Etyczne i prawne uwarunkowania zrównoważonego rozwoju – wprowadzenie do badań

• Autorzy: Klimska A. , Syryt A.

Identyfikatory

DOI

10.29119/1641-3466.2018.123.14

Warianty tytułu

EN

The ethical and legal conditions of sustainable development – introduction to research

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedmiotem artykułu jest rozpoznanie prawnych i etycznych uwarunkowań zrównoważonego rozwoju. W szczególności chodzi o wskazanie, w jaki sposób koncepcja zrównoważonego rozwoju wpływa na kształtowanie różnego rodzaju systemów regulacji zachowań. Zrównoważony rozwój stał się bowiem kategorią normatywną tak na poziomie prawa międzynarodowego i unijnego, jak w prawie krajowym. Wobec tego konieczne jest ustalenie, w jaki sposób oddziałuje lub może on oddziaływać na podejmowanie określonych rozstrzygnięć w procesie tworzenia i stosowania prawa, a także na prowadzenie polityki, w tym w sferze gospodarczej i społecznej. Właściwe zastosowanie koncepcji zrównoważonego rozwoju do wyżej wskazanej aktywności organów władzy publicznej szczebla lokalnego, regionalnego, państwowego czy ponadnarodowego wymaga nie tylko rozpoznania, w jakich aktach normatywnych występuje to pojęcie, ale przede wszystkim, odniesienia go do etyki i systemu wartości. Jedynie bowiem z uwzględnieniem kontekstu aksjologiczno-etycznego zrównoważony rozwój będzie mógł być właściwie wykorzystany w praktyce. Prawne rozumienie wartości zrównoważonego rozwoju, jeżeli będzie odwoływać się jedynie do jego znaczenia definicyjnego, bez kontekstu etyczno-filozoficznego, poszerzającego istotnie treść tej zasady o wartości m.in. idealne, autoteliczne czy instrumentalne, będzie w sposób ograniczony odzwierciedlać się w prawnym procesie decyzyjnym. Artykuł przedstawia wprowadzenie do wskazanego tematu i odwołuje się do kwestii etyczno-aksjologicznych i kształtu konstytucyjnego porządku aksjologicznego w Polsce.

EN

The subject of the article is the recognition of legal and ethical conditions of sustainable development. In particular, it is about indicating how the concept of sustainable development influences the shaping of various types of behavior regulation systems. Sustainable development as a definite doctrine of economics has become a normative category both on the level of international and EU law, as in national law. Therefore, it is necessary to determine how it affects or can affect the taking of decisions in the process of creating and applying the law, as well as to conduct policies, including in the economic and social spheres. The proper application of sustainable development to the above-mentioned activity of public authorities at the local, regional, national or supranational level requires not only to recognize in which normative acts this concept is present but, above all, to refer to ethics and the system of values. It is only with the axiological and ethical context that sustainable development can be properly used in practice. Legal understanding of the value of sustainable development, if it refers only to its definitional meaning, without ethical and philosophical context, extending significantly the content of this principle with the value of, among others, ideal, autotelic or instrumental, will be limited in the legal decision-making process. The article presents an introduction to the indicated topic and refers to ethical and axiological issues and the shape of the constitutional axiological order in Poland.

Słowa kluczowe

PL

rozwój zrównoważony; etyka; prawo; aksjologia ustroju państwa

EN

sustainable development; ethics; law; axiology of the state system

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
• Rocznik: 2018
• Tom: z. 123
• Strony: 197--209
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz.

Twórcy

autor

Klimska A.

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Wydział Filozofii Chrześcijańskiej, Warszawa

autor

Syryt A.

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Wydział Prawa i Administracji, Warszawa

