Włodzimierz Gruszczyński - guru czy geniusz

• Autorzy: Kosiński W.

Warianty tytułu

EN

Włodzimierz Gruszczyński - a guru or a genius?

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Artykuł przedstawia postać i dzieło wybitnego Krakowianina - czołowego profesora Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej i Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Zaprezentowane pola jego aktywności to kreacje budynków i zespołów urbanistycznych - zrealizowanych i koncepcyjnych, ukazanych w szerokim spektrum graficznym, od fascynujących szkiców odręcznych rysowanych i malowanych, do pracowitych dokumentacji studialnych w odniesieniu do konkursów i projektów wystawowych - o problematyce rozpiętej od konserwatorstwa (projekt przekształcenia Krakowskiego Rynku, projekt przekształcenia Wawelskiego Wzgórza), aż do futurologii. Przeszedł życiową drogę ideowo-projektową od tożsamościowego regionalizmu (zwłaszcza ulubionego regionu Tatr, Skalnego Podhala, Zakopanego i Nowego Targu) - do ekstremalnego modernizmu budowli i miast. Swoje dokonania przekazywał w porywającej dydaktyce, poprzez ilustrowane krasomówcze wykłady oraz wnikliwe, bogate i asertywne dialogi z kolegami, asystentami i studentami. Bliską architekturze i urbanistyce, ale faktycznie odrębną dziedziną jego czynnych zainteresowań - było programowe malarstwo krajobrazowe na pograniczu abstrakcji. Używając techniki tempery na kartonie, wytworzył absolutnie oryginalny i silnie rozpoznawalny styl cechujący się znaczną dynamiką i twórczą odwagą. Autor artykułu znał profesora od swego dzieciństwa, był jego studentem, magistrantem, doktorantem, asystentem w Uczelni i autorem szeregu publikacji naukowych z nim związanych. Poniższe informacje i uwagi są wynikiem: osobistej znajomości wielu opisywanych dzieł i ich tworzenia, studiów literaturowych, kontaktów z istotnymi osobami, wreszcie własnych interpretacji i ocen.

EN

The article presents the character and work of an outstanding citizen of Krakow - a leading professor of the Faculty of Architecture of the Cracow University of Technology and the Academy of Fine Arts in Krakow. The fields of his activity that have been presented here include designs of buildings and urban complexes - both built and conceptual, presented in a broad graphical spectrum, from fascinating hand-drawn and painted sketches, to meticulous study documentation for competitions and exhibition designs—with a thematic scope ranging from architectural conservation (a design of the transformation of Krakow's Main Market Square, a design of the transformation of Wawel Hill), to futurology. He traversed his life's ideological and design path from identity-based regionalism (particularly of his favourite region of the Tatra Mountains, Skalne Podhale, Zakopane and Nowy Targ) - to an extreme modernism in terms of both buildings and cities. He transferred his accomplishments through captivating didactics, illustrated oratory lectures and in-depth, rich and assertive di-alogues with colleagues, assistants and students. Programmatic landscape painting bordering on the abstract, close to architecture and urban planning—was a separate field of his interests. Using distemper on carton, he developed an absolutely original and strongly recognisable style characterised by considerable dynamic and creative boldness. The author of the article knew the professor since his childhood and was his student, master's and doctoral candidate and an assistant at the University, as well as the author of a series of scientific publications associated with him. The information and comments below are the result of personal familiarity with many of the discussed works and their creation, literature studies, contacts with essential persons and ultimately the author's own interpretations and assessments.

Słowa kluczowe

PL

Gruszczyński Włodzimierz; charyzma; osobowość; architektura; sztuka; kultura; twórczość

EN

Gruszczyński Włodzimierz; charisma; personality; architecture; art; culture; creative work

• Wydawca: Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie ; Politechnika Krakowska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie
• Rocznik: 2018
• Tom: T. 46
• Strony: 3--37
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz., zdj.

Twórcy

autor

Kosiński W.

• Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Wydział Architektury i Sztuk Pięknych

