Zastosowanie ArcNEO do oceny przejawów neotektoniki na przykładzie zlewni górnego Wieprza (Roztocze, środkowo-wschodnia Polska)

• Autorzy: Chabudziński Ł. , Brzezińska-Wójcik T.

Identyfikatory

DOI

http://dx.doi.org/10.12657/landfana.024.002

Warianty tytułu

EN

Application of ArcNEO for assessment of neotectonic activity illustrated by the upper Wieprz catchment (Roztocze, south-eastern Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W opracowaniu zaprezentowano schemat działania narzędzia ArcNEO, zwiększającego funkcjonalność programu ArcGIS 10.1 i pozwalającego na typowanie obszarów względnie mobilnych tektonicznie. Narzędzie ArcNEO działa w oparciu o dane wektorowe (granice zlewni poszczególnych rzędów, wybrane profile poprzeczne zlewni, dla których wyznacza się wartości wskaźnika Vf, szerokość dna doliny) oraz cyfrowy model wysokościowy (CMW). Generuje ono parametry zlewni oraz trzy grupy wskaźników: dwie (wysokościowe i powierzchniowe) opisujące parametry zlewni oraz jedną (liniową) – opisującą cechy form rzeźby w zlewniach. Wielkości wskaźników są podstawą do oszacowania młodej mobilności tektonicznej. Działanie narzędzia ArcNEO przedstawiono na przykładzie zlewni górnego Wieprza, położonej na lubelskim obszarze wyżynnym. Opracowana aplikacja może być stosowana do wskazywania obszarów względnie aktywnych/nieaktywnych tektonicznie w innych regionach o stosunkowo jednorodnej budowie geologicznej, a także do określania charakterystyk fizjograficznych zlewni.

EN

The current study presents the function of the ArcNEO tool, which increases the functionality of the ArcGIS 10.1 software and facilitates identification of relatively mobile tectonic areas. The ArcNEO tool works on vector layers (boundaries between catchments of different orders, selected transverse catchment profiles with their calculated Vf index values, the width of the valley floor) and the digital elevation model (DEM). The tool generates catchment parameters and three groups of indices: two (elevation and surface) describe catchment parameters and one (linear) describes the characteristics of catchment relief. The values of the indices are used in estimation of new tectonic mobility. The function of the ArcNEO tool is presented on the example of the upper Wieprz catchment located in the Lublin Upland area. The application developed can be used to identify relatively active/inactive tectonic areas in other regions characterised by a relatively homogeneous geological structure and to provide physiographic features of catchments.

Słowa kluczowe

PL

ArcNEO; ArcGIS; neotektonika; zlewnia górnego Wieprza; Roztocze

EN

ArcNEO; ArcGIS; neotectonics; upper Wieprz catchment; Roztocze

• Wydawca: Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
• Czasopismo: Landform Analysis
• Rocznik: 2013
• Tom: Vol. 24
• Strony: 11--22
• Opis fizyczny: Bibliogr. 97 poz., rys.

Twórcy

autor

Chabudziński Ł.

• Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin

autor

Brzezińska-Wójcik T.

• Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin

Bibliografia

• Ascione A., Cinque A., Miccadei E., Villani F., Berti C., 2008. The Plio-Quaternary uplift of the Apennine chain: New data from the analysis of topography and river valleys in Central Italy. Geomorphology 102(1): 105–118, DOI: 10.1016/j.geomorph.2007.07.022.
• Badura J., Przybylski B., 2005. Application of digital elevation models to geological and geomorphological studies – some examples. Przegląd Geologiczny 53(10/2): 977–983.
• Badura J., Zuchiewicz W., Górecki A., Sroka W., Przybylski B., 2003. Morfometria strefy sudeckiego uskoku brzeżnego między Złotym Stokiem a Dobromierzem. Przegląd Geologiczny 51(12): 1048–1057.
• Bałaga K., 1998. Rozwój torfowisk postglacjalnych w okolicy Krasnobrodu na Roztoczu ze szczególnym uwzględnieniem wskaźników działalności człowieka. Przegląd Geologiczny 46(9): 881–886.
• Birot P., 1955. Les Methodes de la Morphologie. Presses Universite de France, Paris.
• Bolca M., Altinbas U., Kurucu Y., Esetlili M.T., 2005. Determination of change detection of landscape of the Kucuk meanders delta using GIS and the remote sensing techniques. Journal Applied Sciences 5: 659–665.
• Brochwicz-Lewiński W., Pożaryski W., 1986. Ewolucja rowu środkowopolskiego w permo-mezozoiku i kenozoiku. Materiały sympozjum „Historia ruchów tektonicznych na ziemiach polskich. Cykl alpejski”. Kraków: 8–9.
• Brzezińska-Wójcik T., 2013. Morfotektonika annopolsko-lwowskiego segmentu pasa wyżynnego w świetle analizy cyfrowego modelu wysokościowego oraz wskaźników morfometrycznych. Wyd. UMCS, Lublin.
• Brzezińska-Wójcik T., Superson J., 2004. Neotectonic conditions of sedimentation and erosion in small fluvial basins of the Roztocze Tomaszowskie (south-eastern Poland). Zeitschrift für Geomorphologie 48(2): 167–184.
• Brzezińska-Wójcik T., Chabudziński Ł., Gawrysiak L., 2010. Neotectonic mobility of the Roztocze region, Ukrainian part, Central Europe: insights from morphometric studies. Annales Societatis Geologorum Poloniae 80(2): 167–183.
• Bull W.B., 1977. Tectonic geomorphology of the Mojave Desert. U.S. Geological Survey Contract Report 14-08-001-G-394/Office of Earthquakes, Volcanoes and Engineering, Menlo Park, California.
• Bull W.B., 2007. Tectonic Geomorphology of Mountains. A New Approach to Paleoseismology. Blackwell Publishing, Malden, MA.
• Bull W.B., Mc Fadden L.D., 1977. Tectonic geomorphology north and south of the Garlock fault, California. W: D.O. Doehring (red.), Geomorphology in Arid Regions. Proceedings of the 8th Annual Geomorphology Symposium, State University of New York at Binghampton, 9: 115–138.
• Buraczyński J., 1996. Ewolucja doliny górnego Wieprza na Roztoczu w piętrach wisły i holocenu. Annales UMCS B 60: 117–139.
• Buraczyński J., Superson J., 1997. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1:50 000, arkusz Komarów (895). Wydawnictwo Państw. Inst. Geol. (2002), Warszawa.
• Buraczyński J., Brzezińska-Wójcik T., Superson J., 1997. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1:50 000, arkusz Tomaszów Lubelski (928). Wydawnictwo PIG (2002), Warszawa.
• Cannon P.J., 1976. Generation of explicit parameters for a quantitative geomorphic study of the Mill Creek drainage basin. Oklahoma Geology Notes 36, 1: 3–16.
• Cieśliński S., Kubica B., Rzechowski J., 1994. Mapa geologiczna Polski. 1:200 000, arkusz Tomaszów Lubelski, Dołhobyczów. B – Mapa bez utworów czwartorzędowych. Wydawnictwo Kartograficzne Polskiej Agencji Ekologicznej S.A. (1996), Warszawa.
• Chen Y.-C., Sung Q., Cheng K.-Y., 2003. Along-strike variations of morphotectonic features in the Western Foothills of Taiwan: tectonic implications based on stream-gradient and hypsometric analysis. Geomorphology 56: 109–137, DOI: 10.1016/S0169-555X(03)00059-X.
