Mining tourism and the search for its origins

Rybar, P.; Hroncek, P.

doi:10.7494/geotour.201750-51.3

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Mining tourism and the search for its origins

Autorzy

Rybar P. , Hroncek P.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

DOI

10.7494/geotour.201750-51.3

Warianty tytułu

Turystyka górnicza – w poszukiwaniu początków

Języki publikacji

Abstrakty

The article defines concepts related to mining tourism and the reasons why some destinations are chosen as the sites of hundreds of thousands of visitors per year, while others are only visited by “regional fans” of mining history. The authors attempt to ask questions, which will be clarified by formulating a better definition and understanding of mining tourism. Issues discussed include marketing and management of mining tourism, as well as tourists’ preferences. The article focuses on definitions of different forms of tourism, to ultimately argue that mining tourism is a separate type of tourism. A substantial part of the article is devoted to historical personalities, whose activities and interests in historic mining regions of present-day Slovakia can be considered as the beginnings of mining tourism.

W artykule zdefiniowano pojęcia związane z turystyką górniczą i opisano powody popularności niektórych obiektów górniczych, przyciągających setki tysięcy turystów rocznie, w sytuacji gdy inne budzą zainteresowanie jedynie lokalnych miłośników historii górnictwa. Autorzy zadają pytania i próbują znaleźć odpowiedzi, proponując nowe, lepsze definicje pojęć i nowe rozumienie zjawiska nazywanego turystyką górniczą. Omawiane są problemy marketingu i zarządzania w turystyce górniczej. Autorzy przedstawiają też definicje różnych form turystyki i dochodzą do wniosku, że turystyka górnicza stanowi osobną gałąź przemysłu turystycznego. Duża część artykułu poświęcona jest postaciom historycznym, których działalność i zainteresowanie historycznymi okręgami górniczymi na terenie dzisiejszej Słowacji moga być traktowane jako początek turystyki górniczej.

Słowa kluczowe

mining sites mining tourism historical mining regions definitions origin of mining tourism

miejsca eksploatacji górniczej turystyka górnicza historyczne regiony górnicze definicje geneza turystyki górniczej

Wydawca

Wydawnictwa AGH
Stowarzyszenie Naukowe im. Stanisława Staszica

Czasopismo

Geotourism / Geoturystyka

Rocznik

2017

Tom

nr 3-4 (50-51)

Strony

I--X:

Opis fizyczny

Bibliogr. 97 poz.

Twórcy

autor

Rybar P.

rybar@tuke.sk

Technical University of Košice, Faculty of Mining, Ecology, Process Control and Geotechnology, Institute of Earth Resources, Department of Geo and Mining Tourism, Letná 9, 042 00 Košice, Slovakia

autor

Hroncek P.

pavel.hroncek@tuke.sk

Technical University of Košice, Faculty of Mining, Ecology, Process Control and Geotechnology, Institute of Earth Resources, Department of Geo and Mining Tourism, Letná 9, 042 00 Košice, Slovakia

