Sources and methods of reconstruction of postal roads in the second half of the 18th century on the example of the former Lublin Voivodeship

• Autorzy: Zawadzki M.

Identyfikatory

DOI

10.2478/pcr-2018-0013

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The subject of the article is reconstructing the routes of postal roads within the borders of the Lublin Voivodeship in the second half of the 18th century. The author has attempted to reconstruct the routes of postal roads, using the retrogression method and a cartographic research method with the use of GIS tools. For this purpose, manuscript cartographic and descriptive sources from the late 18th and 19th centuries were used. Cartographic material from the end of the 18th century in connection with descriptive sources constituted the basis for determining the existence of a postal connection. However, maps from the beginning of the 19th century constituted the basis for the reconstruction of the routes of postal roads. The obtained results allowed for the determination of the role of the Lublin Voivodeship in the old Polish communication system. The research has made us aware of the need for further in-depth work on communication in the pre-partition era (before 1795).

Słowa kluczowe

EN

postal roads; historical geography; historical GIS; retrogressive method; Lublin Voivodeship

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Geograficzne. Oddział Kartograficzny
• Czasopismo: Polish Cartographical Review
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 50, No. 4
• Strony: 233--242
• Opis fizyczny: Bibliogr. 52 poz., mapy

Twórcy

autor

Zawadzki M.

• Maria Curie-Skłodowska University, Department of Cartography and Geomatics, Lublin, Poland

