Przekształcenia gruntowe zachodzące w procesie rozwoju wybranych gmin strefy podmiejskiej Wrocławia

• Autorzy: Mastalska-Cetera B. , Akińcza M.

Identyfikatory

DOI

10.14597/infraeco.2017.1.2.020

Warianty tytułu

EN

Land transformations occurring in the process of development of selected municipalities of the suburban zone of Wroclaw

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Użytki rolne zajmują ponad 60% powierzchni Polski. Ze względu jednak na rozwój gospodarczy kraju oraz zmieniające się potrzeby społeczne coraz częściej następuje ich wyłączanie z rolniczego sposobu użytkowania. Zgodnie z założeniami strategicznymi rozwoju wsi, obszary wiejskie powinny stanowić atrakcyjne miejsce pracy, zamieszkania, wypoczynku oraz prowadzenia działalności rolniczej lub pozarolniczej. Wyłączenie gruntów rolnych z produkcji oznacza zmniejszenie zasobów ziemi, która jest podstawowym środkiem trwałym w produkcji rolniczej, dlatego szczególnie ważne jest racjonalne gospodarowanie ziemią, z uwzględnieniem konieczności ochrony gruntów rolnych. Celem badań jest analiza przekształceń gruntów rolnych, jakie miały miejsce na przestrzeni lat w wybranych gminach województwa dolno-śląskiego. Ze względu na szczególne procesy zachodzące w Polsce w strefach podmiejskich, do analiz wybrano gminy: Wisznia Mała i Kobierzyce bezpośrednio graniczące z Wrocławiem. Zasięg, rodzaj oraz kierunek przekształceń analizowano w oparciu o dostępne zestawienia. Wykorzystano dane: z badań ankietowych „Obszary wiejskie i grunty rolnicze w Polsce” (1988), zestawień ewidencyjnych z „Planu urządzeniowo-rolnego gminy Wisznia Mała” (2004) i „Planu urządzeniowo-rolnego gminy Kobierzyce” (2008) oraz zestawień statystycznych. W badanych gminach na przestrzeni 18 i 20 lat stwierdzono zmiany struktury użytkowania gruntów rolnych. W obu gminach mimo bardzo dobrych warunków glebowych nastąpił znaczny wzrost powierzchni terenów zabudowanych. Największe przekształcenie użytków rolnych na tereny mieszkaniowe zaobserwowano w gminie Kobierzyce, szczególnie w obrębach graniczących z Wrocławiem. Wyłączenia dotyczą również obszarów leśnych, których areał w gminie Kobierzyce znacznie się zmniejszył. Analiza danych dotyczących planowanych przekształceń gruntowych w ramach prowadzonej polityki przestrzennej badanych gmin wskazała na dalszy proces wyłączanie z produkcji rolnej i leśnej nowych powierzchni zarówno w gminie Wisznia Mała jak i Kobierzyce.

EN

Farmlands occupy more than 60% of the area of Poland. However due to the country’s economic development and changing social needs it occurs more frequently their exclusion from the agricultural manner of use. According to the strategic assumptions of the rural development, the rural areas should form an attractive place for work, living, leisure and conducting of agricultural or non-agricultural activities. Exclusion of the agricultural land from production means a reduction of resources of land, which is the basic fixed asset in agricultural production; therefore, it is especially important the rational management of land, taking into account the necessity to protect agricultural land. The aim of the research is to analyze the transformation of agricultural lands, which took place over the years in the selected communes of Lower Silesia. Due to the special processes which are taking place in Poland in suburban areas, selected, the communes selected for the analyses are: Wisznia Mała and Kobierzyce directly bordering Wroclaw. The reach, type and direction of the transformations was analyzed on the basis of available statements. The data were used: “Rural areas and agricultural lands in Poland. Results of inquiry analysis - 1988”,registration statements from “Rural management plan of Wisznia Mała commune” (2004) and “Rural management plan of Kobierzyce commune” (2008) and statistic statements. The changes in the structure of use of agricultural land were stated in investigated communes within the period of 18 and 20 years. In both municipalities, despite very good soil conditions it has occurred a significant increase in the surface of the built-up areas. The biggest transformation of agricultural land into residential areas was observed in Kobierzyce, especially in precincts bordering with Wroclaw. The exclusions also related to forest areas. which acreage in the Kobierzyce commune decreased substantially. The analysis of data concerning the scheduled land transformations within the framework of the conducted policy of spatial policy in the investigated communes has indicated a further process of exclusion of new areas both in the municipality of Wisznia Mała and Kobierzyce from agricultural and forestry production.