• Chiżniakow A.W., Żelichowski A.M., 1974. Zarys tektoniki obszaru lubelsko-lwowskiego. Kwartalnik Geologiczny 18(4): 707–719.
• Chorley R.J., 1971. The drainage basin as a fundamental geomorphic unit. W: R.J. Chorley (red.), Introduction to Physical Hydrology. Methuen, London: 37–59.
• Clarke J.I., 1966. Morphometry from Maps. W: G.H. Dury (red.), Essays in geomorphology. N.Y. American Els. Publ. Comp.: 235–274.
• Codilean A.T., Bishop P., Hoey T.B., 2006. Surface process models and the links between tectonics and topography. Progress in Physical Geography 30: 307–333. DOI: 10.1191/0309133306pp480ra
• D’Alessandro L., Miccadei E., Piacentini T., 2008. Morphotectonic study of the lower Sangro River valley (Abruzzi, Central Italy). Geomorphology 102(1): 145–158, DOI: 10.1016/j.geomorph.2007.06.019.
• Dobija A., 1979. Związki korelacyjne między parametrami morfometrycznymi zlewni. Zeszyty Naukowe UJ, Prace Geograficzne 47: 99–108.
• El Hamdouni R., Irigaray C., Fernandez T., Chacón J., Keller E.A., 2008. Assessment of relative active tectonics, southwest border of Sierra Nevada (southern Spain). Geomorphology 96(1–2): 150–173, DOI: 10.1016/j.geomorph.2007.08.004.
• Engstrom W.N., 1989. Morphometric analysis of mountain drainage basins in the Basin and Range Province, USA. Zeitschrift f. Geomorfphologie N.F. 33: 443–453.
• Evans I.S., 1972. Chapter 2-General Geomorphometry, Derivatives of Altitude and Descriptive Statistics. W: R.J. Chorley (red.), Spatial Analysis in Geomorphology. Harper and Row Publishers, New York, USA: 17–90.
• Evans I.S., 2004. Geomorphometry. W: A. Goudie (red.), Encyclopedia of Geomorphology. Routledge, London: 435–439.
• Faghih A., Samani B., Kusky T., Khabazi S., Roshanak R., 2012. Geomorphologic assessment of relative tectonic activity in the Maharlou Lake Basin, Zagros Mountains of Iran. Geological Journal 47: 30–40. DOI: 10.1002/gj.1329
• Figueroa A.M., Knott J.R., 2010. Tectonic geomorphology of the southern Sierra Nevada Mountains (California): Evidence for uplift and basin formation. Geomorphology 123(1): 34–45, DOI: 10.1016/j. geomorph.2010.06.009.
• García-Tortosa F.J., Alfaro P., Galindo-Zaldívar J., Gibert L., López-Garrido A.C., Sanz de Galdeano C., Ureña M., 2008. Geomorphologic evidence of the active Baza Fault (Betic Cordillera, South Spain). Geomorphology 97(3–4): 374–391, DOI: 10.1016/j.geomorph.2007.08.007.
• Garrote J., Heydt G.G., Cox R.T., 2008. Multi-stream order analyses in basin asymmetry: A tool to discriminate the influence of neotectonics in fluvial landscape development (Madrid Basin, Central Spain). Geomorphology 102(1): 130–144, DOI: 10.1016/j.geomorph.2007.07.023.
• Golts S., Rosenthal E., 1993. A morphotectonic map of the Northern Arava in Israel, derived from isobase lines. Geomorphology 7(4): 305–315, DOI: 10.1016/0169-555X(93)90060-F.
• Grohmann C.H., 2004. Morphometric analysis in geographic information systems: applications of free software GRASS and R. Computers and Geosciences 30(9–10): 1055–1067, DOI: 10.1016/j.cageo.2004.08.002.
• Grohmann C.H., Riccomini C., Alves F.M., 2007. SRTM-based morphotectonic analysis of the Pocos de Caldas Alkaline Massif, Southeastern Brazil. Computers and Geosciences 33(1): 10–19, DOI: 10.1016/j.cageo.2006.05.002.
• Harasimiuk M., 1980. Rzeźba strukturalna Wyżyny Lubelskiej i Roztocza. Rozprawy habilitacyjne. Wydział BiNoZ UMCS, Lublin.
• Harkins N.W., Anastasio D.J., Pazzaglia F.J., 2005. Tectonic geomorphology of the Red Rock fault, insights into segmentation and landscape evolution of a developing range front normal fault. Journal of Structural Geology 27: 1925–1939. DOI: 10.1016/j.jsg.2005.07.005
