Terpeny : budowa, klasyfikacja oraz zastosowanie w przemyśle spożywczym, perfumeryjnym oraz farmaceutycznym

• Autorzy: Wojciechowski Jarosław , Ceremuga Michał , Bijak Michał , Szyposzyńska Monika

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2019.4.25

Warianty tytułu

EN

Terpenes : structure, classification and use in the food, perfumery and pharmaceutical industries

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dokonano przeglądu dostępnej literatury pod kątem określenia metod i technik pozyskiwania terpenów roślinnych. Wskazano również na główne obszary ich zastosowania w gałęziach przemysłu. Terpeny są wśród wtórnych metabolitów roślin najbardziej obfitą i różnorodną klasą związków naturalnych, których zbiór jest wciąż otwarty i szacowany na ponad 200 tys. Różnorodność terpenoidów odzwierciedla ich szeroką aktywność biologiczną w przyrodzie, której zrozumienie powoduje coraz powszechniejsze ich wykorzystanie przez człowieka. Powszechnie terpenoidy są utożsamiane i postrzegane jako składniki roślinnych olejków eterycznych, stąd tradycyjnie stanowiły istotną klasę związków dla przemysłu spożywczego i perfumeryjnego. W ostatnich latach nastąpił silny wzrost zainteresowania terpenoidami pod kątem ich właściwości terapeutycznych, głównie przeciwnowotworowych, ale także przeciwutleniających, przeciwbakteryjnych oraz przeciwgrzybiczych.

EN

A review, with 31 refs., of methods and techniques for both obtaining plant terpenes and their application in various industries.

Słowa kluczowe

PL

terpenoidy; terpeny roślinne; przegląd literatury; zastosowanie; budowa; klasyfikacja

EN

terpenoids; plant terpenes; review of the literature; application; building; classification

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2019
• Tom: T. 98, nr 4
• Strony: 637--643
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., rys.

Twórcy

autor

Wojciechowski Jarosław

• Zakład Rozpoznania i Likwidacji Skażeń, Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii, Aleja Generała Antoniego Chruściela „Montera” 105, 00-910 Warszawa

autor

Ceremuga Michał

• Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii, Warszawa

autor

Bijak Michał

• Uniwersytet Łódzki

autor

Szyposzyńska Monika

• Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii, Warszawa

Bibliografia

• [1] A. Kössel, Arch. Anat. Phys. 1891, 181.
• [2] E. Pichersky, D.R. Gang, Trends Plant Sci. 2000, 5, nr 10, 439.
• [3] A. Kołodziejczyk, Naturalne związki organiczne, PWN, Warszawa 2003.
• [4] E. Breitmaier, Terpenes flavors, fragrances, pharmaca, pheromones, Wiley-VCH, Weinheim 2006.
• [5] Z. Florjańczyk, A. Plichta, M. Dębowski, Polimery 2012, 57, nr 6, 425.
• [6] M.V. Sobral, A.L. Xavier, T.C. Lima, D. Pergentino de Sousa, Sci. World J. 2014, nr 953451.
• [7] S.J. Mehdi, A. Ahmad, M. Irshad, N. Manzoor, M. Rizvi, Biol. Med. 2011, 3, 307.
• [8] T. Yi, S.G. Cho, Z. Yi, X. Pang, M. Rodriguez, Y. Wang, G. Sethi, B.B. Aggarwal, M. Liu, Mol. Cancer Therapeutics 2008, 7, nr 7, 1789.
• [9] D. Trombetta D. Trombetta, F. Castelli, M.G. Sarpietro, V. Venuti, M. Cristani, C. Daniele, A. Saija, G. Mazzanti, G. Bisignano, Antimicrobial Agents Chemotherapy 2005, 49, nr 6, 2474.
• [10] H.R. Asnari, A.J. Curtis, J. Soc. Cosmet. Chem. 1974, 25, 203.
• [11] M. Grech-Baran, A. Pietrosiuk, Biul. Wydz. Farm. WUM 2010, 3, 22.
• [12] S.M. Ahmed, S.A.M. Abdelgaleil,, Int. J. Agri. Biol. 2005, 7, 638.
• [13] P.P. Peralta-Yahya, M. Ouellet, R. Chan, A. Mukhopadhyay, J.D. Keasling, Nature Comm. 2011, 2, 483.
• [14] D.M. Young, H. Fritz, Pat. USA US3169945A (1965).
• [15] V. Lanzotti,[w:] Natural products. Phytochemistry, botany and metabolism of alkaloids, phenolics and terpenes (red. K.G. Ramawat i J.M. Mérillon), Springer, Berlin 2013.
• [16] Z. Zeng, J. Zhu, L. Chen, W. Wen, P. Yu, Pharmacognosy Rev. 2013, 7, 13.
• [17] B. Jansen, K. Nierop, F.H. Tonneijck, F. van der Vielen, Plant Soil 2007, 291, 307.
• [18] B. Sadowska, Ł. Kuźma, B. Micota, A. Budzyńska, H. Wysokińska, A. Kłys, M. Więckowska-Szakiel, B. Różalska, Microbial Pathogenesis 2016, 98, 132.
• [19] O. Burmistrova, J. Pedromo, M.F. Simoes, P. Rijo, J. Quintana, F. Estevez, Phytomedicine 2015, 22, nr 11, 1009.
• [20] I. Yang, J. Lee, J. Lee, D. Hahn, J. Chin, D.H. Won, J. Ko, A. Hong, S.J. Nam, H. Kang, Molecules 2018, 23, nr 12, 3187.
• [21] R. Xu, G.C. Fazio, S.P. Matsuda, Phytochemistry 2004, 65, nr 3, 261.
• [22] J. Smith, H. Wallin, Annato extracts. Chemical and technical assessment, http://www.fao.org/fileadmin/templates/agns/pdf/jecfa/cta/67/annatto.pdf, dostęp 11 styczeń 2019 r.
• [23] F. Haddouchi, T.M. Chaouche, Y. Zaouali, R. Ksouri, A. Attou, A. Benmansour, Food Chem. 2013, 141, nr 1, 253.
• [24] N.J. Sadgrove, G.L. Jones, Agriculture 2015, 5, nr 1, 48.
• [25] J. Omar, M. Olivares, A. Vallejo, A. Delgado, New development in terpenes research, (red. Jinnan Hu), Nova Publisher, New York 2014.
• [26] Y. Liu, L. Yang, Y. Zu, C. Zhao, L. Zhang, Y. Zhang, Z. Zhang, W. Wang, Food Chem. 2012, 135, 2514.
• [27] M.E. Lucchesi, F. Chemat, J. Smadja, Flavour Fragance J. 2004, 19, 134.
• [28] R. Carabias-Martínez, E. Rodríguez-Gonzalo, P. Revilla-Ruiz, J. Hernández-Méndez, J. Chromatog. A 2005, 1089, 1.
• [29] V. Camel, The Analyst 2001, 126, 1182.
• [30] T. Fornari, G. Vicente, E. Vázquez, M.R. García-Risco, G. Reglero, J. Chromatog. A 2012, 1250, 2.
• [31] F. Luque de Castro, P. Capote, Tech. Instrum. Anal. Chem. 2007, 26, 1.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).