500 lat olsztyńskiej Tablicy Kopernika

• Autorzy: Chroboczek Jan
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wiosną 1517roku Mikołaj Kopernik prowadził obserwacje ruchu Słońca, za pomocą tablicy astronomicznej znajdującej się na murze zamku w Olsztynie, w celu dokładnego wyznaczenia momentu równonocy. Tablica przetrwała do dziś, ale zakodowany w niej moment równonocy nie został odczytany przez Kopernika – dokonano tego niedawno.

EN

In the spring of the year 1517 Nicolaus Copernicus carried out solar observations with help the astronomical table constructed on the wall of the Olsztyn Castle, attempting to determine a precise moment of the vernal quinox. He table is still there, but Copernicus was not able to determine the exact time of the equinox encoded therein – that was done recently.

Słowa kluczowe

PL

długość roku; równonoc; Tablica olsztyńska; Kopernik Mikołaj

EN

year length; equinox; Olsztyn Table; Copernicus Nicolaus

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Fizyczne
• Czasopismo: Postępy Fizyki
• Rocznik: 2021
• Tom: T. 72, z. 3
• Strony: 8--17
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys.

Twórcy

autor

Chroboczek Jan

• MINATEC

Bibliografia

• [1]Tablica astronomiczna Mikołaja Kopernika na zamku w Olsztynie, stan badań (pr. zb.), Elżbieta Jelińska (red.), autorzy: Janusz Cygański, Jerzy Miałdun, Jacek Szubiakowski, Justyna Dzieciątkowska, Muzeum Warmii i Mazur, Olsztyn 2013.
• [2]Jacek Szubiakowski „Astronomiczny aspekt badań słonecznej tablicy obserwacyjnej na olsztyńskim zamku” w [1] s. 61-88.
• [3]Komentarzyk (łac. Commentarious) został napisany przez Kopernika w Lidzbarku ok. 1512 r. Jest to krótkie omówienie założeń heliocentrycznej teorii układu planetarnego (w szczególności fragment z części „O pozornych ruchach Słońca”), ogłoszonej później w [4].
• [4]De Revolutionibus (1543) (DR). Cytaty tu i dalej przytaczane są zaczerpnięte z: M. Kopernik O obrotach ciał niebieskich tłumaczenie z j. łac. na jęz. pol. Jan Baranowski (1854) w opracowaniu A. Birkenmajera (1953), Wydawnictwo Jirafa Roja, 2009.
• [5]Fragment Rozdziału XI „Rozważania trojakiego ruchu Ziemi” w [4].
• [6]Bibliografia prac na temat Tablicy została opublikowana przez Pawła Sobotko w: Komunikaty Mazursko- Warmińskie, 4 (286), 539 (2014). Nowsze prace o budowie i funkcjonowaniu Tablicy były w większości publikowane w czasopismach o znacznie mniejszym zasięgu niż cytowane poniżej z 2018 r.
• [7]J.P. Szubiakowski, J. Włodarczyk, „ The Solar Dial in the Olsztyn Castle: its construction and Relation to Copernicus” J. Hist. Astron. 49 (2), 158-195 (maj 2018).
• [8]G. Grasshoff, G. Fischer „Copernicuss Heliograph at Olsztyn: The 500th Anniversary of a Scientific Mi lestone” Ann Phys. (Ber.) 1800196,11 (październik 2018).
• [9]J.P. Szubiakowski, „Nicolaus Copernicuss gnomonic array for Sun observation”, Proc. PTA 7,371-376 (2018).