PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
Tytuł artykułu

Mechanizm głębokich wstrząsów sejsmicznych aktywowanych eksploatacją górniczą w obszarze dna niecki bytomskiej

Autorzy
Wybrane pełne teksty z tego czasopisma
Identyfikatory
Warianty tytułu
EN
Mechanism of depth seismic events activated by mining exploitation in the bottom of Bytom Syncline
Języki publikacji
PL
Abstrakty
PL
Eksploatacji węgla kamiennego w obszarze niecki bytomskiej towarzyszyło występowanie wstrząsów o relatywnie wysokich energiach sejsmicznych, osiągających nawet 109 J. Wstrząsy te od ponad 35 lat są rejestrowane przez lokalne kopalniane sieci sejsmiczne. Na podstawie obserwacji sejsmologicznych zauważono, że najsilniejsze zjawiska sejsmiczne miały miejsce, gdy fronty ścian eksploatacyjnych dochodziły do osi niecki. Przedmiotem analizy w tym artykule są wstrząsy zaistniałe podczas eksploatacji ściany 3 w pokładzie 503 przy podchodzeniu frontu ściany do osi niecki i zarejestrowane przez nowoczesną sieć sejsmologiczną kopalni „Bobrek-Centrum”, pozwalającą na wiarygodną ocenę głębokości ognisk wstrząsów. Zarejestrowany zbiór danych użyto również do oszacowania powierzchni rozrywu i jego mechanizmu oraz rozkładu naprężeń w obszarze strefy ogniskowej. Dowiedziono, że naprężenia tektoniczne, a w szczególności naprężenia poziome, odgrywają podstawową rolę w rozkładzie silnych zjawisk sejsmicznych w obszarze niecki bytomskiej będących wynikiem mechanizmu uskoku odwróconego. Naprężenia, indukowane przez prace eksploatacyjne są jedynie czynnikiem wyzwalającym deformacje tektoniczne. Najsilniejsze wstrząsy podczas eksploatacji ściany 3/503 w kopalni „Bobrek-Centrum” osiągały energie sejsmiczne rzędu 107÷108 J, a ich ogniska były lokalizowane głęboko (300÷700 m) poniżej poziomu pokładu 503.
EN
Hard coal exploitation in the Bytom Syncline region (Upper Silesia, Poland) has been associated with the appearance of relatively high energetic seismic events, up to 109 J. They have been registered by the local mining seismological network for more than 35 years. It has been noticed that the strongest events are the result of the approaching exploitation longwall line to the syncline axis. Data recorded by the improved network in the ”Bobrek Central” mine, allows the estimate of the depth of the event hypocenter during exploitation of longwall 3 approaching the syncline axis. This data is the subject of analysis in this paper. The recorded data was also used to estimate the location of the ruptured surface and stress distribution in the seismic focus region. It was concluded, that tectonic stresses, particularly horizontal stressed components, are essential in the distribution if seismic tremors resulting from reverse faulting. The stresses induced by mining activity only trigger tectonic deformations. The strongest seismic events during mining the longwall panel 3/503 in Bobrek-Central mine reached a seismic energy at 107÷108 J and their hypocenters were localized much deeper (300÷700m) under level of coal seam No. 503.
Czasopismo
Rocznik
Strony
7--18
Opis fizyczny
Bibliogr.22 poz.
Twórcy
autor
  • AGH w Krakowie
autor
  • Główny Instytut Górnictwa, Katowice
Bibliografia
  • 1. Avouac J.B. Meyer P., Tapponnier P.: On the growth of normal faults and the existence of flats and ramps along the Al Asnam active fold and thrust system. Tectonics 11, 1992, pp. 1÷10.
  • 2. Bath M.: Introduction to Seismology. Birkhauser Verlag Basel and Stuttgart, 1973.
  • 3. Biliński A.: Ocena stanu zagrożenia tąpnięciem wyrobiska eksploatacyjnego. Prace GIG. Seria dodatkowa, 1989, s.27.
  • 4. Carminati E., Scrocca D., Doglioni C.: Compaction induced stress variations with deoth in an active anticline Northen Apennines, Italy Journal of Geophysical Research, vol 115, BO2401 –17, 2010.