• Horton R.E., 1945. Erosional development of streams and their drainage basins; hydrophysical approach to quantitative morphology. Bulletin of the Geological Society of America 56: 275–370.
• Jarosiński M., 2006. Recent tectonic stress field investigations in Poland: a state of the art. Geological Quarterly 50(3): 303–321.
• Jaroszewski W., 1994. Neotektonika i ruchy współczesne. W: R. Dadlez, W. Jaroszewski, Tektonika. PWN, Warszawa: 423–485.
• Jaroszewski W., Piątkowska A., 1988. O naturze niektórych lineamentów (na przykładzie Roztocza). Annales Societatis Geologorum Poloniae 58: 423–443.
• Joshi M., Kothyari G.C., Ahluvalia A., Pant P.D., 2010. Neotectonic Evidences of Rejuvenation in Kaurik-Chango Fault Zone, Northwestern Himalaya. Journal of Geographic Information System 2: 169–176. DOI: 10.4236/jgis.2010.23024
• Keller E., 1986. Investigation of Active Tectonics: Use of Surficial Earth Processes. W: R.E. Wallace (red.), Active Tectonics studies in Geophysics. Nat. Acad. Press, Washington DC: 136–147.
• Keller E.A., Pinter N., 1996. Active Tectonics, Earthquakes, Uplift and Landscape. Prentice-Hall, Upper Saddle River, New Jersey.
• Keller E.A., Pinter N., 2002. Active Tectonics, Earthquakes, Uplift and Landscape. 2nd Ed. Prentice Hall Earth Sciences Series, USA.
• Khavari R., Arian M., Ghorashi M. 2009. Neotectonics of the South Central Alborz Drainage Basin, in NW Tehran, N Iran. Journal of Applied Sciences 9(2–3): 4115–4126. DOI: 10.3923/jas.2009.4115.4126
• Kosmowska-Suffczyńska D., 1986. Analiza kierunków dolin jako przejawu zjawisk neotektonicznych (na przykładzie obrzeżenia Gór Świętokrzyskich). I Sesja Sprawozd. Inst. Nauk Fizyczn. UW, Warszawa: 75–86.
• Kouli M., Vallianatos F., Soupios P., Alexakis D., 2006. A GIS example of Morphometric analysis in tectonic structures of Western Crete, Greece. WSEAS Transactions on Environment and Development 9(2): 1163–1168.
• Kurkowski S., 1993. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1:50 000, arkusz Krasnobród (894). Wydawnictwo Państw. Inst. Geol. (1996), Warszawa.
• Liszkowski J., 1993. The effects of Pleistocene ice-sheet loading-deloading cycles on the bedrock structure of Poland. Folia Quaternaria 64: 7–23.
• Luo W., 1998. Hypsometric analysis with a geographic information system. Computers and Geosciences 24(8): 815–821.
• Malicki A., 1955. Prace Eugeniusza Romera z zakresu kartometrii i morfometrii. Czasopismo Geograficzne 26(1–2): 66–75.
• Malinowski J., 1993. Warunki hydrogeologiczne Roztocza w świetle tektoniki. W: M. Harasimiuk, J. Krawczuk, J. Rzechowski (red.), Tektonika Roztocza i jej aspekty sedymentologiczne, hydrogeologiczne i geomorfologiczno-krajobrazowe. Wydawnictwo WWP, Lublin–Lwów: 109–117.
• Mapa Podziału Hydrograficznego Polski wykonana przez Zakład Hydrografii i Morfologii Koryt Rzecznych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej na zamówienie Ministra Środowiska i sfinansowana ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Online – http://mapa.kzgw.gov.pl/.
• Margielewski W., Jankowski L., 2011. Budowa geologiczna. W: M. Krąpiec, L. Jankowski, W. Margielewski, J. Buraczyński, P. Krąpiec, J. Urban, A. Wysocka, M. Danek, E. Szychowska-Krąpiec, M. Bolka, T. Brzezińska-Wójcik, Ł. Chabudziński, A. Wałkowska, „Geopark Kamienny Las na Roztoczu” koncepcja geoochrony wraz z wykonaniem dokumentacji i badań naukowych niezbędnych dla funkcjonowania tej formy ochrony. Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Kraków.
• Maruszczak H., 1980. Stratigraphy and chronology of the Vistulian loesses in Poland. Quaternary Studies in Poland 2: 57–76.
