Nutraceutyki - szansa dla zdrowia współczesnych konsumentów

• Autorzy: Kostecka M. , Czernecki T. , Szot P.

Identyfikatory

DOI

10.15199/65.2017.2.6

Warianty tytułu

EN

Nutraceuticals – a chance for health of modern consumers

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Nutraceutyk to żywność lub substancja wyizolowana z produktu żywnościowego, która ma udowodnione naukowo działanie prozdrowotne w obszarze terapeutycznym lub profilaktyki zdrowia. Nutraceutyki mogą być otrzymywane z surowców roślinnych, zwierzęcych lub pochodzenia mikrobiologicznego, przy czym w praktyce są to głównie substancje pochodzenia roślinnego – tzw. substancje fitochemiczne. Obecnie obserwuje się wzrost rynku nutraceutyków i żywności funkcjonalnej, która przypomina żywność tradycyjną, lecz wykazuje udowodnione, korzystne działanie w ilościach spożywanych zwyczajowo. W publikacji omówiono probiotyki, prebiotyki, kwasy omega-3 i fitozwiązki, ze szczególnym uwzględnieniem związków polifenolowych i fitoestrogenów.

EN

The word „nutraceuticals” refers to food or a substance isolated from a food product that has scientifically proven health-promoting activity in the field of therapeutic or health preventive effects. Nutraceuticals can be obtained from raw materials of plant, animal or microbial origin. However, in practice they are mainly substances of plant origin – so-called phytochemicals. Nowadays, there is a growth market for nutraceuticals and functional foods, which resembles a traditional food but has proven beneficial effect in the amounts customarily consumed. Probiotics, prebiotics, omega-3 fatty acids and phytochemicals, with particular emphasis on polyphenolic compounds and phytoestrogens, are presented.

Słowa kluczowe

PL

nutraceutyki; choroba cywilizacyjna; probiotyki; prebiotyki; fitozwiązki

EN

nutraceuticals; diseases of civilization; probiotics; prebiotics; phytochemicals

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Spożywczy
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 71, nr 2
• Strony: 36--40
• Opis fizyczny: Bibliogr. 56 poz.

Twórcy

autor

Kostecka M.

• Katedra Chemii, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

autor

Czernecki T.

• Poradnia Dietetyczna, Katedra Biotechnologii, Żywienia Człowieka i Towaroznawstwa Żywności, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

autor

Szot P.

