Analiza zmian zużycia energii pierwotnej w Polsce w kontekście liberalizacji rynków paliw i energii

• Autorzy: Kamiński J. , Kaszyński P. , Malec M. , Szurlej A.

Warianty tytułu

EN

Analysis of the changes in primary energy consumption in Poland in the context of energy markets liberalization

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wdrażane od wielu lat reformy liberalizujące rynki paliw i energii, w istotny sposób wpłynęły na działalność przedsiębiorstw na rynku, co nie pozostało bez wpływu także na zużycie energii pierwotnej w Polsce. Implementacja kolejnych elementów procesu liberalizacji, tj. komercjalizacji, prywatyzacji, rozdziału działalności (unbundling), dostępu stron trzecich (TPA), konkurencji oraz nadzoru niezależnego regulatora przyczyniła się do bardziej dynamicznego rozwoju sektora, wzrostu efektywności ekonomicznej i redukcji kosztów działalności przedsiębiorstw. Zmiany te wpłynęły również na sektory bezpośrednio powiązane, w tym przede wszystkim sektor surowcowy (dostawcy paliw). Występuje coraz silniejsza presja na renegocjowanie kontraktów i obniżanie cen paliw. Oprócz tego, zarządy koncernów energetycznych coraz częściej podejmują decyzje o zmianie technologii wytwarzania energii elektrycznej lub zmianie wykorzystywanego paliwa, co ma przynieść optymalizację kosztów funkcjonowania. Uwzględniane są przy tym nowe regulacje środowiskowe. W związku z tym, celem niniejszego artykułu jest analiza zmian zużycia energii pierwotnej w Polsce w kontekście liberalizacji rynków paliw i energii.

EN

The liberalization of energy markets has changed the aims of energy companies. It has also indirectly influenced the consumption of primary energy carriers in Poland. Successive implementation of particular elements of the liberalization, i.e. the commercialization, privatization, unbundling, third party access (TPA) rule, competition, and supervision of an independent regulatory authority led to more dynamic development of the sector and increased economic efficiency through cost reductions. These changes have also impacted interrelated sectors, primarily the mineral resources sector (fuel supplies). There is increasing pressure on the renegotiation of contracts and the reduction of fuel prices observed in the current energy sector. Moreover, power producers increasingly often make decisions that lead to changes in power generation technology and primary energy carrier in order to optimize the costs of operation. This also includes new environmental regulations. In this context, the aim of this paper is to analyze changes in primary energy consumption in Poland in the context of the liberalization of the fuel and energy markets.

Słowa kluczowe

PL

energia pierwotna; węgiel kamienny; gaz ziemny; liberalizacja; bezpieczeństwo energetyczne

EN

primary energy; hard coal; natural gas; liberalization; energy security

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Polityka Energetyczna
• Rocznik: 2015
• Tom: T. 18, z. 3
• Strony: 25--36
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kamiński J.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Pracownia Ekonomiki Energetyki, Kraków

autor

Kaszyński P.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Pracownia Ekonomiki Energetyki, Kraków

autor

Malec M.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Pracownia Ekonomiki Energetyki, Kraków