Słowa kluczowe

PL

obszary wiejskie; użytki rolne; zmiana przeznaczenia gruntów; Dolny Śląsk

EN

rural areas; farmland; change in designation of land; Lower Silesia

• Wydawca: Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2017
• Tom: nr I/2
• Strony: 275--288
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Mastalska-Cetera B.

• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Wydział Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji Katedra Gospodarki Przestrzennej ul. Grunwaldzka 55 50-357 Wrocław

autor

Akińcza M.

• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Wydział Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji Katedra Gospodarki Przestrzennej ul. Grunwaldzka 55 50-357 Wrocław

Bibliografia

• Bank Danych Lokalnych, www.stat.gov.pl, dostęp z dnia 18. 03. 2016.
• Feltynowski M., (2009): Polityka przestrzenna obszarów wiejskich. W kierunku wielofunkcyjnego rozwoju. Wyd. CeDeWu, Warszawa.
• Geoportal Dolnego Ślaska, www.geoportal.dolnyslask.pl, dostęp z dnia 04. 03. 2016.
• Kazak J, Szewrański Sz., Sasik J., (2013): Gospodarowanie zasobami przestrzennymi w strefie podmiejskiej Wrocławia, (w:) Strzelecki Z., Legutko-Kobus P., red., Gospodarka regionalna i lokalna a rozwój zrównoważony, PAN KPZK, studia t. CLII, s. 185-197.
• Kutkowska B. (2010): Przemiany funkcjonalne na obszarach wiejskich w kontekście zrównoważonego rozwoju (przegląd teorii i piśmiennictwa), (w:) Rosner A., red., Rozwój wsi i rolnictwa w Polsce, Aspekty przestrzenne i regionalne, Instytut Rozwoju wsi i Rolnictwa, PAN, Warszawa, s. 157-177.
• Mastalska-Cetera B., Krajewski P., (2014): Plany ochrony parku krajobrazowego jako narzędzie wspomagające zrównoważony rozwój, (w:) Problemy Ekologii Krajobrazu, t. 37, s. 157-164.
• Obszary wiejskie i grunty rolnicze w Polsce. Wyniki badań ankietowych – 1988. (1990). Instytut Planowania i Urządzania Terenów Wiejskich. Akademia Rolnicza we Wrocławiu. Wrocław.
• Plan urządzeniowo-rolny gminy Kobierzyce (2008). Dolnośląskie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych. Wrocław.
• Plan urządzeniowo-rolny gminy Wisznia Mała (2004). Dolnośląskie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych. Wrocław.
• Strategia Rozwoju Lokalnego Gminy Kobierzyce do roku 2020. Załącznik do uchwały XXI/248/12, Rady Gminy Kobierzyce z dnia 31.08.2012 r.
• Strategia Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich Województwa Dolnośląskiego (2001). Urząd Marszałkowski we Wrocławiu.
• Woch F. (2014): Ocena zmian wykorzystania przestrzeni wiejskiej w Polsce. Polish Journal of Agronomy, 18, s. 52-62.
• Ziobrowski Z., Pijanowski J. (2008): Nowe zadania planowania miejscowego w kształtowaniu i zagospodarowywaniu przestrzeni obszarów wiejskich. Instytut rozwoju miast. Kraków.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).