Ocena narażenia na zapylenie w obiektach przemysłu naftowego

• Autorzy: Kwilosz Tadeusz , Buczek Janusz

Identyfikatory

DOI

10.18668/NG.2022.02.07

Warianty tytułu

EN

The dust exposure assessment in oil industry facilities

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zapylenie powietrza na stanowiskach pracy jest zjawiskiem, które może spowodować wiele groźnych chorób u narażonych na ten czynnik pracowników. Szczególnie niebezpieczny jest pył o najmniejszych średnicach ziaren, zaliczany do tzw. frakcji respirabilnych. Pył o tych własnościach dostaje się do pęcherzyków płucnych. Jest praktycznie nieusuwalny i stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia. W ostatnich latach wprowadzono do obowiązującego porządku prawnego wiele norm (PN-EN 482+A1:2016-01, PN-EN 13890:2010, PN-91/Z-04018/02, PN-91/Z-04018/03, PN-91/Z-04018/04) zmieniających metodykę wykonywania pomiarów oraz zwiększających wymogi związane z oszacowaniem niepewności uzyskanych wyników. Nowością w tym zakresie jest stosowanie kompleksowej metody szacowania niepewności pomiarów uwzględniającej nie tylko sam pomiar i kalibrację urządzeń pomiarowych, ale również szereg dodatkowych elementów, takich jak: stabilność przepływu pompy, czas wykonywania pojedynczego pomiaru pobierania próbek i wydajność przepływu powietrza w trakcie pomiaru czy transport i przechowywanie próbek. Okoliczności te były podstawą do podjęcia prac związanych z poszerzeniem metodyki badań w zakresie ich wykonywania, interpretacji wyników oraz statystycznej oceny. Konieczne stało się również opracowanie nowych narzędzi informatycznych (arkuszy kalkulacyjnych) pozwalających na usprawnienie wykonywania obliczeń. Artykuł odnosi się do zagadnienia związanego z zapyleniem powietrza na stanowiskach pracy. Pomiary zapylenia polegają na określeniu zawartości w powietrzu pyłu frakcji wdychalnej i/lub respirabilnej oraz krzemionki krystalicznej i obejmują pobór próbek powietrza, transport i przechowywanie próbek, oznaczenie rodzaju pyłu, wyniki obliczeń zawartości pyłu w powietrzu. W ramach prezentowanych zagadnień wykonano pomiary zapylenia na stanowisku pracy podczas pracy urządzenia wiertniczego. Dokonano oszacowania stopnia szkodliwości pyłów na organizm ludzki, oceny niepewności uzyskanych wyników oraz ryzyka popełnienia błędu zastosowania metody. Opracowano program (arkusz kalkulacyjny) przystosowany do szybkich obliczeń wyników końcowych z odniesieniem do najwyższych dopuszczalnych stężeń pyłu (NDS) oraz gromadzenia danych z wykonywanych pomiarów.

EN

Air pollution at workplaces is a phenomenon that can cause serious diseases in exposed workers. Particularly dangerous is the dust of the smallest particle size, classified as the so-called respirable fractions. Dust with these properties enters the alveoli. It is practically indelible and poses a health hazard. In recent years, many standards have been introduced into the current legal order (PN-EN 482+A1:2016-01, PN-EN 13890: 2010, PN-91/Z-04018/02 PN-91/Z-04018/03, PN-91/Z-04018/04). These standards change the methodology of performing measurements and increase the requirements for estimating an uncertainty of results obtained. A novelty in this field is the use of a comprehensive method for estimating measurement uncertainty, taking into account not only the measurement and calibration of measuring devices, but also a number of additional elements, such as pump flow stability, time taken to perform a single measurement sampling, air flow capacity during measurement, or their transport and storage. These circumstances formed the basis for undertaking works related to the extension of the research methodology in terms of their performance, interpretation of results and statistical evaluation. It also became necessary to develop new IT tools (spreadsheets) to streamline the computational work. The article presents issues related to workplace dust content. Dust measurements consist in determining the inhalable and/or respirable dust and crystalline silica airborne dust content, i.e. the collection of air samples and determining of the dust type, transport and storage of samples, and calculation results for the airborne dust. Dust measurements were performed on the drilling rig during the drilling rig operation. The degree of dust harmfulness to the human body was estimated, and the uncertainty of the obtained results and the risk of making an error in the application of the method was assessed. A program (spreadsheet) adapted to the quick calculations of the final results with reference to the maximum permissible concentrations (MOC) of dust and collection of data from the performed measurements was developed.