autor

Szurlej A.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu, Krakowie

Bibliografia

• Bello, A. i Cavero, S., 2008. The Spanish retail petroleum market: New patterns of competition since the liberalization of the industry. Energy Policy, Volume 36, Issue 2, s. 612–626.
• BP, 2015. Statistical Review of World Energy; [Online] Dostępne w: www.bp.com [Dostęp: 25.07.2015].
• Brunekreeft, G. 2015. Network unbundling and flawed coordination: Experience from the electricity sector. Utilities Policy Volume 34, s. 11–18.
• Cole, M.A. 2006. Does trade liberalization increase national energy use? Economics Letters Volume 92, Issue 1, s. 108–112.
• Golombek i in. 2013 – Golombek, R., Brekke, K.A. i Kittelsen, S.A.C. 2013. Is electricity more important than natural gas? Partial liberalizations of the Western European energy markets. Economic Modelling Volume 35, s. 99–111.
• Grudziński, Z. 2014. Zmienność cen węgla krajowego na tle rynków światowych i wybranych wskaźników gospodarczych. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 17, z. 4, s. 37–50.
• Gugler i in. 2013 – Gugler, K., Rammerstorfer, M. i Schmitt, S. 2013. Ownership unbundling and investment in electricity markets – A cross country study. Energy Economics Volume 40, s. 702–713.
• GUS, 1993–2014. Gospodarka paliwowo-energetyczna w latach (wydania od 1993 do 2013). Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Haar, L.N. i Marinescu, N. 2011. Energy policy and European utilities’ strategy: Lessons from the liberalisation and privatisation of the energy sector in Romania. Energy Policy Volume 39, Issue 5, s. 2245–2255.
• Ibarra-Yunez, A. 2015. Energy reform in Mexico: Imperfect unbundling in the electricity sector. Utilities Policy Volume 35, s. 19–27.
• Iwicki i in. 2014 – Iwicki, K., Janusz, P. i Szurlej, A. 2014. Wpływ liberalizacji rynku gazu ziemnego na bezpieczeństwo energetyczne Polski. Rynek Energii nr 3, s. 3–13.
• Jamasb, T. i Pollitt, M. 2005. Electricity Market Reform in the European Union: Review of Progress toward Liberalization & Integration. The Energy Journal, Special Issue – European Electricity Liberalisation, IAEE.
• Kamiński, J. 2009. The impact of liberalisation of the electricity market on the hard coal mining sector in Poland. Energy Policy Volume 37, Issue 3, s. 925–939.
• Kamiński, J. 2011. Konsolidacja sektora wytwarzania energii elektrycznej w Polsce: wyniki analizy wskaźnikowej. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 14, z. 1, s. 79–90.
• Kamiński, J. 2014. Primary energy consumption in the power generation sector and various market structures: a modelling approach. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management t. 30, z. 4, s. 37–50.
• Kasztelewicz, Z., 2014. Doktryna energetyczna Polski na I połowie XXI wieku. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 17, z. 3, s. 67–82.
• Olkuski, T. 2013. Zależność Polski w zakresie importu węgla kamiennego. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management t. 29, z. 3, s. 115–130.
• Olkuski i in. 2015 – Olkuski, T., Szurlej, A. i Janusz, P. 2015. Realizacja polityki energetycznej w obszarze gazu ziemnego. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 18, z. 2, s. 5–18.
• Pollitt, M.G. 2012. The role of policy in energy transitions: Lessons from the energy liberalisation era. Energy Policy Volume 50, s. 128–137.
• Slabá i in. 2013 – Slabá, M., Gapko, P. i Klimešová, A. 2013. Main drivers of natural gas prices in the Czech Republic after the market liberalization. Energy Policy Volume 52, s. 199–212.
• Söderholm, P. i Wårell, L. 2011. Market opening and third party access in district heating networks. Energy Policy Volume 39, Issue 2, s. 742–752.
• Szurlej i in. 2014a – Szurlej, A., Kamiński, J., Janusz, J., Iwicki, K. i Mirowski, T. 2014a. Rozwój energetyki gazowej a bezpieczeństwo energetyczne. Rynek Energii nr 6, s. 33–38.
• Szurlej i in. 2014b – Szurlej, A., Kamiński, J. i Suwała, W. 2014b. Liberalizacja rynku gazu ziemnego w Polsce – wybrane zagadnienia. Rynek Energii nr 2, s. 47–53.
• Taniguchi, M. 2013. The Impact of Liberalization on the Production of Electricity in Japan. Procedia Economics and Finance Volume 5, s. 712–721.
• URE, 2015a. Zmiana sprzedawcy – monitoring, [Online] Dostępne w: www.ure.gov.pl [Dostęp: 25.07.2015].
• URE, 2015b. Sprawozdanie z działalności Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w 2014 r. Warszawa (oraz Sprawozdania za lata wcześniejsze).
• Vine i in. 2003 – Vine, E., Hamrin, J., Eyre, N., Crossley, D., Maloney, M. i Watt, G. 2003. Public policy analysis of energy efficiency and load management in changing electricity businesses. Energy Policy 31, Elsevier Science.