  • 5. Drewniak R.: Karbońska niecka bytomska – jej kształt i regionalny zasięg. Wiadomości Górnicze, 1980, nr. 8÷9, s. 225÷229.
  • 6. Drzewiecki J.: Dependence of active volume of rock mass on the longwall coalface advance rate. Kwartalnik Archiwum Górnictwa, 2001, s. 3÷18.
  • 7. Drzewiecki J.: Wysokoenergetyczne zjawiska sejsmiczne o ogniskach zlokalizowanych na dużej głębokości pod eksploatowanym pokładem. Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko, 2009, nr. 4/1, s. 89÷98.
  • 8. Dubiński J, Mutke G.: Characteristics of mining tremors within the near-wave field zone. PAGEOPH., 1996, vol. 147, No.2, pp. 249÷261.
  • 9. Hafner W.: Stress distributions and faulting GSA Bull.,1951,No. 62, str. 373÷398.
  • 10. Idziak A., Teper L., Zuberek W.M.: Sejsmiczność a tektonika GZW. Prace Naukowe Uniwersytetu Ślaskiego w Katowicach, 1999, nr. 1973, s. 91.
  • 11. Jaeger J.C., Cook N.G.: Fundamentals of rock mechanics. Chapman and Hall LTD, 1969, p. 513.
  • 12. Lurka A.: A certain new method for seismic network optimization and its consequences. Acta Montana, 1996, No. 10, Praha.
  • 13. Lurka A., Mutke G.: Poprawa dokładności lokalizacji składowej pionowej hipocentrów wstrząsów górniczych. Gospodarka Surowcami Mineralnymi (Mineral Resources Management), 2008,vol. 24-2/3. IGSMiE PAN, 2008, s. 261÷270.
  • 14. Lurka A. i Logiewa H.: Sejsmologiczny System Obserwacji SOS jako narzędzie do obserwacji i interpretacji danych sejsmicznych w górnictwie zagrożonym tąpaniami. Prace Naukowe, 2007, GIG nr. III/207. s. 283÷296.
  • 15. Malesza A., Pierzyna A., Tetla W.: Mechanizm ognisk wstrząsów wysokoenergetycznych a prawidłowy dobór profilaktyki na przykładzie eksploatacji pokładu 503 KWK Bobrek-Centrum. Prace Naukowe GIG. Katowice. Górnictwo i Środowisko, 2011, 4/2/2011. s. 243÷258.
  • 16. Marcak H.: Seismicity in mines due to roof layer bending. Archives of Mining, 2012, nr 57-1, s. 229÷249.
  • 17. Morley C.K.: Development of crestal normal faults associated with deepwater fold growth J. Struct. Geol., 2007, No. 29. pp. 1148÷1163.
  • 18. Mugnier J., Huyghe P., Chalaron E., Mascle G.: Recent movements along the main boundary thrust of the Himalayes Normal faulting in the over critical thrust wedge. Tectonophysics, 1994, No. 228. pp. 199÷215.
  • 19. Mutke G.: Ocena stopnia potencjalnego zagrożenia stateczności wyrobisk przyścianowych poddanych oddziaływaniu wstrząsów górotworu. Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko, 2011, Nr. 4/2/2011, s. 327÷335.
  • 20. Mutke G., Stacha G., Bubała Cz.: O głębokości ognisk wstrząsów zaistniałych podczas eksploatacji ściany 1 i 2 w pokładzie 502/K w KWK Śląsk. Prace Naukowe GIG, 1999, s.113÷122.
  • 21. Mutke G., Stec K.: Analiza mechanizmu i parametrów źródła wstrząsu z dnia 9.02.2007 r. o energii sejsmicznej E=1*109 J – regionalny charakter zjawiska. Prace Naukowe GIG-Katowice. Górnictwo i Środowisko, 2007, 3/2007, s 337÷346.
  • 22. Stec K.: Informatywność metody określania mechanizmu ognisk wstrząsów w przybliżeniu procesów destrukcji górotworu. Prace Naukowe GIG. Katowice. Górnictwo i Środowisko, 2011, No. 4/2/2011. s. 439÷450.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-b25010b3-c296-4e72-86ca-cca5c4238bcc
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.