Podstawy oceny zagrożeń elektromagnetycznych podczas pomiarów pola elektromagnetycznego emitowanego przez diatermie chirurgiczne

• Autorzy: Karpowicz Jolanta , Gryz Krzysztof , Zradziński Patryk

Identyfikatory

DOI

doi.org/10.54215/PiMOSP/5.114.2022

Warianty tytułu

EN

The principles of evaluating electromagnetic hazards when measuring the electromagnetic field emitted by surgical diathermy devices

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ochrona przed zagrożeniami elektromagnetycznymi powinna dotyczyć również prac podczas ich oceny, traktowanych jako jeden z przejawów użytkowania źródła pola elektromagnetycznego (pola-EM). Diatermie chirurgiczne zaliczają się do najliczniejszych źródeł pola-EM, które wymaga oceny w środowisku pracy. Przy takich urządzeniach charakterystyka zagrożeń elektromagnetycznych jest podobna podczas wykonywania ich oceny i podczas zabiegów medycznych - jest uzależniona od konfiguracji przestrzennej wyposażenia technicznego w sali operacyjnej (lub zabiegowej) oraz organizacji pracy zespołu pomiarowego/(zabiegowego). Jednakże warunki narażenia zespołu zabiegowego są determinowane w pierwszym rzędzie stanem zdrowia pacjenta, ale również wiedzą i umiejętnościami pracowników organizujących lub przeprowadzających zabiegi. Narażenie na pole-EM jest nieuniknione podczas wykorzystywania diatermii chirurgicznych w zabiegach ratujących zdrowie i życie pacjentów, natomiast podczas pomiarów przy takich urządzeniach można w znacznym stopniu je ograniczyć, opracowując procedury wykonywania pomiarów w optymalnym zakresie i warunkach technicznych – o ile pomiary takie są niezbędne do właściwego rozpoznania i ograniczenia zagrożeń dotyczących pracowników ochrony zdrowia. W artykule przeanalizowano wybrane aspekty tego problemu w kontekście wymagań prawa pracy dotyczących m.in. oceny i ograniczania oddziaływania pola-EM emitowanego przez diatermie chirurgiczne na pracowników, w tym oceny narażenia kończyn. Pomiary pola-EM powinny być zorganizowane w taki sposób, aby miarodajnie ocenić parametry narażenia zespołu zabiegowego (przy wielu urządzeniach osiągającego poziom narażenia niebezpiecznego), ale przy zapewnieniu bezwarunkowej tymczasowości narażenia zespołu pomiarowego, ponieważ prace pomiarowe nie spełniają kryteriów dotyczących warunkowej akceptowalności narażenia niebezpiecznego na pole-EM pracownika (jak określono w rozporządzeniu ministra ds. pracy: DzU 2018, poz. 331). W załączniku artykułu scharakteryzowano ramowe zasady organizowania takich pomiarów i zasady oceny zagrożeń elektromagnetycznych (występujących w różnych warunkach użytkowania diatermii chirurgicznych), obejmującej wykorzystanie danych poza-pomiarowych.

EN

Protection against electromagnetic hazards should also apply to work performed while assessing such hazards, as this is also treated as a use of electromagnetic field (EMF) sources. The most common EMF source for which electromagnetic hazards in the work environment are assessed involves surgical diathermy devices. By such devices, the characteristics of electromagnetic hazards while assessing them has many features in common with the hazards experienced during medical treatments using surgical diathermy devices – they are determined by the configuration of the material objects used in the operating (or treatment) room and the organization of the work of the measuring team / (treatment team). However, the exposure of the treatment team is determined primarily by the patient’s health, as well as by the knowledge and skills of the personnel organizing or performing the treatment. Exposure to the EMF emitted by surgical diathermy devices is inevitable during medical procedures saving the health and life of patients, while exposure during measurements near such devices may be substantially mitigated by developing procedures for performing the measurements in the proper scope and under proper technical conditions – assuming that such measurements are the necessary basis for recognizing and mitigating electromagnetic hazards experienced by the healthcare workers. The article analyses selected aspects of this problem in the context of labour law concerning issues such as the evaluation and mitigation of interactions of EMF emitted by surgical diathermy devices on workers, including evaluation of limb exposure. Measurements of EMF must be organized in such a way as to reliably determine the parameters of the exposure of the treatment team (reaching the level of “dangerous exposure” near many devices), but must also ensure that the exposure of the measuring team is unconditionally “temporary” because the measurement tasks do not fulfill the criteria set with respect to conditional accepting the “dangerous exposure” to EMF for worker (as set out in the labour regulation: J.L 2018, item 331). The principles for organizing such measurements and for assessing electromagnetic hazards (while using surgical diathermy devices), including the use of non-measuringsourced data are described in an appendix to the article.

