiej. Rozpr. dokt., Arch. Wydz. Geol. UW, Warszawa.
2. BUNIAK A., MIKOŁAJEWSKI Z., WAGNER R. 2008 - Mapa paleogeograficzna wapienia cechsztyńskiego (Cal) [W:] Wagner R, Buniak A, Dadlez R., Grotek I., Kiersnowski H., Kuberska M., Kudrewicz R., Lis P., Maliszewska A., Mikołajewski Z., Papiernik B., Pokorski J., Poprawa P., Skowroński L., Słowakiewicz M., Szewczyk J., Wolnowski T. 2008 - Zasoby prognostyczne, nieodkryty potencjał gazu ziemnego w utworach czerwonego spągowca i wapienia cechsztyńskiego w Polsce - badania geologiczne. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa, nr CBDG 951613.
3. COHEN K.M., HARPER D.A.T., GIBBARD P.L. 2023 - ICS International Chronostratigraphic Chart 2023/09. International Commission on Stratigraphy, IUGS; www.stratigraphy.org
4. DYJACZYŃSKI K., PERYT T.M. 2014 - Controls on basal Zechstein (Wuchiapingian) evaporite deposition in SW Poland. Geol. Quart., 58 (3): 475-492.
5. DYJACZYŃSKI K., MAMCZUR S., RADECKI S. 1997 - Nowe perspektywy poszukiwań złóż gazu ziemnego w utworach wapienia cechsztyńskiego na monoklinie przedsudeckiej. Prz. Geol., 45 (12): 265-285.
6. DYJACZYŃSKI K., GÓRSKI M., MAMCZUR S., PERYT T. M. 2001 - Reefs in the basinal facies of the Zechstein Limestone (Upper Permian) of Western Poland: a new gas play. J. Petrol. Geol., 24 (3): 1248-1256.
7. FHEED A., ŚWIERCZEWSKA A., STRZELECKI PJ., RADZIK-HOTLOŚ N., GEBUS-CZUPYT B. 2022 - Influence of substrate morphology on reef diagenesis: Examples from the Zechstein Limestone formation (SE Wolsztyn Ridge, W Poland). Marine and Petrol. Geol., 136: 105442.
8. GAST R.E., DUSAR M., BREITKREUZ C., GAUPP R., SCHNEIDER J.W., STEMMERIK L., GELUK M.C., GEIßLER M., KIERSNOWSKI H., GLENNIE K.W., KABEL S., JONES N.S. 2010 - Rotliegend. [W:] DOORNEBAL J.C., STEVENSON A.G. (red.), Petroleum Geological Atlas of the Southern Permian Basin Area. EAGE Publications b.v. (Houten): 101-121.
9. JAWOROWSKI K., MIKOLAJEWSKI Z. 2007 - Oil- and gas-bearing sediments of the Main Dolomite (Ca2) in the Międzychód region: a depositional model and the problem of the boundary between the second and third depositional sequences in the Polish Zechstein Basin. Prz. Geol., 55 (12/1): 1017-1024.
10. KANIA M., SPUNDA K., WCIŚLAK-OLESZYCKA A. 2023 - Ocena potencjału węglowodorowego łupku miedzionośnego pochodzącego z południowej części monokliny przedsudeckiej. Nafta-Gaz, 79: 510-518.
11. KARNKOWSKI P.H. 1986 – Charakter transgresji morza cechsztyńskiego a geneza osadów białego spągowca na obszarze Wielkopolski (północna monoklina przedsudecka). Geol. Sudet., 21 (2): 101-121.
12. KARNKOWSKI P.H. 1987 - Allostratygrafia a litostratygrafia czerwonego spągowca w Polsce. Kwart. Geol., 33 (1): 43-55.
13. KARNKOWSKI P. 1993 - Złoża gazu ziemnego i ropy naftowej w Polsce, t. 1. Niż Polski. Towarzystwo Geosynoptyków „GEOS” AGH, Kraków.
14. KARNKOWSKI P.H. 1999 - Origin and evolution of the Polish Rotliegend Basin. Pol. Geol. Inst., Sp. Papers, 3.
15. KARNKOWSKI P.H. 2007 - Petroleum provinces in Poland. Prz. Geol., 55 (12/1): 1061-1067.
16. KARNKOWSKI P.H., MATYASIK I. 2016 - Krytyczne elementy systemów naftowych w basenach sedymentacyjnych Polski. Prz. Geol., 64 (9): 639-649.