Bibliografia

[1] Arouca Declaration, 2011. UNESCO congress in Portugal 2011, available online at: http://aroucageopark.pt/documents/78/Declaration_ Arouca_EN.pdf
[2] Bel M., 2014. Liptovská stolica. Kysucké múzeum v Čadci, Čadca.
[3] Bel M., 2015. Oravská stolica. Kysucké múzeum v Čadci, Čadca.
[4] Bel M., 2017. Zvolenská stolica. Kysucké múzeum v Čadci, Čadca.
[5] Berghoff H. & Korte B., 2002. Britain and the Making of Modern Tourism. An Interdisciplinary Approach. In: Berghoff H. (ed.), The Making of Modern Tourism: The Cultural History of the British Experience, 1600–2000, Palgrave Publishers Ltd., London: 1–20.
[6] Brown E., 1673. A Brief Account of some Travels in Hungaria, Servia, Bulgaria, Macedonia, Thessaly, Austria, Styria, Carinthia, Carniola and Friuli. As also some Observations on the Gold, Silver, Copper, Quick-silver Mines, Baths and Mineral Waters in those parts. T.R. pub., London.
[7] Brown E., 1980. Cesta z Komárna do banských miest v Uhorsku a odtiaľ do Viedne. Osveta, Martin.
[8] Brückmann F.E., 1727. Magnalia dei in locis subterraneis: oder unterirdische Schatz-Cammer aller Königreiche und Länder. Braunschweig.
[9] Buckley R., 2003. Research Note Environmental Inputs and Outputs in Ecotourism: Geotourism with a Positive Triple Bottom Line? Journal of Ecotourism, 2(1): 76–82.
[10] Čelko M., 2001. Návšteva Františka Štefana Lotrinského na strednom Slovensku r. 1751 vo svetle historických prameňov. Merkantil, Banská Bystrica: 100–104.
[11] Chard Ch., 2002. From the Sublime to the Ridiculous: The Anxieties of Sightseeing. In: Berghoff H. (ed.), The Making of Modern Tourism: The Cultural History of the British Experience, 1600–2000. Palgrave Publishers Ltd., London: 47–68.
[12] Chorvát I., 2006. Turista a turizmus ako metafory pohybu a pobytu človeka v modernej spoločnosti. K niektorým vybraným koncepciám sociológie turizmu. Sociální studia, 3(1): 111–128.
[13] Chorvát I., 2007. Cestovanie a turizmus v zrkadle času. Ústav vedy a výskumu Univerzity Mateja Bela, Banská Bystrica.
[14] Conlin M.V. & Jolliffe L. (eds.), 2011. Mining Heritage and Tourism: A Global Synthesis, „Routledge Advances in Tourism“. Routledge, New York.
[15] Dodd T., Bigotte V., 1997. Perceptual differences among visitor groups to wineries. Journal of Travel Research, 35(1): 46–51.
[16] Dowling R.K., 2011. Geotourism’s global growth. Geoheritage 3(1): 1–13.
[17] Dowling R.K., 2009. The growth of global geotourism. In: Neto de Carvalho C., Rodrigues J. (eds.), New ChalleNges with geotourism, Proceedings of the VIII European Geoparks Conference, 14–16 September 2009, Portugal: 24–30.
[18] Dowling, R.K. & Newsome, D. 2006. Geotourism‘s Issues and Challenges In: Dowling, R.K., Newsome, D. (eds.), Geotourism, Elsevi- er, Oxford: 242–254.
[19] Drebenstedt C. & Domaracká L., 2011. Montain tourism in Post Mining Region – Case study Lusatian Lignite Region. Acta Geoturistica, 2(2): 8–16.
[20] Drebenstedt C., Rybár P. & Domaracká L., 2011. Montain tourism in Germany shown on example in Saxony. Acta Geoturistica, 2(2): 60–63.
[21] Duka Z.N., 1974. L.F. Marsigli a Slovensko. Z dejín vied a techniky na Slovensku, VII: 205–244.
[22] Farsani N.T., Coelho C.O.A., Costa C.M.M., 2013. Rural Geotourism: A New Tourism Product. Acta Geotouristca, 4(2): 1–10.
[23] Farsani N., Coelho C.O.A. & Costa C. 2011. Geotourism and Geoparks as Novel Strategies for Socio-economic Development in Rural Areas. International Journal of Tourism Research, 13(1): 68–81.
[24] Ferber J.J., 1774. Briefe über Mineralogische Gegenstände, auf seiner Reise durch das Temeswarer Bannat, Siebenbürgen, Ober- und Nieder-Hungarn. Frankfurt und Leipzig.
[25] Ferber J.J., 1780. Physikalisch – Metallurgische Abhandlung über die Gebirge und Bergwerke in Ungarn. Friedrich Nicolai, Berlin und Stettin.
[26] Ferreira M., Sá Caetano P. & Patuleia M., 2012. Below and above the surface: urban geotourism on the Lisabon underground public transportation. Revista Turismo e Desenvolvimento. 17(18): 345–352.
[27] Frew E.A., 2000. Industrial tourism: a conceptual and empirical analysis. PhD Thesis, Victoria University.
[28] Garofano M. & Govoni D. 2012. Underground Geotourism: a Historic and Economic Overview of Show Caves and Show Mines in Italy. Geoheritage 4(4): 79–92.
[29] Gúčik M., Patúš, P. & Šebová, Gúčik M., Patúš, P. & Šebová, Ľ., 2004. Krátky slovník cestovného ruchu. Slovak-Swiss Tourism, Banská Bystrica.
[30] Gúčik M., Kmeco Ľ., Kučerová J., Malachovský A., Maráková V., Orieška J., Patúš P., Raši Š., Tomášová A. &- Vetráková, M.. 2006. Cestovný ruch – hotelierstvo – pohostinstvo. Výkladový slovník. SPN, Bratislava.
[31] Gúčik M., 2000. Základy cestovného ruchu. Ekonomická fakulta UMB, B. Bystrica.
[32] Gúčik M., 2008. Cestovný ruch. Učebnica pre hotelové a obchodné akadémie. SPN, Bratislava.