Słowa kluczowe

PL

zapylenie; środowisko pracy; czynniki szkodliwe

EN

dust; working place environment; harmful factors

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2022
• Tom: R. 78, nr 2
• Strony: 154--161
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz.

Twórcy

autor

Kwilosz Tadeusz

• Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy

autor

Buczek Janusz

• Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy

Bibliografia

• Augustyńska D., Pośniak M. (red.), 2003. Czynniki szkodliwe w środowisku pracy – wartości dopuszczalne. Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2003.
• Balawajder Z., Buczek J., 2015. Pomiary zapylenia na stanowiskach pracy. Archiwum Instytutu Nafty i Gazu – Państwowego Instytutu Badawczego, Kraków.
• Bhagia L.J., 2009. Non-occupational exposure to silica dust in vicinity of slate pencil industry, India. Environ. Monit. Assess., 151: 477–82. DOI: 10.1007/s10661-008-0290-x.
• Bhagia L.J, Parikh D.J., Saiyed H.N., 2007. Ambient silica monitoring in vicinity of agate industry, Khambhat, India. Indian J. Occup. Hyg. Safety, 1: 6–10.
• Bhagia L.J., Sadhu H.G., Parikh D.J., Karnik A.B., Saiyed H.N., 2004. Prevention, Control and Treatment of Silicosis and Silico-Tuberculosis in Agate Industry. Report submitted by National Institute of Occupational Health, Ahmedabad to Indian Council of Medical Research and the Ministry of Health and Family welfare, Government of India.
• Dobrzelecka I., 2000. Zasady pomiarów stężeń pyłów przemysłowych. Interpretacja i ocena wyników. Materiały szkoleniowe. IMPiZŚ, Sosnowiec.
• Koradecka D., Skowroń J., 2020. Sprawozdanie z działalności Międzyresortowej Komisji ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w latach 2017–2019. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 1(103): 5–34.
• Maciejewska A., 2014. Krzemionka krystaliczna: kwarc i krystobalit – frakcja respirabilna. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 82(4): 67–128.
• Maciejewska A., Sztroszejn-Mrowca G., Więcek E., 1999. Pyły środowiska pracy. [W:] Indulski J. (red.). Higiena pracy. T. 1. Instytut Medycyny Pracy im. Prof. J. Nofera, Łódź: 379–434.
• Maciejewska A., Więcek E., Wojtczak J., Woźniak H., Sztroszejn-Mrowca G., Domańska A., Belichowska-Cybula G., 1997. Pyły drewna. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 15: 149–196.
• Skowroń J., 2018. Dostosowanie przepisów prawa krajowego do dyrektywy 2017/164/UE oraz dyrektywy 2017/2398/UE zmieniającej dyrektywę 2004/37/WE. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 96(2): 5–24.
• PN-91/Z-04018/02 Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości wolnej krystalicznej krzemionki. Oznaczanie wolnej krystalicznej krzemionki w pyle całkowitym na stanowiskach pracy metodą spektrofotometrii absorpcyjnej w podczerwieni.
• PN-91/Z-04018/03 Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości wolnej krystalicznej krzemionki. Oznaczanie wolnej krystalicznej krzemionki w pyle respirabilnym na stanowiskach pracy metodą spektrofotometrii absorpcyjnej w podczerwieni.
• PN-91/Z-04018/04 Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości wolnej krystalicznej krzemionki. Oznaczanie wolnej krystalicznej krzemionki w pyle całkowitym i respirabilnym w obecności krzemianów na stanowiskach pracy metodą kolorymetryczną.
• PN-91/Z-04030/05 Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości pyłu. Oznaczanie pyłu całkowitego na stanowiskach pracy metodą filtracyjno-wagową.
• PN-91/Z-04030/06 Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości pyłu. Oznaczanie pyłu respirabilnego na stanowiskach pracy metodą filtracyjno-wagową.
• PN-EN 13890:2010 Narażenie na stanowiskach pracy. Procedury oznaczania metali i metaloidów zawartych w cząstkach zawieszonych w powietrzu. Wymagania i metody badań.
• PN-EN 482+A1:2016-01 Narażenie na stanowiskach pracy. Wymagania ogólne dotyczące charakterystyki procedur pomiarów czynników chemicznych.
• PN-EN ISO/IEC 17025:2018-02 Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących. Wymagania.
• PN-Z-04008-7:2002+Az1:2004 Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Zasady pobierania próbek powietrza w środowisku pracy i interpretacji wyników.
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy z późniejszymi zmianami (Dz.U. z 2018 r. poz. 1286).