• Katedra Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

Bibliografia

• [1] Aherne Aisling, Nora O’Brien. 2002. “Dietary flavanols: chemistry, food content, and metabolism”. Nutrition 18 : 75-81.
• [2] Andlauer Wilfried, Peter Fürst. 2002. „Nutraceuticals: a piece of history, present status and outlook”. Food Research International 3 5: 171-176.
• [3] Białek Małgorzata, Jarosława Rutkowska, Ewelina Hallman. 2012. „Aronia czarnoowocowa (Aronia Melanocarpa) jako potencjalny składnik żywności funkcjonalnej”. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 6 (85) : 21-30.
• [4] Bouhnik Yoram, Laurent Raskine, Guy Simoneau, Eric Vicaut, Christel Neut, Bernard Flourié, Fred Brouns, Francis R Bornet. 2004. „The capacity of nondigestible carbohydrates to stimulate fecal Bifidobacteria in healthy humans: A double-blind, randomized, placebo-controlled, parallel-group, dose-response relation study”. American Journal of Clinic Nutrition 80 : 1658-1664.
• [5] Brufaua Gemma, Miguel Angel Canela, Magda Rafecas. 2008. „Phytosterols: physiologic and metabolic aspects related to cholesterol-lowering properties”. Nutrition Research 28 : 217-225.
• [6] Cabo Jorge, Rodrigo Alonso, Pedro Mata. 2012. „Omega-3 fatty acids and blood pressure”. Bromatology Journal of Nutrition 107 (Suppl. 2) : 195-200.
• [7] Calder Philip. 2003. „N-3 polyunsaturated fatty acids and inflammation: from molecular biology to the clinic”. Lipids 38: 343-352.
• [8] Cassidy Aedin, Bryan Hanley, Rosa M Lamuela-Raventos. 2000. „Isoflavones, lignans and stilbenes – origins, metabolism and potential importance to human health”. Journal of the Science of Food and Agriculture 80 : 1044-1062.
• [9] Chenoll Empar, Beatriz Casinos, Esther Bataller, Peter Astals, Jana Echevarría, Jose Ramon Iglesias.2011. „Novel probiotic Bifidobacterium bifidum CECT 7366 strain active against the pathogenic bacterium Helicobacter pylori”. Applied and Environmental Microbiology 77 : 1335-1343.
• [10] Cieślik Ewa., Agnieszka Gębusia. 2011. „Żywność funkcjonalna z dodatkiem fruktanów”. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość”. 2 : 27-37.
• [11] Clifford Mike. 2000. „Anthocyanins-nature, occurrence and dietary burden”. Journal of the Food of Science and Agriculture 80 : 1063-1072.
• [12] Coppens Patrick, Miguel Fernandes da Silva, Simon Pettman. 2006. „European regulation on nutraceuticals dietary supplements and functional foods: A frameworkbased on safety”. Toxicology. 221 : 59-74.
• [13] Das Lipi, Eshani Bhaumik, Utpal Raychaudhuri, Runu Chakraborty. 2012. „Role of nutraceuticals in human health”. Journal of Food Science and Technology 49(2) : 173-183.
• [14] DeFelice Stephen. 1995. „The nutraceutical revolution, its importance on food industry research and development trends”. Food Science and Technology 6 : 59-61.
• [15] Douglas C Linda., Mary E. Sanders. 2008. „Probiotics and prebiotics in dietetics practice”. Journal of American Dietetics Association 108 : 510-521.
• [16] FAO Technical Meeting on Prebiotics. 2007. Food Quality and Standards Service (AGNS), Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). FAO Technical meeting Report, 15-16.09.2007.
• [17] Gajewska Julitta., Błaszczyk Mieczysław. 2012. „Probiotyczne bakterie fermentacji mlekowej (LAB)”. Postępy Mikrobiologii 51 : 55-65.
• [18] García-Martínez Maria Cinta, Carlos Hermenegildo, Juan Tarín, Antonio Cano. 2003. „Phytoestrogens increase the capacity of serum to stimulate prostacyclin release in human endothelial cells”. ActaObstetericia et GynecologicaScandinavica 82: 705-710.
• [19] Gawlik-Dziki Urszula. 2004. „Fenolokwasy jako bioaktywne składniki żywności”. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 41 (4) : 29-40.
• [20] Ghasemi Samaneh, Giovanni Turchini, Andrew Sinclair. 2014. „Omega-3 long chain fatty acid „bioavailability”: a review of evidence and methodological considerations”. Progress in Lipid Research 56 : 92-108.
• [21] Gibson Glenn, marcel Roberfroid. 1995.”Dietary modulation of the human colonic microbiota: introducing the concept of prebiotics”. Journal of Nutrition 125 : 1400-1412.
• [22] Gleissman Helena, John Inge Johnsen J.I., Per Kogner. 2010.”Omega-3 fatty acids in cancer, the protectors of good and the killers of evil?”. Experimental Cell Research 316: 1365-1373.
• [23] Grajeta Halina. 2004. „Żywność funkcjonalna w profilaktyce chorób układu krążenia”. Advances of Clinic Experience Medicine 13 : 503-510.
• [24] Gupta Sumeet, Chauhan Devesh, Kritika Mehla, Preeti Sood., Anroop Nair. 2010. „An overview of nutraceuticals: current scenario”.Journal of Basic and ClinicalPharmacy 1 (2) : 55-62.
• [25] Helland Ingrid, Lars Smith, Brigitta Blomén, Kristin Saarem, Ola D. Saugstad, Christian Drevon. 2008.“Effect of supplementing pregnant and lactating mothers with n-3 very-long-chain fatty acids on children‘s IQ and body mass index at 7 years of age”. Pediatrics122: e472-e479.
• [26] Huebner Jennifer, Randy Wehling, Anne Parkhurst, Robert Hutkins. 2008.“Effect of processing conditions on the prebiotic activity of commercial prebiotics”. International Dairy Journal 18: 287-293.
