Zmiany sposobu użytkowania terenów rolniczych a zanikanie przyrodniczo cennych zbiorowisk roślinnych na przykładzie doliny środkowej Wisły

• Autorzy: Kowalska Anna

Warianty tytułu

EN

Changes in agricultural land-use practices leading to the disappearance of valuable natural vegetation communities (the example of middle Vistula River Valley)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przebadano zmiany zbiorowisk roślinnych doliny środkowej Wisły, od połowy XX wieku i ich przyczyny. Materiałem do analizy zmian były współczesne i historyczne mapy roślinności. Zmiany objęły ok. 36% badanego obszaru. Związane są zarówno z naturalnymi procesami środowiska w dolinie jak i z wpływem różnorodnych form antropopresji. Na całym odcinku doliny zaobserwowano zmiany roślinności świadczące o obniżaniu się poziomu wód gruntowych, które doprowadziło między innymi do zmniejszenia powierzchni wilgotnych łąk i lasów bagiennych. Obserwuje się ogólny wzrost antropizacji roślinności. Decydują o tym przede wszystkim przekształcenia w obrębie zbiorowisk roślinnych niezmieniające ich ogólnego charakteru (forma użytkowania pozostaje ta sama), ale wpływające na ich strukturę i różnorodność. Należą tu przede wszystkim procesy degeneracyjne w lasach oraz ewolucja łąk do typów intensywniej użytkowanych.

EN

50 years’ changes in spatial distribution and in character of vegetation communities and their relations with changes in land-use patterns and its intensity were the main research objectives. Contemporary and historical maps of vegetation in the Middle Vistula River Valley were the basic materials for analysis of vegetation changes. The cartographical analysis was done with ArcView 3.3 software.

Słowa kluczowe

PL

dolina Wisły; użytkowanie ziemi; mapa roślinności; zmiany zbiorowisk roślinnych

EN

Vistula valley; land use; map of vegetation; changes in plant communities

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2009
• Tom: nr 12
• Strony: 166--177
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., ryc., tab.

Twórcy

autor

Kowalska Anna

• Polska Akademia Nauk; Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania; Warszawa, Polska

Bibliografia

• Benjamin, K., Domon, G., Bouchard, A., 2005: Vegetation composition and succession of abandoned farmland: effects of ecological, historical and spatial factors, Landscape Ecology 20, s. 627-647.
• Cousins, S. A. O., 2001: Analysis of land-cover transitions based on 17th and 18th century cadastral maps and aerial photographs, Landscape Ecology 16, s. 41-54.
• de Blois, S., Domon, G., Bouchard A., 2001: Environmental, historical, and contextual determinants of vegetation cover: a landscape perspective, Landscape Ecology 16, s. 421-436.
• Faliński, J. B., 2002: Świadkowie niezakończonej historii rzeki – współczesna i dawna roślinność starorzeczy, [w:] J. Kołtuniak (red.) Rzeki kultura – cywilizacja - historia, Śląsk spółka z o.o. Wydawnictwo Naukowe, Katowice, t. 11, s. 147-181.
• Hietel, E., Waldhardt, R., Otte, A., 2004: Analysing land-cover changes in relation to environmental variables in Hesse, Germany, Landscape Ecology 19: 473-489.
• Ihse, M., 1995: Swedish agricultural landscapes – patterns and changes during the last 50 years, studied by aerial photos. Landscape and Urban Planning 31, s. 21-37.
• Kobendza, R., Tołpa, S., Sławiński, W., Walas, J., Pawłowski, B., 1949: Badania fitosocjologiczne w dolinie Wisły, maszynopis w archiwum Zakładu Geoekologii i Klimatologii IGiPZ PAN.
• Kucharski, L., 2000: Przemiany roślinności łąkowej w Polsce środkowej w wyniku zmian metod gospodarowania, [w:] S. Radwan, Z. Lorkiewicz, (red.) Problemy ochrony i użytkowania obszarów wiejskich o dużych walorach przyrodniczych, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 227-234.
• Matuszkiewicz, W., 1974: Teoretyczno-metodyczne podstawy badań roślinności jako elementu krajobrazu i obiektu użytkowania rekreacyjnego, Wiadomości Ekologiczne 20, 1, s. 3- 13.
• Matuszkiewicz, W., 2001: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Pan, D., Domon, G., de Blois, S., Bouchard, A., 1999: Temporal (1958-1993) and spatial patterns of land use changes in Haut-Saint-Laurent (Quebec, Canada) and their relation to landscape physical attributes, Landscape Ecology 14, s. 35-52.
• Plit, J, 2000: Ewolucja roślinności i zmiany siedlisk doliny Wisły w okolicach ujścia Chodelki w latach 1948-1997 Przegląd Geograficzny 72/1-2, s. 61-73.
• Plit, J., Solon, J., 1990: Roślinność, jako wskaźnik zmian środowiska geograficznego (na przykładzie doliny Wisły między Karczewiem i Konstancinem Jeziorną), [w:] Problemy kształtowania i ochrony środowiska na obszarach zurbanizowanych, cz. II Wydawnictwo SGGW-AR, Warszawa, s. 88-98.
• Okruszko, T., Dębek, W., Wasilewicz, M., 2003: Plant communities response to floodwater conditions in Ławki Marsh in the River Biebrza Lower Basin, Poland, International conference “Towards natural flood reduction strategies”, Warsaw, 6-13 September 2003, płyta CD.
• Roux, A.L., Bavard, J.P., Amoros, C., Pautou, G., 1989: Ecological changes of the Upper Rhone River since 1750, [w:] G.E. Petts, H. Möller, A.L. Roux, (red.), Historical Change of Large Alluvial Rivers: Western Europe, Wiley, Chichester, s. 323-350.
• Solon, J., 1998: Zmiany roślinności rzeczywistej w dolinie Wisły na odcinku od Ryczywołu do Wilgi w latach 1949-1995, Acta Geographica Lodzensia, 74, s. 215-228.
• Solon, J., 1999: Changes of land cover, vegetation and landscape structure in the Vistula river valley (Poland) between the villages of Ryczywól and Wilga in years 1949 and 1995, Charles University in Prague, s. 200-210.Warowna, J., 2003: Wpływ zabudowy hydrotechnicznej na warunki sedymentacji w korycie powodziowym Wisły na odcinku Zawichost-Puławy, Wydawnictwo UMCS, Lublin.