Słowa kluczowe

PL

diatermia chirurgiczna; pole elektromagnetyczne; ekspozycja; bezpieczeństwo i higiena pracy; inżynieria środowiska; inżynieria biomedyczna; ocena zagrożeń elektromagnetycznych

EN

surgical diathermy device; electromagnetic field; exposure; occupational safety and health; environmental engineering; biomedical engineering; evaluation of electromagnetic hazards

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2022
• Tom: Nr 4 (114)
• Strony: 79--98
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Karpowicz Jolanta

• Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa POLAND

• https://orcid.org/0000-0003-2547-2728

autor

Gryz Krzysztof

• Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa POLAND

• https://orcid.org/0000-0001-5655-2187

autor

Zradziński Patryk

• Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa POLAND

• https://orcid.org/0000-0001-8094-0761

Bibliografia

• 1. Bieńkowski P., Karpowicz J., Kieliszek J. (2016). Przegląd miar skutków narażenia na zmienne w czasie pole elektromagnetyczne i właściwości metrologicznych mierników, istotnych podczas oceny narażenia w środowisku pracy. Podst. Metod. Ocen. Srod. Pr. 4(90), 41–74.
• 2. De Marco M., Magi S. (2006). Evaluation of Stray Radiofrequency Radiation Emitted by Electrosurgical Devices. Phys. Med. Biology 51, 3347–3358.
• 3. Gedliczka A. (2001). Atlas miar człowieka. Dane do projektowania i oceny ergonomicznej. CIOP, Warszawa.
• 4. Gryz K., Karpowicz J. (2006). Zagrożenia elektromagnetyczne przy elektrochirurgii - ocena ekspozycji pracowników na pole elektromagnetyczne i prądy indukowane w organizmie. Roczniki Państwowego Zakładu Higieny 57(2), 165–175.
• 5. Gryz K., Karpowicz J., Zradziński P. (2008a). Pola elektromagnetyczne przy urządzeniach elektrochirurgicznych – ocena ryzyka zawodowego. Bezp. Pr. 5, 16-21.
• 6. Gryz K., Karpowicz J. (2008b). Zasady oceny zagrożeń elektromagnetycznych związanych z występowaniem prądów indukowanych i kontaktowych. Podst. Metod. Ocen. Srod. Pr. 4(58), 137-171.
• 7. IARC, Working Group on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans (2002). Non-ionizing radiation. Part 1: Static and extremely low-frequency (ELF) electric and magnetic fields.
• 8. IARC, Monogr Eval Carcinog Risks Hum. 80, 1–395. IARC, Working Group on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans (2013). Non-ionizing radiation. Part 2: Radiofrequency electromagnetic fields. IARC, Monogr Eval Carcinog Risks Hum. 102(Pt 2), 1–460.
• 9. Karpowicz J., Gryz K., Zradziński P. (2008). Zasady wykorzystania symulacji komputerowych do oceny zgodności z wymaganiami dyrektywy 2004/40/WE dotyczącej bezpieczeństwa i higieny pracy w polach elektromagnetycznych. Podst. Metod. Ocen. Srod. Pr. 4(58), 103–135.
• 10. Karpowicz J., Gryz K., Leszko W. i in. (2013a). Zobiektywizowana ocena narażenia chirurgów na radiofalowe pole elektromagnetyczne – w kontekście czasu narażenia oraz polskich i znowelizowanych międzynarodowych wymagań dotyczących ochrony pracowników. Med. Pr. 64(4), 487-501.
• 11. Karpowicz J., Gryz K., Leszko W. i in. (2013b). Profilaktyka zagrożeń elektromagnetycznych podczas korzystania z diatermii chirurgicznych. Inżynier i Fizyk Medyczny 2(5), 269-274.