Bibliografia

• Arnold S., 1929, Geografia historyczna, jej zadania i metody. „Przegląd Historyczny” T. 28, nr 1, pp. 91–120.
• Bogacz T., Konopska B., 2014, Infrastruktura szlaków komunikacyjnych na mapach Śląska z XVIII i XIX wieku. In: T. Głowiński, R. Klementowski (eds.), Na lądzie, wodzie i w powietrzu… Z dziejów transportu i komunikacji na ziemiach polskich na przestrzeni wieków. Wrocław: Wydawnictwo GAJT, pp. 11–22.
• Buczek K., 1930, Mapa województwa krakowskiego z doby sejmu czteroletniego (1788–1792). Źródła i metoda. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
• Budzyński Z., 2013, Cesarskie gościńce w Galicji. Pierwszy etap budowy sieci dróg bitych (wg mapy józefińskiej Fryderyka Miega). In: J. Kamińska-Kwak (ed.), Galicyjskie drogi i bezdroża. Studium infrastruktury, organizacji i kultury podróżowania. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, pp. 25–58.
• Cebrykow P., 2015, Dawne mapy topograficzne Lubelszczyzny jako źródła informacji w badaniach historyczno-geograficznych (Early topographical maps of Lublin region as information sources in historical-geographical studies). In: A. Czerny (ed.), Dawne mapy topograficzne w badaniach geograficzno-historycznych (Early topographical maps in geographical-historical studies). Lublin: Wydawnictwo UMCS, pp. 85-102. Available online at: http://phavi.umcs.pl/at/attachments/2016/0708/103742-czernydawne-mapy-07-07-low-res.pdf
• „Dziennik Handlowy, zawierający w sobie wszystkie okoliczności czyli ogniwa całego łańcucha handlu polskiego. Zaczęty w Warszawie roku 1786”. Available online at: http://pbc.biaman.pl/dlibra/docmetadata?id=35&from=publication
• Ertmann A., 2007, Rękopiśmienna mapa województwa podlaskiego Karola Perthéesa z r. 1795. Jej źródła, metoda opracowania i znaczenie dla badań historycznych. „Analecta”, T. 16, nr 1–2, pp. 129–137.
• Góralski Z., 1956, Taryfa mostowego i grobelnego województwa lubelskiego z 1767 r. „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” nr 3/4, pp. 541–574.
• Janeczek A., 2013, Staropolski układ komunikacyjny na mapie józefińskiej Galicji z lat 1779–1783. Szansa czy iluzja rekonstrukcji. In: J. Kamińska-Kwak (ed.), Galicyjskie drogi i bezdroża. Studium infrastruktury, organizacji i kultury podróżowania. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, pp. 9–24.
• Konopska B., 1994, Polskie atlasy historyczne – koncepcje i realizacje. Warszawa: Wydawnictwo Retro-Art.
• Krasiński J., 1821, Przewodnik dla podróżujących w Polsce i Rzeczpospolitej Krakowskiej. Warszawa: Drukarnia N. Glücksberga.
• Krawczyk A., 1976, Carol Perthées ‟Descriptions of parishes” – a source for the historical geography and economic history of central eastern Poland in the late XVIIIth century (introductory information). „Zeszyty Naukowe UJ. Prace Geograficzne” T. 43, pp. 191–196.
• Kumor-Mielnik J., 2011, Geografia historyczna Kościoła lubelskiego. In: H. Gapski (ed.), Atlas historyczny (archi)diecezji lubelskiej 1805–2005, Lublin, Towarzystwo Naukowe KUL, pp. 44–87.
• Madej J., 1987, „Polonia… 1770” Karola de Perthéesa na tle osiemnastowiecznej kartografii polskiej i krajów ościennych. Warszawa: Biblioteka Narodowa.
• Maruszczak H., 2004, Podziały geograficzne Europy i problemy pogranicza Słowiańszczyzny zachodniej i wschodniej. In: H. Maruszczak, Z. Michalczyk (eds.), Geograficzne problemy pogranicza Europy Zachodniej i Wschodniej, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, pp. 9–30.
• Nieścioruk K., 2004, Z metodyki badania map dawnych. „Annales UMCS” Vol. 59, Sec. B, pp. 273–281.
• Nita J., Myga-Piątek U., 2012, Rola GIS w ocenie historycznych opracowań kartograficznych na przykładzie Wyżyny Częstochowskiej. „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego” Nr 16, pp. 121–141.
• Panecki T., 2015, Modelowanie obiektów topograficznych w bazach danych historycznych. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-oeconomia”, Vol. 21, pp. 37– 51.
• Perthées C., 1796, Geograficzno-statystyczne opisanie parafiów Królestwa Polskiego, T. 1.
• Piotrowski K., 1969, O drogach pocztowych i transporcie poczt w Polsce w wiekach XVI–XVIII. „Studia i Materiały do Dziejów Nauki Polskiej. Seria D, Historia techniki i nauk technicznych” T. 5, pp. 3–17.
• Rutkowski H., 1973, Drogi. In: W. Pałucki (ed.), Atlas historyczny Polski. Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku. Warszawa: Polska Akademia Nauk.
• Sawicki L., 1928, Pułkownika Antoniego Barona Mayera von Heldensfeld zdjęcia topograficzne w Polsce w latach 1801–1804. Kraków: Księgarnia Geograficzna „Orbis”.
• Skrycki R., 2003, Drogi pocztowe Nowej Marchii w wybranych dziełach kartograficznych XVIII wieku. „Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny” Nr 10, pp. 113–122.