• Maruszczak H., Świeca A., 2004. Charakterystyka geologiczna i geomorfologiczna. W: A. Świeca (red.), Przyrodnicze uwarunkowania dynamiki obiegu wody i natężenia transportu fluwialnego w zlewni górnego Wieprza. Wydawnictwo UMCS, Lublin: 23–32.
• Melton M.A., 1958. Correlation structure of morphometric properties of drainage systems and their controlling agents. Journal of Geology 66: 442–460.
• Miliaresis G.Ch., 2001. Geomorphometric mapping of Zagros Ranges at regional scale. Computers and Geosciences 27(7): 775–786, DOI: 10.1016/S0098-3004(00)00168-0.
• Miller V.C., 1953. Quantitative geomorphological study of drainage basin characteristics in Clinch Mountain area, Tennessee. ONR Technical Report 3, Project 271-030. Columbia Univ., New York.
• Mumipour M., Nejad H.T., 2011. Tectonics Geomorphology Setting of Khayiz Anticline Derived from GIS Processing, Zagros Mountains, Iran. Asian Journal of Earth Sciences 4: 171–182.
• Musiał T., 1987. Miocen Roztocza (Polska południowo-wschodnia). Biuletyn Geologiczny 31: 5–140.
• Narkiewicz M., 2007. Development and inversion of Devonian and Carboniferous basins in the eastern part of the Variscan fore land (Poland). Geological Quarterly 51(3): 231–256.
• Pareta K., Pareta U., 2011. Quantitative Morphometric Analysis of a Watershed of Yamuna Basin, India using ASTER (DEM) Data and GIS. International Journal of Geomatics and Geosciences 2(1): 248–269.
• Pedrera A., Pérez-Peña J.V., Galindo-Zaldívar J., Azañón J.M., Azor A., 2009. Testing the sensitivity of geomorphic indices in areas of low-rate active folding (eastern Betic Cordillera, Spain). Geomorphology 105(3–4): 218–231, DOI: 10.1016/j.geomorph.2008.09.026.
• Pérez-Peña J.V., Azanon J.M., Azor A., 2009. CalHypso: An ArcGIS extension to calculate hypsometric curves and their statistical moments, Applications to drainage basin analysis in SE Spain. Computers and Geosciences 35(6): 1214–1223, DOI: 10.1016/j.cageo.2008.06.006.
• Pérez-Peña J.V., Azor A., Azañón J.M., Keller E.A., 2010. Active tectonics in the Sierra Nevada (Betic Cordillera, SE Spain): Insights from geomorphic indexes and drainage pattern analysis. Geomorphology 119(1–2): 74–87, DOI: 10.1016/j.geomorph.2010.02.020.
• Pike R.J., 1995. Geomorphometry – progress, practice, and prospect. Zeitschrift für Geomorphologie Supplementband 101: 221–238.
• Pike R.J., Evans I.S., Hengl T., 2008. Geomorphometry. A Brief Guide. W: T. Hengl, H.I. Reuter (red.), Geomorphometry: Concepts, Software, Applications. Development in Soils Science. Elsevier, 33: 3–30.
• Popielski W., 1992. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1:50 000, arkusz Tereszpol (893). Wydawnictwo Państw. Inst. Geol. (1996), Warszawa.
• Pożaryski W., 1974. Obszar świętokrzysko-lubelski. W: Budowa geologiczna Polski. IV. Tektonika. Cz. I. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa: 349–363.
• Rockwell T.K., Keller E.A., Johnson D.L., 1985. Tectonic geomorphology of alluvial fans and mountain fronts near Ventura, Kalifornia. W: M. Morisawa, T.J. Hack (red.), Tectonic Geomorphology. State University of New York, Binghamton: 183–207.
• Schumm S.A., 1954. Evolution of drainage systems and slopes in badlands at Perth Amboy, New Jersey. ONR Technical Report 8, Project 389-1042. Columbia University, New York.
• Shahzad F., Gloaguen R., 2011a. TecDEM: A MATLAB based toolbox for tectonic geomorphology. Pt. 2. Surface dynamics and basin analysis. Computers and Geosciences 37(2): 261–271, DOI: 10.1016/j. cageo.2010.06.009.
• Shahzad F., Gloaguen R., 2011b. TecDEM: A MATLAB based toolbox for tectonic geomorphology. Pt. 1. Drainage network preprocessing and stream profile analysis. Computers and Geosciences 37(2): 250–260, DOI: 10.1016/j.cageo.2010.06.008.