• 12. Karpowicz J. (2015). Environmental and Safety Aspects of the use of EMF in Medical Environment. [W:] Electromagnetic Fields in Biology and Medicine. [Red.] M. Markov, CRC Pres - Taylor & Francis Group, 341-362.
• 13. Karpowicz J., Gryz K. (2015). Ocena zagrożeń elektromagnetycznych w placówkach medycznych w kontekście wymagań polskiego prawa pracy i dyrektywy 2013/35/UE. [W:] Ochrona przed promieniowaniem jonizującym i niejonizującym. Nowe uregulowania prawne, źródła, problemy pomiarowe. [Red.] M. Zmyślony, E. M. Nowosielska, Wojskowa Akademia Techniczna, Warszawa, 227–247.
• 14. Karpowicz J., Zradziński P., Gryz K. (2020). Elektromagnetyczne aspekty użytkowania diatermii chirurgicznych – pilotowe badania modelowe ekspozycji pracowników. Inżynier i Fizyk Medyczny 6(9), 445–455.
• 15. Karpowicz J., Zradziński P., Gryz K. (2021). Diatermia chirurgiczna – pierwotne źródło narażenia pracowników ochrony zdrowia na pole elektromagnetyczne. Inżynier i Fizyk Medyczny 3(10), 253–258.
• 16. Karpowicz J., Gryz K. (2022). Pole elektromagnetyczne. [W:] Czynniki szkodliwe w środowisku pracy - wartości dopuszczalne. [Red.] M. Pośniak, J. Skowroń. CIOP-PIB, Warszawa, 219-245.
• 17. Karpowicz J., Gryz K., Zradziński P. (2023). Evaluating Current Induced in Limb when Managing Electromagnetic Hazards caused by Operating Electrosurgical Units. [W:] Electromagnetic Ergonomics [Red.] J. Karpowicz, CRC Pres - Taylor & Francis Group (w druku).
• 18. Radczuk M., Kasprzak J., Nowak R. (2013). Badania nad narażeniem na pole elektromagnetyczne pochodzące od diatermii chirurgicznych pracujących na blokach operacyjnych. Hygeia Public Health 48(4), 545–552.
• 19. Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 czerwca 2016 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na pole elektromagnetyczne. DzU 2018, poz. 331. (tekst jednolity)
• 20. Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Załącznik 2. Część E „Pole elektromagnetyczne”. DzU 2018, poz. 1286.
• 21. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. DzU 2016, poz. 2067, ze zm. DzU 2020, poz. 2131.
• 22. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. DzU 2011 r. poz.166.
• 23. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią. DzU 2017, poz. 796.
• 24. Ustawa o statystyce publicznej. DzU 2020, poz. 443. (tekst jednolity)
• 25. Wilen J. (2010). Exposure Assessment of Electromagnetic Fields Near Electrosurgical Units. Bioelectromagnetics 31, 513-518.
• 26. Zradziński P. (2016). Uwarunkowania wykorzystania numerycznych modeli pracowników do oceny zagrożeń bezpośrednich wynikających z narażenia na pole elektromagnetyczne. Podst. Metod. Ocen. Srod. Pr. 4(90), 75-89.
• 27. Zradziński P., Karpowicz J., Gryz K. i in. (2018). Evaluation of the safety of users of active implantable medical devices (AIMD) in the working environment in terms of exposure to electromagnetic fields - Practical approach to the requirements of European Directive 2013/35/EU. Int J Occup Med Environ Health 31(6), 795-808.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).