Bibliografia

• Gądek Zbigniew. 1996. „Architektura Miejsca. The Architecture of Place". Gliwice. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
• Gruszczyński Włodzimierz. 1947. „Koncepcje Zakopiańskie". Illustrated typescript. In the possession of the author's family.
• Gruszczyński Włodzimierz. 1962. „Architektura współczesna budynków z dużym przeszkleniem przegród zewnętrznych". in: Sympozjum Naukowe — Kraków 6 March 1962. Editor: Eugeniusz Kostewicz. Kraków: Wydawnictwo Techniczne Politechniki Krakowskiej and Zakład Dokumentacji Technicznej AGH.
• Gruszczyński Włodzimierz. 1966. „Miasto wstęgowe sprzężonej komunikacji". Architektura XX. Book 6.
• Hilberseimer Ludwig. 1924. „Hohhaustadt Alexanderplatz". in: „Utopian Cityscapes. Highrise City". https://finding-homeproject.wordpress.com/2012/02/25/cityscape/, retrieved on: 2018-07-07
• Kosiński Wojciech. 1970. „Jutro jest już dziś". Architektura. Book XXIV. Iss. 4/5. Warszawa.
• Kosiński Wojciech. 1971. „Formy przyszłościowej architektury w krajobrazie". Architektura. Book XXV. Iss. 4/5. Warszawa.
• Kosiński Wojciech. 1978. „Problematyka sakralna w architektonicznej szkole profesora Gruszczyńskiego". . Warszawa: Zeszyty Naukowe Stowarzyszenia PAX 1 (18) p. 126-137.
• Kosiński Wojciech. 1981. „Regionalizm". Architektura. Book XXVIII. Iss. 1. Warszawa.
• Kosiński Wojciech. 1987. „Twórcza osobowość i osobowości. Gwiazda i konstelacja — szkoła profesora Gruszczyńskiego". Materiały VI Konwersatorium PAW. Kraków: Wydawca O/PAN, p. 62-66.
• Kosiński Wojciech. 1996. Włodzimierza Gruszczyńskiego twórczość kameralna i jej rola inspirującą". Teka Komisji Urbanistyki i Architektury. Book XXVIII. Kraków: Wydawnictwo O/PAN, p. 27-42.
• Kosiński Wojciech. 2013. „Dynamicznie". in: „Definiowanie architektury. Zapis formy architektonicznej". Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej.
• Kosiński Wojciech. 2015. „The graphic manifestos of Włodzimierz Gruszczyński. Manifesty Graficzne Włodzimierza Gruszczyńskiego". in: „II International Conference — Teaching Drawings, Painting and Sculpture in Architectural Education". Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej.
• Kosiński Wojciech, Węcławowicz Tomasz. 2017. „Włodzimierza Gruszczyńskiego kreacje, projekcje, utopie". Kraków: Wydawnictwo Krakowskiej i Akademii m. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. CD.
• Kotarbiński Tadeusz. 1987. „Pisma etyczne". Warszawa: Ossolineum.
• Kronowski Dariusz. 2015. „Kształtowanie formy architektonicznej w krajobrazie górskim - zagadnienia wybrane". Doctoral dissertation prepared under the supervision of Wojciech Kosiński. Illustrated typescript. Biblioteka Politechniki Krakowskiej.
• Ojak-Setkowicz Barbara. 1971. „Architektura w strukturze krajobrazu". Architektura. Book XXV. Iss. 4/5.
• Pawlowski Christoph, 1967. „Tony Garnie?". Paris: Centre de Recherche l'Urbanisme C.R.U.
• „Świątynia Anna i jej wpływ na strukturę miasta Tiruvanna-malai",cf. among others: (retrieved on 2018-08-10/19):
• https://www.123rf.com/photo 82339930 top-view-of-the-tiruvannamalai-city-and-arunacheshvara-temple-view-of-indian-shiva-temple-from-aruna.html
• http://tourstemples.blogspot.com/2015/11/annamalaiyar-temple-tamil-nadu.html
• https://www.google.com/search?q=aruna+tamil+tem-ple&client=firefox-b&source=lnms&tbm=isch&-sa=X&ved=0ahUKEwj5rp_h8rLeAhVhlYsKHWupB-noQ_AUIDigB&biw=1366&bih=6844imgrc=_WesRft-2esspnM:n
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Tiruvannamalai
• https://rajachandraphotos.blogspot.com/2012/02/blog-post.html
• Weber Max. 2012. „Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej". Warszawa: PWN.
• Węcławowicz Tomasz. 1978. „Architektura inna". Projekt. Book 6, Warszawa, p. 26-28
• Węcławowicz Tomasz. 2001. „Architekturę tworzy duch a nie kamienie". in: „Mieczysławowi Porębskiemu - uczniowie". Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Węcławowicz Tomasz, Jankowska-Marzec Anna. 1999. „Architektura wzruszeniowa Włodzimierza Gruszczyńskiego". Kraków: Wydawca Towarzystwo Naukowe Societas Vistulana.
• Węcławowicz-Gyurkovich Ewa. 1996. „Współczesna architektura regionalna". W: „Teka Architektury Współczesnej Ziem Górskich 2". Under the editorship of Tadeusz Przemysław Szafer. Kraków: Wydawnictwo Sez. On., p. 43-50.
• Węcławowicz-Gyurkovich Ewa. 1996. „Współczesna architektura sakralna w twórczości krakowskich architektów. Wybrane zagadnienia". Kwartalnik Architektury i Urbanistyki XLI. Book 3-4, p. 321-330.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).