Organizmy modyfikowane genetycznie : jak bardzo są one niebezpieczne?

• Autorzy: Kołodziejczyk A. , Kołodziejczyk A.

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2017.1.4

Warianty tytułu

EN

Genetically modified organisms : how harmful they are?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Uprawa i wykorzystywanie organizmów genetycznie modyfikowanych GMO (genetically modified organisms), szczególnie organizmów transgenicznych wywołują poważne, skrajnie kontrowersyjne emocje. U jednych budzą grozę, podczas gdy innym dają nadzieję na poprawę warunków życia i zapewnienie lepszego zdrowia. Przeciwnicy GMO domagają się większej ostrożności w hodowli, uprawie i wykorzystywaniu organizmów transgenicznych, a bardziej radykalni walczą o całkowite wstrzymanie badań związanych z inżynierią genetyczną. Zwolennicy GMO zgadzają się z wieloma zastrzeżeniami wysuwanymi przez przeciwników GMO, ale stwierdzają, że bez praktycznego sprawdzenia właściwości tych organizmów nie uda się pozbyć wątpliwości. Są za kontynuowaniem badań dotyczących organizmów GM, chociaż od wprowadzenia do użytku produktów GM w latach 90. XX w. nie zanotowano ani jednego udokumentowanego doniesienia o szkodzie wywołanej przez nie. Przedstawiono sposoby genetycznego mody fikowania organizmów bez stosowania metod inżynierii genetycznej. Omówiono podstawy inżynierii genetycznej i najważniejsze jej osiągnięcia, korzyści, jakie niosą GMO i potencjalne zagrożenia z ich strony.

EN

A review, with 47 refs., of methods for genetic changes in plants and animals and their uses for prodn. of food and tech. products and for environmental protection. Some debates on hazards connected with use of genetically modified organisms were also reported.

Słowa kluczowe

PL

organizmy genetycznie modyfikowane; GMO; biotechnologia molekularna; organizmy transgeniczne

EN

genetically modified organisms; GMO; molecular biotechnology; transgenic organisms

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 96, nr 1
• Strony: 64--75
• Opis fizyczny: Bibliogr. 47 poz., il., tab.

Twórcy

autor

Kołodziejczyk A.

• Katedra Chemii Organicznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska, ul. Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk

autor

Kołodziejczyk A.

