World War I and mathematics in “The Russian World”

• Autorzy: Demidov S. S.

Identyfikatory

DOI

10.4467/2353737XCT.15.207.4412

Warianty tytułu

PL

I wojna światowa i matematyka w Imperium Rosyjskim

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The First World War marked a turning point in the Russian history. The country entered the war in August 1914 as an empire, and in 1918, when the war ended, its name was: the Russian Soviet Federative Socialist Republic. In 1917 it confronted two revolutions – the February and the October Revolutions. As a result of the October Revolution, the Bolsheviks ruled the country and began the construction of a new type of state. In 1918 a civil war broke out, which was largely over in 1920, but in some areas continued until 1922. In the end of 1922 the USSR was formed ‒ the Union of the Soviet Socialist Republics. In this article we analyze the impact which these events had on academic and mathematical life. We discuss the mathematical schools of St. Petersburg and Moscow, mathematical centers in Kazan Kharkov, Kiev and Odessa, academic institutions relocated inland (University of Warsaw, Riga Polytechnics) and others. We also mention mathematicians immigrants from Russia, who became a common phenomenon in mathematical communities of other countries.

PL

Pierwsza wojna światowa wyznaczyła punkt zwrotny w historii Rosji. Kraj do początku wojny w sierpniu 1914 roku funkcjonował jako Imperium, a w czasie jej zakończenia w 1918 roku jego nazwa brzmiała: Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka. W wyniku rewolucji październikowej bolszewicy rządzili krajem i rozpoczęli budowę nowego typu państwa. W 1918 roku wybuchła wojna domowa, która w wielu miejscach trwała do roku 1920, zaś w niektórych do roku 1922, z którego końcem powstał ZSRR ‒ Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. W artykule analizujemy wpływ wspomnianych wydarzeń na matematyczne życie naukowe. Omówione zostaną szkoły matematyczne w Petersburgu i Moskwie, ośrodki matematyczne w Kazaniu Charkowie, Kijowie i Odessie, a także instytucje akademickie ewakuowane w głąb Rosji (np. Carski Uniwersytet Warszawski, Politechnika Ryska) i inne. Wspomnimy również matematyków imigrantów z Rosji, którzy zasłużyli się w ośrodkach matematycznych innych krajów.

Słowa kluczowe

EN

history of mathematics; Russian empire; 19th century; 20th century; changes; mathematical centers; Soviet Russia

PL

historia matematyki; imperium rosyjskie; XIX wiek; XX wiek; zmiany; ośrodki matematyczne; Rosja Sowiecka

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Nauki Podstawowe
• Rocznik: 2015
• Tom: Y. 112, iss. 2-NP
• Strony: 77--92
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz.

Twórcy

autor

Demidov S. S.

• S.I. Vavilov Institute for the History of Science and Technology, Faculty of Mathematics and Mechanics, M.V. Lomonosov Moscow State University, Russia

Bibliografia

• [1] IUshkevich A.P., Istoria matematiki v Rossii do 1917 goda, Nauka, Moskva 1968.
• [2] Men’shov D.E., Vtoraia beseda (2 maia 1975 goda), Matematiki rasskazyvaiut. Iz sobraniia fonodokumentov imeni V.V. Duvakina, Moskva 2005, 180-195.
• [3] Bari N.K., Golubev V.V., Biografiia N.N. Luzina, Luzin N.N., Sobr. Soch. Vol. 3. Izd-vo AN SSSR, Moskva 1959, 468-483.
• [4] Lenin V.I., Polnoe sobranie sochinenii, Izd. 5-e., Politizdat, Moskva 1970.
• [5] Khinchin A.IA., Matematika. Desiat’ let sovetskoi nauke, Sbornik statei, pod obshchei ed. F.N. Petrova, Moskva‒Leningrad 1927, 39-51.
• [6] Demidov S.S., Tokareva T.A., Formirovanie sovetskoi matematicheskoi shkoly, Istoriko-matematicheskie issledovania, 2-ia seriia, Vyp. 10 (45), 2005, 142-159.
• [7] Stepanov V.V., Moskovskaia shkola teorii funktsii, Uchenye zapiski MGU, 1947, Vyp. 91, 47-52.
• [8] Demidov S.S., „Matematicheskiii Sbornik” v 1866‒1935 gg, Istoriko-matematicheskie Issledovania, 2-ia seriia, Vyp. 1 (36), No. 2, 1996, 127-145.
• [9] Egorov D.F., Matematika v SSSR. Nauka i tekhnika v SSSR 1917‒1927, red. A.F. Ioffe, G.M. Krzhizhanovskogo, M.IA. Lapirova-Skoblo, A.E. Fersmana, Moskva 1927, 22-232.
• [10] Domoradzki S., The Growth of Mathematical Culture in the Lvov Area in the Autonomy Period (1870‒1920), History of mathematics, V. 47, Matfyzpress, Praha 2011.
• [11] Duda R., Lwowska Szkoła Matematyczna, Wrocław 2014.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.