17. KIERSNOWSKI H. 1998 - Architektura depozycyjna basenu czerwonego spągowca w Polsce. Pr. Państw. Inst. Geol., 165: 113-128.
18. KIERSNOWSKIH. 2003 - Środowiska sedymentacji osadów czerwonego spągowca dolnego na obszarze Wielkopolski. [W:] Maliszewska A. (red.), Wulkanoklastyczne osady czerwonego spągowca dolnego na obszarze Wielkopolski. Pr. Państw. Inst. Geol., 179: 15-27.
19. KIERSNOWSKI H. 2008 - Litostratygrafia osadów czerwonego spągowca dolnego na obszarze platformy waryscyjskiej oraz jej związki z litostratygrafią niemiecką w NE Brandenburgii. [W:] Maliszewska A., Kuberska M., Kiersnowski H., Jackowicz E. (red.), Petrologia, sedymentologia i nowa litostratygrafia utworów czerwonego spągowca dolnego z wybranych profili platformy waryscyjskiej. Narod. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
20. KIERSNOWSKI H. 2013 - Late Permian aeolian sand seas from the Polish Upper Rotliegend Basin in the context of palaeoclimatic petrodicity. Geol. Soc. Sp. Publ., 376: 431-456.
21. KIERSNOWSKI H., WOJTKOWIAK Z. 1993 - Origin of gas traps in the Rotliegendes sediments of the area Paproć-Cicha Góra (Wielkopolska). Geol. Quart., 37 (1): 41-58.
22. KIERSNOWSKI H., PERYT T.M., BUNIAK A., MIKOŁAJEWSKI Z. 2010 - From the intra-desert ridges to the marine carbonate island chain: middle to late Permian (Upper Rotliegend - Lower Zechstein) of the Wolsztyn - Pogorzela high, west Poland. Geol. J., 44: 319-335.
23. KOTARBA M., WAGNER R. 2007 - Generation potential of the Zechstein Main Dolomite (Ca2) carbonates in the Gorzów Wielkopolski-Międzychód-Lubiatów area: geological and geochemical approach to microbial-algal source rock. Prz. Geol., 55 (12/1): 1025-1036.
24. KOTARBA M., PIELA J., ŻOŁNIERCZUK T. 1992 - Geneza gazu ziemnego akumulowanego w permsko-karbońskich pułapkach litologicznych złoża „Paproć” w świetle badań izotopowych. Prz. Geol., 40: 260-263.
25. KOTARBA M., PERYT T.M., KOSAKOWSKI P., WIĘCLAW D. 2006 - Organic geochemistry, depositional history of the Upper Permian Kupferschiefer and Zechstein Limestone strata in south-west Poland. Marine and Petrol. Geol., 23: 371-386.
26. KWOLEK K., SOLARSKI T., BUNIAK A. 2004 - Poszukiwanie pułapek litologicznych w utworach czerwonego spągowca na NE skłonie wału wolsztyńskiego. Nafta-Gaz, 9: 406-415.
27. LEŚNIAK G., SUCH P. 2000 - Parametryzacja przestrzeni porowej skał zbiornikowych za pomocąmodelu sieciowego. Prz. Geol., 48 (10): 891-897.
28. LUBAŚ J., KIERSNOWSKI H. 2012 - Możliwości geologicznej sekwestracji CO2 w utworach czerwonego spągowca basenu Poznania. Biul. Państw. Inst. Geol., 448: 17-26.
29. MACHEL H.G. 2005 - Investigations of burial diagenesis in carbonate hydrocarbon reservoir rocks. Geosci. Canada, 32 (3): 103-128.
30. MAGOONL.B., DOWW.G. (red.) 1994-The petroleum systems-from source to trap. AAPG Memoir, 60. Tulsa.
31. MALISZEWSKA A., JACKOWICZ E., KUBERSKA M., KIERSNOWSKI H. 2016 - Skały permu dolnego (czerwonego spągowca) zachodniej Polski - monografia petrograficzna. Pr. Państw. Inst. Geol., 204: 1-115.
32. MAZZULLO S.J., HARRIS P.M. 1992 - Mesogenetic dissolution: its role in porosity development in carbonate reservoirs (1). AAPG Bull., 76 (5): 607-620.
33. MIKOŁAJEWSKA W. 2024 - From granular flow to cataclasis - changes in deformation bands development in selected wellbores from the Upper Rotliegend deposits (Polish Lowlands). AAPG Europe region conference Energy transition. Workshop abstracts, 28-29 May 2024, Krakow: 117.