• Uniwersytet Gdański

Bibliografia

• [1] J. Buchowicz, w Biotechnologia molekularna. Modyfikacje genetyczne, postępy, problemy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
• [2] P. Węgleński, GMO, www.proekologia.pl/e107_plugins/content/content. php? content.26213, dostęp 21 marca 2016 r.
• [3] Praca zbiorowa Genetyka molekularna (red. P. Węgleński), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
• [4] Organizm zmodyfikowany genetycznie, wikipedia.org/wiki/Organizm_ zmodyfikowany_genetycznie, dostęp 12 maja 2016 r.
• [5] A. Kołodziejczyk, Naturalne związki organiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.
• [6] https://marucha.wordpress.com/2012/11/28/terror-gmo-i-monsanto/, dostęp 3 marca 2016 r.
• [7] Sondaż przeprowadzony dla hiszpańskiej fundacji BBVA, 2012., facebook. com/Ma - turaToBzdura/posts/427687683934398, dostęp 18 marca 2016 r.
• [8] J. Falkowski, J. Kostrowicki, Geografia rolnictwa świata, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
• [9] P. Daszkiewicz, Rocznik Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego 2012, 60, 43.
• [10] B. Zemanek, Orchidea. Encyklopedia biologiczna, OPRES, Kraków 1999.
• [11] J.A. Tennessen, R. Govindarajulu, T.L. Ashman, A. Liston, Genome Biol. Evol. 2014, 6, 3295.
• [12] https://pbs.twimg.com/media/CLB3nh8UkAAs-cM.jpg, dostęp 19 marca 2016 r.
• [13] D. Koeppel, Banana. The fate of the fruit that changed the world, Hudson Street Press, 2008.
• [14] R.F. Anderson, Penicillin production by mutants of Penicillium Chrysogenum Wisconsin Q176, University of Wisconsin-Madison, 1951.
• [15] S.N. Cohen, A.C. Chang, H.W. Boyer, R.B. Helling, Proc. Natl. Acad. Sci. USA 1973, 70, 3240.
• [16] R.A. Sanders, W. Hiatt, Nature biotechnol. 2005, 3, 287.
• [17] http://gmo.blog.polityka.pl/page/3/?autologin=true, dostęp 4 marca 2016 r.
• [18] D.J. Moellenbeck, M.L. Peters, W.J. Bing i in., Nat. Biotechnol. 2001, 19, 668.
• [19] G. Tang, Y. Hu, S.A. Yin, Y. Wang, G.E. Dallal, M.A. Grusak, R.M. Russell, Am. J. Clin. Nutr. 2012, 96, 658.
• [20] G. Walsh, Nat. Biotechnol. 2006, 24, 769.
• [21] C. Schmidt, Nat. Biotechnol. 2006, 24, 887.
• [22] D. Jani, L.S. Meena, Q.M. Rizwan-ul-Haq, Y. Singh, A.K. Sharma, A.K. Tyagi, Transgenic Res. 2002, 11, 447.
• [23] J. Kapusta, A. Modelska, M. Figlerowicz, T. Pniewski, M. Letellier, O. Lisowa, V. Yusibov, H. Koprowski, A. Plucienniczak, A.B. Legocki, FASEB J. 1999, 13, 1796.
• [24] P. Dhan, G. Prashant, K.C. Anuj, R. Zeev, V.S. Om, Microb. Biotechnol. 2013, 6, 349.
• [25] A.J. Clark, P. Simons, I. Wilmut, R. Lathe, Trends Biotechnol. 1987, 5, 20.
• [26] T. Barac, S. Taghavi, B. Borremans, A. Provoost, L. Oeyen, J.V. Colpaert, J. Vangronsveld, D. van der Lelie, Nat. Biotechnol. 2004, 22, 583.
• [27] http://www.oxitec.com/health/our-products/aedes-agypti-ox513a/, forsal. pl, dostęp 4 marca 2016 r.
• [28] Y. Kuroiwa, P. Kasinathan, Y.J. Choi, R. Naeem, K. Tomizuka, E.J. Sullivan, J.G. Knott, A. Duteau, R.A. Goldsby, B.A. Osborne, I. Ishida, J.M. Robl, Nat. Biotechnol. 2002, 20, 889.
• [29] C. Preston, Peer Reviewed Publications on the Safety of GM Foods, http://www.agbioworld.org/biotech-info/articles/biotech-art/peer-reviewed- pubs.html, dostęp 29 lutego 2016 r.
• [30] Zagrożenie dla środowiska związane z odmianami roślin typu Bt odpornymi na insekty, Greenpeace Polska, greenpeace.org/poland/pl/ co-robimy/stop-gmo/wplyw-gmo - na-srodowisko-i-zdrowie/zagrozenie- dla-srodowiska/, dostęp 23 listopada 2015 r.
• [31] S. Key, J.K. Ma, P.M. Drake, JR Soc. Med. 2008, 101, 290.
• [32] J. Wendel, J. Entine, Genetic Literacy Project, with 2000+ global studies affirming safety, GM foods among most analyzed subjects in science, 2013, https://www.geneticliteracyproject.org/2013/10/08/with- -2000-global-studies-confirming-safety-gm-foods, dostęp 29 lutego 2016 r.
• [33] http://www.nature.com/nbt/journal/v25/n6/full/nbt0607-624b.html, dostęp 24 marca 2016 r.
• [34] Y. Lu, K. Wu, Y. Jiang, Y. Guo i in., Nature 2012, 487, 362.
• [35] N.C. Lawo, F.L. Wäckers, J. Romeis, PLoS One 2009, 4, 4804.
• [36] G.-E. Séralini, E. Clair, R. Mesnage, S. Gress i in., J. Food Chem. Toxicol. 2012, 50, 4221.
• [37] Elsevier Announces Article Retraction from Journal Food and Chemical Toxicology, Cambridge, MA, 2013, https://www.elsevier. announcesarticle- retraction-from-journal-food-and-chemical-toxicology, dostęp 20 marca 2016 r.
• [38] G-E. Séralini, E. Clair, R. Mesnage, S. Gress, N. Defarge, M. Malatesta, D. Hennequin, J. Spiroux de Vendômoi, Environ. Sci. Europe 2014, 26, 1.
• [39] D. Quist, I.H. Chapela, Nature 2001, 414, 541.
• [40] C. James, [w:] 2013 Report on global status of Biotech/GM Crops, ISAAA, Ithaca, NY, 2014, http://www.isaaa.org, dostęp 19 marca 2016 r.
• [41] S. Saurabh, A.S. Vidyarthi, D. Prasad, Planta 2014, 239, 543.
• [42] T.P. Chendrimada, K.J. Finn, X. Ji, D. Baillat, R.I. Gregory, S.A. Liebhaber, A.E. Pasquinelli, R. Shiekhattar, Nature 2007, 447, 823.
• [43] G.J. Persley, New Genetics, Food Agriculture 2003, https://pl.wikipedia. org/wiki/Organizm_zmodyfikowany_genetycznie, dostęp 4 marca 2016 r.
• [44] Agriculture at a crossroads. Food for survival, 2009, greenpeace.org/ international/agriculture-at - a-crossroads/, dostęp 3 marca 2016 r.
• [45] wikipedia.org/wiki/Stephen_Tindale, dostęp 20 marca 2016 r.; S. Tindale, Why I have joined the Alvin Weinberg Foundation, 2015, http://www.the-weinberg-foundation.org/category/waste/, dostęp 20 marca 2016 r.; Mark Lynas, an author and activist who spent years destroying GM crops admitted he had been wrong about the technology, 2013, http://www.independent.co.uk/environment/ex-greenpeace - director-denounces, dostęp 20 marca 2016 r.
• [46] Apel naukowców ws. GMO do Prezydenta RP i Prezesa PAN, Wikipedia 2012, http://gmo.net.pl/2011/12/uprawy-gmo-w-polsce, dostęp 20 marca 2016 r.
• [47] https://transgeniczneorganizmy.wordpress.com/tag/posilac/, dostęp 26 marca 2016 r.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).