Przestrzeń porowa piaskowców jury dolnej w rejonie Bełchatowa

• Autorzy: Kozłowska A. , Kuberska M. , Pańczyk M. , Sikorska M.

Warianty tytułu

EN

Pore space in Lower Jurassic sandstones of the Bełchatów region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Analizie petrograficznej i petrofizycznej poddano piaskowce jury dolnej w rejonie Bełchatowa, z ośmiu otworów wiertniczych: Florentyna IG 2, Gomunice 13, Jeżów IG 1, Kalisz IG 1, Niechmirów IG 1, Zakrzyn IG 1, Zamoście 1 i Zaosie 2. W pracach wykorzystano następujące metody badawcze: mikroskop polaryzacyjny (PL), katodoluminescencję (CL), skaningowy mikroskop elektronowy (SEM) i mikrosondę energetyczną (EDS, ISIS), badania rentgenostrukturalne (XRD) oraz laboratoryjne badania petrofizyczne. Piaskowce reprezentują głównie arenity i waki kwarcowe od bardzo drobno- do średnioziarnistych. Głównym składnikiem ich szkieletu ziarnowego jest kwarc, natomiast skalenie, litoklasty i łyszczyki występują w niewielkiej ilości. Dominującym rodzajem spoiwa jest masa wypełniająca typu matriks, której towarzyszą cementy: kwarcowy, węglanowy reprezentowany przez syderyt (oraz inne minerały szeregu syderyt-magnezyt) i Fe-dolomit/ankeryt oraz kaolinitowy. Skały te charakteryzują się bardzo dobrymi i dobrymi właściwościami filtracyjnymi. Porowatość piaskowców często przekracza 15%, a przepuszczalność mieści się w przedziale od 0,1 do 1361,7 mD. Parametry przestrzeni porowej pomierzone w porozymetrze kształtują się następująco: współczynnik porowatości dynamicznej 4,7–30,0%, średnia wartość ilości porów >1 μm 5–99%, średnica progowa 0,2–64,0 μm i histereza 2–87%.

EN

Lower Jurassic sandstones from eight boreholes (Florentyna IG 2, Gomunice 13, Jeów IG 1, Kalisz IG 1, Niechmirów IG 1, Zakrzyn IG 1, Zamoście 1 i Zaosie 2) of the Bełchatów region were studied for petrography and petrophysical properties. The following research methods were used: polarizing microscope observations (PL), cathodoluminescence studies (CL), scanning electron microscope (SEM) investigations and energy dispersive spectrometer studies (EDS ISIS), X-ray diffraction analyses (XRD) and laboratory petrophysical examinations. The sandstones are represented by very fine- to medium-grained quartz arenites and wackes. The main component of the grain framework is quartz. Feldspars, lithoclasts and micas occur in minor proportions. The sandstone is bonded predominantly by matrix accompanied by quartz, siderite (and other minerals of the siderite–magnezite series), Fe-dolomite/ankerite and kaolinite cements. The rocks are characterized by good and very good filtration properties. Porosity of the sandstones, very often exceeds 15%, and permeability ranges from 0.1 to 1361.7 mD. Pore space parameters measured in porosimeter show the following trend: dynamic porosity factor: 4.7–30.0%, average amount of pores >1 μm: 5–99%, threshold diameter: 0.2–64.0 μm and hysteresis: 2–87%.

Słowa kluczowe

PL

przestrzeń porowa; piaskowce; jura dolna; rejon Bełchatowa

EN

pore space; sandstones; Lower Jurassic; Bełchatów region

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2010
• Tom: nr 439 (1)
• Strony: 37--45
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., rys., tab., wykr., zdj.

Twórcy

autor

Kozłowska A.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Kuberska M.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Pańczyk M.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Sikorska M.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• 1. JAWOROWSKI K., 1987 — Kanon petrograficzny najczęstszych skał osadowych. Prz. Geol., 4: 205–209.
• 2. JENYON M.K., 1990 — Oil and gas traps. Aspects of their seismostratigraphy, morphology and development. John Wiley and Sons, Chichester.
• 3. KOZŁOWSKA A., 1997 — Cementy węglanowe w piaskowcach górnokarbońskich w północno-zachodniej części rowu lubelskiego. Prz. Geol., 45, 3: 301–304.
• 4. KOZŁOWSKA A., 2004 — Diageneza piaskowców górnego karbonu występujących na pograniczu rowu lubelskiego i bloku warszawskiego. Biul. Państw. Inst. Geol., 411: 5–70.
• 5. KOZŁOWSKA A., 2009 — Jura dolna. W: Diageneza osadów mezozoicznych niecki łódzko-miechowskiej a ich właściwości zbiornikowe (red. M. Kuberska). Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 6. KRYSTKIEWICZ E., 1999 — Jura dolna. W: Diageneza osadów permu górnego i mezozoiku Kujaw. Pr. Państw. Inst. Geol., 167: 64–77.
• 7. LEVORSEN A.I., 1956 — Geology of petrolum. Freeman and Comp., San Francisco.
• 8. MALISZEWSKA A., 1998 — New petrological data on carbonate mineralogy in the Middle Jurassic siliciclastic deposits of the Kujawy region (Polish Lowlands). Geol. Quart., 42, 4: 413–434.
• 9. PETTIJOHN F.J., POTTER P.E., SIEVER R., 1972 — Sand and sandstones. Springer–Verlag, New York.
• 10. SIKORSKA M., 2005 — Badania katodoluminescencyjne minerałów. Instr. Met. Badań Geol., 59.
• 11. TARKOWSKI R. (red.), 2005 — Podziemne składowanie CO2 w Polsce w głębokich strukturach geologicznych (ropo-, gazo- i wodonośnych). Wyd. IGSMiE, Kraków.

Uwagi

PL

Artykuł w Cześć 1, Składowanie dwutlenku węgla w strukturach geologicznych