34. MIZERSKI W. 2005 - Tabela stratygraficzna rekomendowana przez Międzynarodową Komisję Stratygraficzną. Prz. Geol., 53: 96 i 176.
35. PERYT T.M. 1978 - Sedimentology and paleoecology of the Zechstein Limestone (Upper Permian) in the Fore-Sudetic area (western Poland). Sedimentary Geol., 20: 217-243.
36. PERYT T.M., WAŻNY H. 1978 - Skondensowane profile wapienia cechsztyńskiego w północnej części monokliny przedsudeckiej. Geol. Quart., 22 (3): 549-570.
37. PERYT T.M., WAGNER R. 1998 - Zechstein evaporite deposition in the Central European Basin: cycles and stratigraphic sequences. J. Seismic Explor., 7 (3-4): 201-218.
38. PERYT T.M., GELUK M.C., MATHIESEN A., PAUL J., SMITH K. 2010 - Zechstein. [W:] DOORNEBAL J.C., STEVENSON A.G. (red.), Petroleum Geological Atlas of the Southern Permian Basin Area. EAGE Publications b.v. (Houten): 123-147.
39. PERYT D., PERYT T.M., RACZYŃSKI P., CHŁÓDEK K. 2012 - Foraminiferal colonization related to the Zechstein (Lopingian) transgression in the western part of the Wolsztyn Palaeo-Ridge area, Western Poland. Kwart. Geol., 56 (3): 529-546.
40. PERYT T.M., JASIONOWSKI M., RACZYŃSKI P., CHŁÓDEK K., 2020 - Demise of the Jabłonna Reef (Zechstein Limestone) and the onset of gypsum deposition (Wuchiapingian, west Poland): carbonate-to-evaporite transition in a saline giant. J. Palaeogeography, 9: 1-15.
41. POKORSKI J. 1981 - Propozycja formalnego podziału litostratygraficznego czerwonego spągowca na Niżu Polskim. Kwart. Geol., 25 (1): 41-58.
42. PROTAS A., SIKORSKI B. (red.) 2004 - Basen permski niżu polskiego - czerwony spągowiec - budowa i potencjał zasobowy. Konf. Nauk.-Tech., Piła.
43. PROTAS A., KIERSNOWSKI H., BUNIAK A., MIKOŁAJEWSKI Z. 2000 - Czerwony spągowiec podłoża Wielkopolski. Przewodnik LXXI Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Poznań: 33-45.
44. RACZYŃSKI P. 2000 - Zespoły organizmów w kompleksie rafowym wapienia cechsztyńskiego (Ca1) na wyniesieniu wolsztyńskim. Prz. Geol., 48 (5): 469-470.
45. RUSEK M., BUNIAK A., SOLARSKA A., KOWALCZAK M., GAUPP R. 2005 - Piaskowce czerwonego spągowca i ich diageneza na obszarze Wału Pomorskiego (złoże Ciechnowo). Prz. Geol., 53 (4): 340-341.
46. SECHMAN H. 2012 - Detailed compositional analysis of hydrocarbons in soil gases above multi-horizon petroleum deposits - a case study from western Poland. Appl. Geochem., 27: 2130-2147.
47. SIKORSKI B., PROTAS A. (red.) 2002 - Basen permski niżu polskiego - dolomit główny - budowa i potencjał zasobowy. Konf. Nauk.-Tech., Piła.
48. SŁOWAKIEWICZ M., MIKOŁAJEWSKI Z. 2011 - Upper Permian Main Dolomite microbial carbonates as potential source rocks for hydrocarbons (W Poland). Marine and Petrol. Geol., 28 (8): 1572-1591.
49. WAGNER R. 1994 - Stratigraphy and evolution of the Zechstein basin in the Polish Lowland. Pr. Państw. Inst. Geol., 146: 1-71.
50. WAGNER R. 2012 - Mapa paleogeograficzna dolomitu głównego (Ca2) w Polsce. Narod. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
51. WIERZCHOWSKA-KICUŁOWA K. 1984 - Budowa geologiczna utworów podpermskich monokliny przedsudeckiej. Geol. Sudetica, 19 (1): 121-142.
52. ŻELAŹNIEWICZ A., ALEKSANDROWSKI P., BUŁA Z., KARNKOWSKI P.H., KONON A., OSZCZYPKO N., ŚLĄCZKA A., ŻABA J., ŻYTKO K. 2011 - Regionalizacja tektoniczna Polski. Kom. Nauk Geol. PAN, Wrocław.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-b4da1a97-5469-4e12-b702-ceea07300fa8