Conservation studies of the ruins of the Gothic Kazimierz castle (2nd half of the 14th century) in Koło (Gozdów)

• Autorzy: Niemcewicz Piotr , Polak Katarzyna , Gralińska-Grubecka Aleksandra , Witkowska Karolina , Bartz Wojciech , Chylińska Marta , Podgórski Andrzej

Identyfikatory

DOI

10.37190/arc220406

Warianty tytułu

PL

Badania konserwatorskie ruin gotyckiego zamku kazimierzowskiego (2. poł. XIV w.) w Kole (Gozdów)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The purpose of this article is to present the conservation research carried out as part of the revitalization project of the ruins of the castle in Koło. Basis of the recognition of the monument’s construction technique, identification and determination of the properties of historical and contemporary materials, assessment of the state of preservation and analysis of destructive factors developed a program of conservation works. Research was carried out considering the findings of architectural research. Laboratory tests of the collected material were carried out by a wide team of employees using specialized research techniques. Their results are presented in this article and include petrographic, chemical and thermogravimetric analyses of mortars, rocks and bricks, their capillary and mechanical properties, salinity analysis and microbiological analyses of materials. The undeniable value of the conducted research is a detailed diagnosis of historical building materials, which is a significant contribution to the knowledge of old construction techniques.

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań konserwatorskich zrealizowanych w ramach projektu rewitalizacji ruin zamku w Kole. Obejmowały one rozpoznanie techniki wykonania zabytku, identyfikację i określenie właściwości materiałów historycznych i współczesnych, ocenę stanu zachowania, analizę czynników niszczących, które wraz z wynikami badań architektonicznych stanowiły podstawę opracowania programu prac konserwatorskich obiektu. Analizę zgromadzonego materiału realizował szeroki zespół z wykorzystaniem specjalistycznych technik badawczych. Wyniki przedstawione w artykule obejmują petrografię, analizę chemiczną, termograwimetrię oraz właściwości kapilarne i mechaniczne zapraw, skał i cegieł, stopień zasolenia oraz analizy mikrobiologiczne materiałów. Niepodważalną wartością przeprowadzonych badań, stanowiącą znaczący wkład w zasób wiedzy, jest szczegółowe rozpoznanie historycznych materiałów oraz zastosowanych technik budowlanych.

Słowa kluczowe

EN

medieval architecture; building materials; material testing; architectural conservation

PL

architektura średniowieczna; materiały budowlane; badanie materiałów; konserwacja architektury

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2022
• Tom: Nr 4 (72)
• Strony: 59--69
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., il., tab.

Twórcy

autor

Niemcewicz Piotr

• Department of Conservation and Restoration of Architecture and Sculpture, Nicolaus Copernicus University in Toruń, Poland

• https://orcid.org/0000-0003-4123-5319

autor

Polak Katarzyna

• Department of Conservation and Restoration of Architecture and Sculpture, Nicolaus Copernicus University in Toruń, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-7400-5037

autor

Gralińska-Grubecka Aleksandra

• Department of Conservation and Restoration of Architecture and Sculpture, Nicolaus Copernicus University in Toruń, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-7566-4747

autor

Witkowska Karolina

• Department of Conservation and Restoration of Architecture and Sculpture, Nicolaus Copernicus University in Toruń, Poland

• https://orcid.org/0000-0003-4363-1542

autor

Bartz Wojciech

• Faculty of Earth Sciences and Environmental Management, Institute of Geological Sciences, University of Wrocław, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-7267-2776

autor

Chylińska Marta

• Department of Conservation and Restoration of Architecture and Sculpture, Nicolaus Copernicus University in Toruń, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-2188-6950

autor

Podgórski Andrzej

• Department of Conservation and Restoration of Architecture and Sculpture, Nicolaus Copernicus University in Toruń, Poland