• [27] Jabłońska-Trypuć Agata, Romuald Czerpak. 2009.„Metabolizm nienasyconych kwasów tłuszczowych i ich znaczenie w profilaktyce i terapii układu krwionośnego”. Przegląd Kardiodiabetologiczny 4 : 55-63.
• [28] Jeszka Magdalena, Joanna Kobus, Ewa Flaczyk. 2009. „Określenie potencjału antyoksydacyjnego ekstraktów z liści morwy białej”. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 42 (3) : 885-889.
• [29] Kosiorek Anna, Jan Oszmiański, Jacek Golański. 2003. „Podstawy do zastosowania polifenoli roślinnych jako nutraceutyków o właściwościach przeciwpłytkowych”. Postępy fitoterapii 2: 108-117.
• [30] Król Bogusław, Robert Klewicki. 2005. „Wytwarzanie koncentratów fruktooligosacharydów (FOS) o zróżnicowanym składzie oligomerycznym z wykorzystaniem enzymatycznej biokonwersji sacharozy”. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 2 (43) : 5-22.
• [31] Laurentin Alexander., Christine Edwards. 2004.“Differential fermentation of glucose-based carbohydrates in vitro by human faecal bacteria”. European Journal of Nutrition 42: 183-189.
• [32] Libudzisz Zdzisław. 2008. „Mikroflora jelitowa, rola probiotyków w żywieniu”. Żywność dla zdrowia 8 : 3-4.
• [33] Maggio Marcello, Andrea Artoni, Fulvio Lauretani, Loris Borghi, Antonio Nouvenne, Valenti G., Ceda G.P. 2009. “The impact of omega-3 fatty acids on osteoporosis”. Current Pharmaceutical Design 15 : 4157-4164.
• [34] Malm Anna, Renata Łoś, Monika Jach, Jolanta Szymańska, Nina Gziut. 2010. „Probiotyki w XXI wieku”. Zdrowie Publiczne 120 : 194-198.
• [35] Mazza Giuseppe Joe. 2007. „Anthocyanins and heart health”. Annalidell'IstitutoSuperiore di Sanità 43: 369-374.
• [36] Menrad Klaus. 2003. „Market and marketing of functional food in Europe”. Journal of Food Engineering 56: 181-188.
• [37] Mueller Charles. 1999. „The regulatory status of medical foods and dietary supplements in the United States”. Nutrition 15: 249-251.
• [38] Neveu Vanessa, Jara Perez- Jimenez, Framke Vos, Venessa Crespy., Lerman du Chaffaut, Louise Mennen, Craig Knox. 2010. „Phenol-Explorer: an online comprehensive database on polyphenol contents in foods”. doi:10.1093/database/bap024.
• [39] Noonan Patrick, Chris Noonan. 2004. „Legal requirements for „Functional foods” claims”. Toxicology Letters 150 : 19-24.
• [40] Nova Esther, Julia Warnberg, Sonia Gomez -Martınez, Esperanza Diaz,. Javer Romeo, Ascension Marcos. 2007. „Immunomodulatory effects of probiotics in different stages of life”. British Journal of Nutrition 98 : 90-95.
• [41] Nowak Adriana, Katarzyna Śliżewska, Zdzisława Libudzisz. 2010. „Probiotyki – historia i mechanizmy działania”. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 4(71) : 5-19.
• [42] Occhiuto Francesco, Giuseppe Zangla, Stefania Samperi, Dora Rita Palumbo, Annalisa Pino, Rita de Pasquale, Clara Circosta. 2008. „The phytoestrogenic isoflavones from Trifoliumpratense L. (Red clover) protects human corticalneurons from glutamate toxicity”. Phytomedicine 15 : 676-682.
• [43] Olędzka Regina. 2007. „Nutraceutyki, żywność funkcjonalna – rola i bezpieczeństwo stosowania”. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna XL(1) : 1-9.
• [44] Roberfroid Marcel. 2007. “Prebiotics: the concept revisited”. Journal of Nutrition 137 : 830-837.
• [45] Schram Laurine, Carina Nielsen, Trine Porsgaard, Nina Nielsen, Holm René , Huling Mu. 2007. “Food matrices affect the bioavailability of (n – 3) polyunsaturated fatty acids in a single meal study in humans”. Food Research International 40 : 1062-1068.
• [46] Shahidi Fereidoon. 2004. “Functional foods: their role in health promotion and disease prevention”. Journal of Food Science 69 : 146-149.
• [47] Staff Global Industry Analysts, Inc. July 1, 2012.Market Research Report: Nutraceuticals 7.
• [48] Steinka Izabela. 2011. „Wybrane aspekty stosowania pro¬biotyków”.Annales Academiae Medicae Gedanensis 41 : 97-108.
• [49] Szajewska Hanna. 2010. „Probiotyki w Polsce – kiedy, jakie i dlaczego?”. Gastroenterologia Kliniczna 2 : 1-9.
• [50] Szajewska Hanna, Agata Skórka, Marek Ruszczynski, Dorta Gieruszczak-Bialek. 2007. „Meta-analysis: Lactobacillus GG for treating acute diarrhoea in children”. Alimentary Pharmacology & Therapeutics 25 : 871-881.
• [51] Tomas-Barberan Francisco, Michael Clifford. 2000. „Flavanones, chalcones and dihydrochalcones – nature, occurrence and dietary burden”. Journal of the Science of Food and Agriculture 80 : 1073-1080.
• [52] Trabs Kathrin, Nena Kasprick, Thomas Henle. 2011. „Isolation and identification of Di-D-fructose dianhydrides resulting from heat-induced degradation of inulin”. European Food Research and Technology 233 : 151-158.
• [53] Trafalska Elżbieta, Krystyna Grzybowska. 2004. „Probiotyki – alternatywa dla antybiotyków?”.Wiadomości Lekarskie LVII : 9-10.
• [54] Wang Yanbo. 2009. „Prebiotics: present and future in food science and technology”. Food Research Interantional42 : 8-12.
• [55] Włodarek Dariusz. 2005. „Stanole – znaczenie w leczeniu hipercholesterolemii”. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii 1 : 31-34.
• [56] Yamamoto Seiichiro, Sobue Tomotaka, Kobayashi Minatsu, Sasaki Satoshi, Tsugane Shoichiro. 2003. „Soy, isoflavones and breast cancer risk in Japan”. Journal of the National Cancer Institute 18 (95) : 906-913.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).