Związek pomiędzy wskaźnikiem desorpcji i metanonośnością dla pokładów kopalni ,,Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch Zofiówka – przybliżona zawartość metanu w węglu

• Autorzy: Dutka B. , Wierzbicki M.

Warianty tytułu

EN

Relationship between the desorption intensity index and the methane content for coal seams of the Borynia-Zofiówka-Jastrzębie mine, Zofiówka Section – approximate methane content of coal

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przeprowadzono badania statystyczne dla 24 pokładów kopalni ,,Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch Zofiówka polegające na statystycznej analizie związku występującego pomiędzy mierzonymi w warunkach in situ wartościami wskaźnika desorpcji dp oraz metanonośnością pokładu Mn. Zbiory danych obejmowały wyniki pomiarów kopalnianych prowadzonych na obszarze górniczym ,,Zofiówki” w latach 2007-2014. Zgodnie z obowiązującą metodą desorbometryczną, zależność pomiędzy wartościami wskaźnika desorpcji i metanonośnością przybliżoną uśrednia funkcja liniowa, która obowiązuje dla wszystkich polskich kopalń. W obrębie poszczególnych pokładów kopalni wyznaczono wartości współczynnika korelacji Pearsona oraz przeprowadzono badanie siły korelacji i jej istotności. Posługując się metodą regresji liniowej, określono indywidualne równania opisujące zależność pomiędzy parametrami Mn i dp dla różnych pokładów Ruchu Zofiówka. Zgodnie z przeprowadzoną analizą można zauważyć, że relacja pomiędzy wskaźnikiem desorpcji i metanonośnością nie jest stała, lecz zmienia się w zależności od pokładu. Uzyskane rezultaty pozwalają przypuszczać, że zmienność relacji Mn-dp może wynikać ze zmian właściwości sorpcyjnych pokładów charakteryzujących się różnym wiekiem geologicznym. Zagadnienie to będzie przedmiotem dalszych prac.

EN

Statistical studies for 24 coal seams of the Borynia-Zofiówka-Jastrzębie mine, Zofiówka Section have been carried out. Studies consisted of statistical analysis of the relationship between in situ measured values of the desorption intensity index dp and the methane content Mn. Data sets included the results of measurements of these parameters in the years 2007-2014 in the Zofiówka mining area. According to the desorbometric method, the relationship between values of desorption intensity index and approximate methane content of coal averages the linear function, which applies to all Polish hard coal mines. The Pearson correlation coefficients, the correlation strength and its significance were determined within particular coal seams of Zofiówka mining area. Using the linear regression method, individual equations describing the Mn(dp) dependence for different coal seams were determined. According to the analysis, it is noted that the relationship between the desorption intensity index and the methane content is not constant, but varies for different coal seams. The obtained results suggest that the variability of the Mn(dp) relationship may be due to changes in the sorption properties of coal seams with different geological ages. This issue will be the subject of further work.

Słowa kluczowe

PL

metanonośność; wskaźnik intensywności desorpcji; korelacja; regresja; model statystyczny

EN

methane content; approximate methane content; desorption intensity index; correlation; regression; statistical model

• Wydawca: Instytut Mechaniki Górotworu PAN
• Czasopismo: Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 19, nr 3
• Strony: 11--20
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Dutka B.

• Instytut Mechaniki Górotworu PAN; ul. Reymonta 27, 30-059 Kraków

autor

Wierzbicki M.

• Instytut Mechaniki Górotworu PAN; ul. Reymonta 27, 30-059 Kraków

Bibliografia

• Borowski J., 1975: Badanie gazonośności pokładów węglowych z zastosowaniem nowych metod. Katowice Prace Głównego Instytutu Górnictwa, komunikat nr 645.
• Charrière D., Pokryszka Z., Behra P., 2010: Effect of pressure and temperature on diffusion of CO2 and CH4 into coal from the Lorraine basin (France). International Journal of Coal Geology 81, Pages 373-80.
• Korzec M., 2013: Opracowanie metody oznaczania metanonośności w pokładach węgla kamiennego. Praca doktorska, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków.
• Lama R.D., Bodziony J., 1996: Outbursts of Gas, Coal and Rock in Underground Coal Mines. Australia R.D. Lama & Associates, Wollongong.
• Makać W., Urbanek-Krzysztofi ak D., 2008: Metody opisu statystycznego. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• PN-G-44200:2013-10: Górnictwo ‒ Oznaczanie metanonośności w pokładach węgla kamiennego ‒Metoda zwiercinowa. Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa.
• Skoczylas N., Topolnicki J., 2016: The coal-gas system – the effective diffusion coefficient. International Journal of Oil, Gas and Coal Technology 12 (4) Pages 412-424.
• Stączek A., 2002: Nowe przyrządy do określania parametrów gazowych przy prognozowaniu zagrożenia metanowego i wyrzutami metanu i skał. Modernizacja i automatyzacja górnictwa nr 1 (373), s. 13-27.
• Stączek A., Simka A., 2004: Graniczny wskaźnik intensywności desorpcji gazu z węgla charakteryzujący stan zagrożenia metanowego oraz wyrzutami metanu i skał. Prace Naukowe Głównego Instytutu Górnictwa, Górnictwo i Środowisko nr 3, s.123-142.
• Szlązak N., Borowski M., Korzec M., Obracaj D., Swolkień J., 2011: Sposób określania metanonośności w pokładach węgla kamiennego. Górnictwo i Geoinżynieria R. 35 z. 4, s. 101-117.
• Tarnowski J., 1992: Stosowane w kraju metody oznaczeń gazonośności złożowej. Przegląd Górniczy nr 9, s. 17-26.
• Wierzbicki M., 2011: Effect of selected simplifications of the unipore model upon the result of the study of the diffusion coefficient. Archives of Mining Sciences 56 (4), Pages 761-776.
• Wierzbicki M., 2013: Changes in the sorption/diffusion kinetics of a coal-methane system caused by different temperatures and pressures. Gospodarka Surowcami Mineralnymi 29 (4) Pages 155-168.
• Żebrowska-Łucyk S., 2014: Metody statystyczne w praktyce laboratoryjnej. Wydawnictwo Klub Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB, Warszawa.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).