• https://orcid.org/0000-0003-3678-3732

Bibliografia

• [1] Niemcewicz P., Gralińska-Grubecka A., Witkowska K. et al., Dokumentacja konserwatorska. Badania konserwatorskie i program prac konserwatorskich ruin gotyckiego zamku kazimierzowskiego (II poł. XIV w.) w Kole (Gozdów), Toruń 2021 [manuscript in: Urząd Miejski, Koło, Archiwum Katedry Konserwacji-Restauracji Architektury i Rzeźby, WSzP, UMK].
• [2] Olszacki T., Opracowanie wyników badań archeologicznych przeprowadzonych w sierpniu–wrześniu 2019 r. w rejonie ruin wieży mieszkalnej zamku w Kole, woj. wielkopolskie, Łódź 2019 [manuscript in: Urząd Miejski, Koło].
• [3] Prarat M., Schaaf U., Zamek w Kole, woj. wielkopolskie. Badania architektoniczne i wnioski konserwatorskie, Toruń 2020 [manuscript in: Urząd Miejski, Koło].
• [4] Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, Dz.U. 2003 Nr 162, poz. 1568, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20031621568/U/D20031568Lj.pdf [accessed: 10.12.2022].
• [5] Chorowska M., Bartz W., Caban M., Wodejko E., Piast castle on Ostrów Tumski island in Wrocław, “Archaeologia Historica Polona” 2020, Vol. 28, 255–274, doi: 10.12775/ahp.2020.010.
• [6] Witkowska K., Badania nad średniowiecznymi materiałami budowlanymi z zamku w Radzyniu Chełmińskim, “Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo” 2018, t. 48, 37–56, doi: 10.12775/aunc_zik.2017.002.
• [7] Żemigała M., Cegła w budownictwie wielkopolskim w średniowieczu, IAE PAN, Łódź 2008.
• [8] Starski M., Building Workshop at the Teutonic Castle in Człuchów, Gdańsk Pomerania, [in:] Z. Měřínský (ed.), Forum Urbes Medii Aevi IX. Bricks and Building Ceramics in Medieval and Modern Urban Architecture of Central Europe, Archaia Brno, Brno 2015, 80–93.
• [9] Janko z Czarnkowa, Kronika Janka z Czarnkowa, wyd. A. Bielowski, Lwów 1872, 625.
• [10] Długosz J., Jana Długosza Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego. Księga dziewiąta: 1300–1370, PWN, Warszawa 1975.
• [11] Olszacki T., Zamek w Kole w świetle wyników badań archeologicznych (1977–1983) i nowych interpretacji, [in:] I. Skierska (red.), Królewskie Miasto Koło – studia w 650. rocznicę lokacji miasta, Urząd Miejski w Kole, Koło 2012, 105–117.
• [12] Baciński J., Zamek królewski w Kole, Wąbrzyskie Zakłady Graficzne, Koło 2005.
• [13] Skoczylas J., Znaczenie eksploatacji piaskowca kwarcytowego z Brzeźna we wczesnym średniowieczu, [in:] J. Dobosz, J. Skoczylas, T. Płóciennik, M. Gruszczyński, J. Łojko, P. Łojko-Wojtyniak, Koniński słup drogowy, Setidava Wydawnictwo Miejskiej Biblioteki Publicznej w Koninie, Konin 2016.
• [14] Moropoulou A., Bakolas A., Bisbikou K., Investigation of the technology of historic mortars, “Journal of Cultural Heritage” 2000, Vol. 1, Iss. 1, 45–58, doi: 10.1016/S1296-2074(99)00118-1.
• [15] Oberta W., Łukaszewicz J., Badania soli rozpuszczalnych w wodzie za pomocą strefowej elektroforezy kapilarnej, “Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo” 2016, t. 46, 363–378, doi: 10.12775/aunc_zik.2015.014.
• [16] Molski P., Wartościowanie dziedzictwa architektonicznego a warsztat architekta, “Architectus” 2018, nr 4(56), 71–78, doi: 10.5277/arc180406.