Bibliografia

• 1. Banaszak, B., (2012). Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck
• 2. Birnbacher, D. (1999). Odpowiedzialność za przyszłe pokolenia. Warszawa: Oficyna Naukowa Elżbieta Nowakowska-Sołtan
• 3. Bukowski, Z. (2005). Prawo międzynarodowe a ochrona środowiska. Toruń: TNOiK
• 4. Ciążela, H. (2006). Problemy i dylematy etyki odpowiedzialności globalnej. Warszawa: Wydawnictwo APS
• 5. Granat, M. (2018). Prawo konstytucyjne. Pytania i odpowiedzi. Warszawa: Wolters Kluwer
• 6. Hutchings, K. (2010). Global Ethics. An Introduction, Cambridge
• 7. Jonas, H. (1996). Zasada odpowiedzialności. Etyka dla cywilizacji technologicznej. Kraków: Platan
• 8. Szacki, J. (2006). Historia myśli socjologicznej. Warszawa: PWN.
• 9. Weiler, J.H.H. (2003). Chrześcijańska Europa. Konstytucyjny imperializm czy wielokulturowość? Poznań: W Drodze
• 10. Winczorek, P. (2008). Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. Warszawa 2008
• 11. Bałaban, A. (2003). Konstytucyjna zasada zrównoważonego rozwoju. In L. Garlicki, and A. Szmyt (Eds.), Sześć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Doświadczenia i inspiracje. Profesorowi Kazimierzowi Działosze prace dedykowane na siedemdziesięciolecie urodzin. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe
• 12. Papuziński, A. (2017). Filozofia Raportu Brundtland. In R. F. Sadowski, Z. Łepko (Eds.), Theoria i praxis zrównoważonego rozwoju.30 lat od ogłoszenia Raportu Brundtland. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego, pp. 127-142
• 13. Pawłowski, A. (2010). Sustainable Development as a Civilizational Revolution. In Z. Łepko, R. Sadowski (Eds.), A humanist approach to sustainable development. Warszawa: Wydawnictwo UKSW, pp. 169-184
• 14. Piątek, B. (2005). Człowiek jako podmiot zrównoważonego rozwoju: konsekwencje filozoficzno-społeczne. In A. Papuziński, Zrównoważony rozwój. Od utopii do praw człowieka. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Branta
• 15. Piechowiak, M. (2013). Aksjologiczne podstawy prawa polskiego. In M. R. Pałubska, T. Guz, and J. Głuchowski (Eds.), Synteza prawa polskiego od 1989 roku (pp. 39-70). Warszawa: C. H. Beck
• 16. Pisz, M, and Ochmann, P. (2014). Aksjologiczne fundamenty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. In R. Piotrowski (Eds), Prawo konstytucyjne. Kompendium (pp. 1-11). Warszawa: C. H. Beck
• 17. Rakoczy, B. (2013). Artykuł 5 Konstytucji. In Z. Bukowski, E. Czech, K. Karpus, and B. Rakoczy, Prawo ochrony środowiska, Komentarz, LexisNexis
• 18. Florczak-Wątor, M. (2016). Artykuł 5 Konstytucji. In L. Bosek, and M. Safjan (Eds.), Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1-86. Warszawa: C. H. Beck
• 19. Sarnecki, P. (2016). Artykuł 5. In L. Garlicki, and M. Zubik (Eds.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom I. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe
• 20. Syryt, A. (2015). Dostęp do publicznych zasobów informacyjnych a zasada zrównoważonego rozwoju. In G. Szpor, and A. Piskorz-Ryń (Eds.), Jawność i jej ograniczenia. Tom V. Dostęp i wykorzystanie (pp. 23-34). Warszawa: C. H. Beck
• 21. Fobel, P, and Fobelová, D. Etyczne podstawy i dylematy moralne w koncepcji zrównoważonego rozwoju. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria: Organizacja i Zarządzanie, 104, pp. 217-225.
• 22. Gawor, L. (2006). Wizja nowej wspólnoty ludzkiej w idei zrównoważonego rozwoju. Problemy Ekorozwoju, 2, pp. 59-66.
• 23. Kędzia, Z. (1990). Uwagi o aksjologii Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Ethos, 11-12, pp. 218-235.
• 24. Klimska, a, and Leźnicki, M. (2017). Etyczno-aksjologiczne przesłanki Agendy na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030 (Agendy post-2015). Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria: Organizacja i Zarządzanie, 106, pp. 165-181.
• 25. Kowalski, G. (2010). Zrównoważony rozwój jako naczelna zasada ustrojowa Rzeczypospolitej Polskiej. Prawo i Środowisko 2010, 1(61), p. 66.
• 26. Papuziński, A. (2013). The Axiology of Sustainable Development: An Attempt and Typologization. Problems of Sustainable Development, 8(1), pp. 5-25.
• 27. Przesławski, T. (2015). Rola etyki w systemie prawnym. Profilaktyka społeczna i resocjalizacja, 28, pp. 37-50.
• 28. Sztumski, W. (2006). Idea zrównoważonego rozwoju a możliwości jej urzeczywistniania. Problemy Ekorozwoju, 1(2), pp. 73-76.
• 29. Tyburski, W. (2007). Etyczne założenia edukacji dla zrównoważonego rozwoju. Problemy Ekorozwoju, 2(1), pp. 41-47
• 30. Björneloo, I, and Nyberg, E. (Eds.) (2007). Drivers and Barriers for Implementing Learning for Sustainable Development in Pre-School through Upper Secondary and Teacher Education. Retrived from
• 31. http://unesdoc.unesco.org/images/0015/001509/150966E.pdf
• 32. Stawrowski, Z. (2006). Aksjologiczne podstawy konstytucji. Retrived from https://www.rpo.gov.pl/pliki/12180269390.pdf
• 33. Biuletyn Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego, 1995, 13, p. 10
• 34. Biuletyn Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego, 1997, 44, p. 7

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).