Twierdza Wrocław jako unikalny zabytek „Architectura Militaris”

• Autorzy: Kolouszek S. , Pardela Ł.

Warianty tytułu

EN

Fortress Wroclaw – unique heritage of Architectura Militaris

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest przedstawienie wrocławskiej twierdzy jako unikalnego zespołu, odróżniającego się od twierdz niemieckich występujących obecnie na ziemiach polskich. Autorzy skupiają się na aspektach technicznych, prezentując aktualne wyniki badań archiwalnych i terenowych w kontekście budowy Twierdzy Wrocław na przełomie XIX i XX wieku. Niniejszy artykuł stanowi także przyczynek do rozważań nad różnorodnością fortyfikacji oraz badań w zakresie aspektów taktycznych.

EN

The aim of the article is to present the unique features of Fortress Wroclaw as the monument of Architectura Militaris that is different from other German fortresses, such as Grudziądz, Chełmno, and Malbork, found at present in Poland. The authors focus on the technical aspects related to the fortress design and construction at the turn of the 19th and 20th century, and the aspects of the current archive and field research. The article contributes to future considerations on the diversity of the fortification, and the research pertaining to tactical aspects.

Słowa kluczowe

PL

Twierdza Wrocław (19-20 w); twierdze i fortyfikacje miejskie; architektura obronna; Wrocław

EN

Fortress Wroclaw (19th and 20th century); urban fortresses and fortifications; defence architecture; Wrocław

• Wydawca: Wydawnictwo Akademii Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki
• Rocznik: 2013
• Tom: Nr 2
• Strony: 68--82
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz.

Twórcy

autor

Kolouszek S.

• Wrocławskie Stowarzyszenie Fortyfikacyjne

autor

Pardela Ł.

• Instytut Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

Bibliografia

• 1. Alexandrowicz A.W., Rozwój historyczny fortyfikacji w zarysie, Toruń 1924, s. 100-108.
• 2. Biesiadka J., Gawlak A., Kucharski S., Wojciechowski M., Twierdza Poznań – O fortyfikacjach miasta Poznania w XIX i XX wieku, Poznań 2006, s. 244.
• 3. Biskup K., Twierdza fortowa Toruń 1877-1914, [w:] Fortyfikacja, tom 5, pod red. Narębski L., Warszawa-Kraków 1998, s. 87-90.
• 4. Bogdanowski J., Rzeki i fortyfikacje, Rzeki, tom 9, 2000, s. 203.
• 5. Born A., Regulacja Odry i rozbudowa urządzeń technicznych. Monografia Odry, Instytut Zachodni, Poznań, 1948, s. 436.
• 6. Bour B., Grupa fortowa Kaiser Wilhelm II, [w:] “Infort”, nr 1 (21)/2004, s. 20-32.
• 7. Franczak J., Grabowski W., Nowiński P., Żebrowski M., Twierdza Grudziądz – Monografia, Grudziądz 2010, s. 314-319.
• 8. Gieraths G., Breslau als Garnison und Festung 1241-1941, Hamburg 1961, s. 15-17.
• 9. Glavnoe Upravlenie General’nago Shtaba, Kreposti vostochnago fronta Germanii. Dopolnenie k voenno-statisticheskomu opisaniu, Sankt-Petersburg 1914, s. 98-106.
• 10. Kawa K., Narębski L., Atlas Twierdzy Toruń, zeszyt 5 – Fort I – Jan III Sobieski, pod red. Biskup M., Narębski L., Toruń 2008, s. 5.
• 11. Kloeffler M., Inventar der Festungen – Polen – von fruehen Neuzeit bis 1918, Duesseldorf 2010, s. 37.
• 12. Kolouszek S., Durajczyk M., Hordyniec D., Kot A., Infanterie Stutzpunkt 12, [w:] „Sztolnie”, nr 3 (3)/2011, s. 29-32.
• 13. Małachowicz M., Kompanijne schrony bierne Twierdzy Wrocław [w:] Fortyfikacja, tom 5, pod red. L. Narębski, Warszawa-Kraków 1998, s. 123-136.
• 14. Pardela Ł., Olearczyk D., Stodolak R., Czamara W., The hydrotechnical Structures of Wroclaw Fortifications, [w:] Structural Analysis of Historical Constructions, Vol. II, Wrocław 2012, s. 1226.
• 15. Podruczny G., Twierdza Wrocław w okresie fryderycjańskim – Fortyfikacje, garnizon i działania wojenne w latach 17411806, Wrocław 2009, s. 17.
• 16. Potyrała, J. Krajobraz zapomnianej Twierdzy Wrocław z lat 1890-1914, [w:] „Architectus”, Nr 1-2(21-22)/2007, s. 57-66.
• 17. Rząd Rzeczpospolitej Polskiej, Projekt Ochrony Przeciwpowodziowej Doliny Odry, Studium ogólne oddziaływania na środowisko, Raport Główny, 2005, s. 8.
• 18. Środulska-Wielgus J., Geneza i ochrona zabytkowej zieleni fortecznej, [w:] Fortyfikacja, T. VIII, s. 58-60.
• 19. Technische Vorschrift A.27 Massnahmen gegen die Erkennbarkeit von Befestigungsanlagen, Berlin 1905.
• 20. Zwierz M., Wrocławskie dworce kolejowe, Wrocław 2009, s. 165-199.
• 21. Archiwum Ligi Narodów w Genewie, COL64 Dossier de Recensement Place de Breslau, Fascicule I.
• 22. Archiwum Ligi Narodów w Genewie, COL64 Dossier de Recensement Place de Breslau, Fascicule IV, Feuille 2 Ouvrage 10a.
• 23. Archiwum Polityczne Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Bonn, II- FM 152/10, F 6/1, Erlauterung uber die Festung Breslau.
• 24. Ewidencja Budowli Ochronnych, Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędu Miejskiego we Wrocławiu, obiekt 539, 628.