• Singh V.P., 1988. Hydrologic Systems. Vol. I. Rainfall-Runoff Modeling. Prentice Hall 07632, USA.
• Smith K.G., 1950. Standards for grading texture of erosional topography. American Journal of Science 248: 655–668.
• Snyder N.P., Whipple K.X., Tucker G.E., Merritts D.J., 2000. Landscape response to tectonic forcing: Digital elevation model analysis of stream profiles in the Mendocino triple junction region, northern California. Geological Society of America Bulletin 112: 1250–1263.
• Superson J., 1989. Litologia i stratygrafia piaszczystych utworów stokowych Roztocza Tomaszowskiego. Annales UMCS B 38(1983): 109–134.
• Superson J., 1996. Funkcjonowanie systemu fluwialnego wyżynnej części dorzecza Wieprza w zlodowaceniu Wisły. Rozprawy habilitacyjne. Wydz. BiNoZ UMCS, Lublin.
• Strada L., 1931/1932. O najważniejszych zagadnieniach i potrzebach morfometrii. Polski Przegląd Kartograficzny 5: 213–234.
• Strahler A.N., 1952. Hypsometric (area-altitude) analysis of erosional topography. Geological Society of America Bulletin 63: 1117–1142.
• Strahler A.N., 1954. Statistical analysis in geomorphic research. Journal of Geology 62: 1–25.
• Szumowski A., 1967. Rozwój głównych kierunków morfometrii. Czasopismo Geograficzne 38(1): 37–54.
• Świdrowska J., Hakenberg M., Poluhtoyić B., Seghedi A., Viśnakov I., 2008. Evolution of the Mesozoic basins on the southwestern edge of the East European Craton (Poland, Ukraine, Moldavia, Romania). Studia Geologica Polonica 130(1): 3–130.
• Troiani F., Della Seta M., 2008. The use of the Stream Length–Gradient index in morphotectonic analysis of small catchments: A case study from Central Italy. Geomorphology 102: 159–168, DOI: 10.1016/j. geomorph.2007.06.020.
• Tsodoulos I.M., Koukouvelas I.K., Pavlides S., 2008. Tectonic geomorphology of the easternmost extension of the Gulf of Corinth (Beotia, Central Greece). Tectonophysics 453(1–4): 211–232. DOI: 10.1016/j. tecto.2007.06.015
• Warowna J., 1993. Współczesna aktywność tektoniczna w strefie południowej krawędzi Wyżyny Lubelskiej. W: M. Harasimiuk, J. Krawczuk, J. Rzechowski (red.), Tektonika Roztocza i jej aspekty sedymentologiczne, hydrogeologiczne i geomorfologiczno-krajobrazowe. Wydawnictwo TWWP, Lublin–Lwów: 66–70.
• Wilson J.P., Gallant J.C., 2000. Terrain Analysis: Principles and Applications. John Wiley and Sons Inc., New York.
• Wobus C., Whipple K.X., Kirby E., Snyder N., Johnson J. i in., 2006. Tectonics from Topography: Procedures, Promise and Pitfalls. W: S.D. Willett, N. Hovius, M.T. Brandon, D.M. Fisher (red.), Tectonics, Climate and Landscape Evolution. GSA Special Paper 398, Geological Society of America, Boulder, CO.: 55–74.
• Wyrzykowski T., 1987. A New determination of recent vertical movement of the earth’s crust in Poland. Journal of Geodynamics 8: 171–178.
• Zaborski B., 1931/1932. Analiza morfometryczna rzeźby terenu niżowego. Wiadomości Służby Geograficznej 3: 177–211.
• Znosko J., 1979. Teisseyre-Tornquist tectonic zone: some interpretative implications of recent geological and geophysical investigations. Acta Geologica Polonica 29(4): 365–382.
• Zuchiewicz W., 2010. Neotektonika Karpat i zapadliska przedkarpackiego. Wydawnictwa AGH, Kraków.
• Żelichowski A.M., 1983. Mapa tektoniczna 1:300 000. Tab. 43. W: S. Kozłowski, A.M. Żelichowski (red.), Atlas geologiczno-surowcowy obszaru lubelskiego. Wydawnictwa Instytutu Geologicznego, Warszawa.
• Żyszkowska W., 1978. Zastosowanie numerycznych modeli terenu do kartometrycznej analizy rzeźby. Acta Universitatis Wratislaviensis, Prace Instytutu Geografii 340, A