• Stamm E., 1935, Miary długości w dawnej Polsce. „Wiadomości Służby Geograficznej” T. 3, pp. 3–33.
• Stamm E., 1938, Staropolskie miary. Miary długości i powierzchni. Warszawa: Główny Urząd Miar.
• Szady B., 2008, Zastosowanie systemów informacji geograficznej w geografii historycznej. „Polski Przegląd Kartograficzny” T. 40, nr 3, pp. 279–283.
• Szady B., 2010, Granice powiatu łukowskiego w II połowie XVIII wieku – model liniowy i sieciowy. In: A. Barańska, W. Matwiejczyk (eds.), Narrata de fontibus hausta. Studia nad problematyką kościelną, polityczną i archiwistyczną ofiarowane Janowi Skarbkowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Lublin: RW KUL, pp. 831–845.
• Szady B., 2012, Mapa województwa lubelskiego Karola Perthéesa z 1786 roku jako źródło kartograficzne i historyczne. In: B. Konopska (ed.), Dawne mapy jako źródła historyczne. „Biblioteka Polskiego Przeglądu Kartograficznego” T. 3, pp. 26–35.
• Szczygieł R., 2005, Lublin czasów renesansu i baroku. Gospodarczy, polityczny i kulturalny wizerunek miasta. „Annales UMCS” Vol. 23, Sec. FF, pp. 11–20.
• Szilágyi, M., 2014, On the Road: The history and archaeology of medieval communication networks in East-Central Europe. Budapest: Archaeolingua Alapítvány.
• Szulta W., 2008, Przeprawy mostowe na ziemiach polskich w średniowieczu. Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu.
• Szykuła A., Żygawski J., 2010, Szlak Lwów – Lublin. Geneza, zmiany przebiegu i funkcje do końca XIX wieku. In: H. Łaszkiewicz (ed.), Ziemiaństwo na Lubelszczyźnie IV. Ziemianie w podróży. Materiały IV sesji naukowej zorganizowanej w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce w dniach 8–10 października 2008 roku. Lublin: Wydawnictwo Werset.
• Wąsowiczówna T., 1953, W sprawie metody badań przebiegu wczesnośredniowiecznych dróg lądowych Polski. „Przegląd Zachodni” T. 9, nr 9–10, pp. 310–320.
• Wąsowiczówna T., 1957, Wczesnośredniowieczne przeprawy przez środkową Wisłę. „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” T. 5, nr 3, pp. 433–453.
• Wąsowiczówna T., 1959, Research on the mediaeval road system in Poland. „Archaeologia Polona” Vol. 2, pp. 125–140.
• Wąsowiczówna T., 1964, Uwagi w sprawie badań nad siecią drożną wczesnośredniowiecznej Małopolski. In: W. Antoniewicz, P. Biegański (eds.), III Konferencja naukowa w Warszawie 13 i 14 kwietnia 1962. Referaty i dyskusje, Warszawa, pp. 57–66.
• Wernerowa W., 1990, Opisy parafii dekanatu knyszyńskiego z roku 1784. „Studia Podlaskie” T. 1, pp. 99–205.
• Wernerowa W., 1993, Opisy parafii dekanatu augustowskiego z 1784 roku. „Studia Podlaskie” T. 4, pp. 161–239.
• Wernerowa W., 1994, Rękopiśmienne opisy parafii litewskich z 1784 roku. Dekanat grodzieński. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Historii Nauki PAN.
• Wernerowa W., 1996, Rękopiśmienne opisy parafii litewskich z 1784 roku. Dekanat knyszyński i dekanat augustowski. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Historii Nauki PAN.
• Wojciechowski S., 1958, Zbigniew Góralski, „Taryfa mostowego i grobelnego województwa lubelskiego z 1767 r.”. „Rocznik Lubelski” T. 1, pp. 252–255.
• Wojciechowski S., 1966, Drogi. In: W. Pałucki (ed.), Atlas historyczny Polski. Województwo lubelskie w drugiej połowie XVI wieku. Warszawa: Polska Akademia Nauk.
• Wosch J., 1984, Drogi. In: J. Janczak (ed.), Atlas historyczny Polski. Śląsk w końcu XVIII wieku. T. 2, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN.
• Zimowski L., 1972a, Geneza i rozwój komunikacji pocztowej na ziemiach polskich. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności.
• Zimowski L., 1972b, Poczta wielkopolska w XVIII wieku. Drogi i połączenia pocztowe. „Zeszyty Naukowe UAM. Historia” T. 75, nr 12, pp. 71–85.
• Zgorzelski R., 2008, Z badań nad historią dawnej poczty polskiej. Na marginesie pracy Tomasza Sumy, Urzędnicy pocztowi w Królestwie Polskim 1815–1871. Słownik biograficzny (Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2005). „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym” Vol. 10, pp. 145–154.
• Związek T., Panecki T., 2017, Osadnictwo olęderskie w badaniach nad rekonstrukcją szesnastowiecznego zalesienia na przykładzie okolic Nowego Tomyśla. „Studia Geohistorica” Vol. 7, pp. 29–62.
• Cartographic sources
• Mappa szczegulna województwa lubelskiego, 1786, Karol Perthées, 1:225,000, printed 1806, Paris.
• Karte von Westgalizien, 1801–1804, Anton Mayer von Heldensfeld, 1:28,800, Wien.
• Karta dróg pocztowych Królestwa Polskiego An. 1820, author unknown, about 1:2,270,000, Drukarnia N. Glücksberga, Warszawa.
• Mappa Generalna Królestwa Polskiego z oznaczeniem pocztowych i partykularnych dróg, stacji i odległości mil między onemi., 1820, Piadyszew, 1:1,680,000, St. Petersburg.
• Topograficzna Karta Królestwa Polskiego, 1822–1843, Karol Richter, 1:126,000, Warszawa.