[33] Gúčik M., 2010. Cestovný ruch – Úvod do štúdia. Slovak-Swiss Tourism, Banská Bystrica.
[34] Hallon Ľ., Falisová A. & Morovics M.T., 2006. Chronológia vývoja vedy a techniky na Slovensku. Historický ústav SAV.
[35] Herčko I., 1975. Vedecká cesta F.E. Brückmanna po slovenských baniach. Rudy, 23(3): 82.
[36] Herčko I., 1976. Cesta anglického lekára po slovenských baniach. Rudy, 24(2): 47.
[37] Herčko I., 1977. Ignác Born a slovenská mineralógia. Vlastivedný časopis, 26(4): 87–88.
[38] Herčko I., 1978. ZBornových listov o Gemeri. Obzor Gemera, 9(4): 156.
[39] Herčko I., 2002. Od najstarších čias do roku 1762. Najstaršie geologické poznatky a ťažba rúd na Slovensku. In: Grecula P.(ed.), História geológie na Slovensku. Zväzok I., Štátny geologický ústav Dionýza Štúra v Bratislave, Košice: 1–74.
[40] Herčko I., 2003. Špaňodolinské a ľubietovské ložisko a minerály v pozornosti cestovateľov a mineralógov do roku 1918. Meď v Európe – medzinárodný seminár. Slovenské banské múzeum, Banská Štiavnica: 128–141.
[41] Herčko I. & Jedla P., 1969. Vývoj geologického mapovania v banskoštiavnickom rudnom revíre v 19. storočí. Zborník Slovenského banského múzea, V.: 75–86.
[42] Herčko I., Weis K., 2014. Banská Štiavnica v dejinách geológie. Quaestiones rerum naturalium, 1(supplement): 386.
[43] Holec R., 2014. Človek a príroda v dlhom 19. storočí. Historický ústav SAV, Bratislava.
[44] Hose T.A., 1996. Geotourism, or can tourists become casual rock hounds?. In: Bennett M.R. (ed.), Geology on your doorstep, The Geological Society, London: 207–228.
[45] Hose T.A., 1995. Selling the story of Biritain’s stone. Environmental interpretation, 10(2): 16–17.
[46] Hose T.A., 2012. 3G‘s for modern geotourism. Geoheritage, 4(1–2): 7–24.
[47] Hronček P., 2017. Historická ťažba nerastných surovín na sevrozápadnom Slovensku (Uhorsku) a jej opis v diele Mateja Bela v prvej polovici 18. storočia. Acta Regionalia, 2/18(1–2): 29–46.
[48] Hronček P. & Budaj M., 2017. Technika dobývania a počiatky ťažby zlata a striebra v doline Štiavničky v Nízkych Tatrách. Historický časopis, 65(1): 25–46.
[49] Joyce E.B., 2006. Geomorphological Sites and the new Geotourism in Australia. School of Earth Sciences, The University of Melbourne.
[50] Jurkovič E., 2005. Dejiny kráľovského mesta Banská Bystrica. Rukopis z rokov 1896–1922. Pribicer, Banská Bystrica.
[51]Kamhalová M., 2001. Pamätné medaily z roku 1751 k návšteve cisára Františka Lotrinského v Banskej Štiavnici a Kremnici. Zlatá a strieborná cesta cisára Františka Štefana Lotrinského po stredoslovenských banských mestách. Merkantil, Banská Bystrica: 264.
[52] Keyssler J.G., 1758. Travels Through Germany, Bohemia, Hungary, Switzerland, Italy, and Lorrain. Printed for the editor, and sold by J. Scott, London.
[53] Kianička D., 2001. Návšteva cisára Františka Lotrinského v Kremnici v roku 1751. Zlatá a strieborná cesta cisára Františka Štefana Lotrinského po stredoslovenských banských mestách. Merkantil, Banská Bystrica: 256–262.
[54] Kobylańska M., 2013. Underground Track „St. Johannes” Mine & Tourist Route “By the traces of the former ore mining” in the Mirsk Commune as the example of post-mining relics’ management for geotourism. Acta Geoturistica, 4(1): 32–38.
[55] Kompasová K., 2010. Základy cestovného ruchu. Filozofická fakulta UKF v Nitre, Nitra.
[56] Kršák B., 2011. Cross-border project: Upper Hungarian Mining Route. Present Issues of Geotourism in Slovakia and Hungary. EuroScientia vzw, Wambeek: 7–16.
[57] Lopez M.I. & Perez L. 2013. Sustainable mining heritage tourism: indicators and a methodological proposal for the former coal mining settlements of Lota and Coronel. EURE Revista Latinoamerica de Estuidios Urbano Regionales, 39(118): 199–231.
[58] Lorenc M.W. & Janusz M., 2013. How mining heritage can be used? Selected examples from Europe. CUPRUM 3(68): 17–32.
[59] Lukačka J., 2005. Mobilita meštianstva na juhozápadnom Slovensku a priľahlých regiónoch Zadunajska a Dolného Rakúska. In: Csukovits E. & Lengyelová, T. (eds), Z Bardejova do Prešporku: Spoločnosť, súdnictvo a vzdelanosť v mestách v 13–17 storočí. Filozofická fakulta Prešovskej univerzity v Prešove a Historický ústav SAV, Bratislava: 46–54.
[60] Marek M., 2006. Cudzie etniká na stredovekom Slovensku. Matica slovenská, Martin.
[61] Marsigli L.F., 1726. Danubius Pannonico-Mysicus: Observationibus Geographicis, Astronomicis, Hydrographicis, Historicis, Physicis. Perlustratus et in sex tomos digestus. Gosse, Alberts, de Hondt, Haag; Uytwerf, Changuion, Amsterdam, Tomus 2.
[62] Martuliak P., 2003. Banská Bystrica v čase povstania Gabriela Betlena. Bystrický Permon, 1(3): 2.
[63] Matunák M., 1928. Z dejín slobodného a hlavného banského mesta Kremnice. Slobodné a hlavné banské mesto Kremnica, Kremnica.
[64] Newsome D. & Dowling R.K. (eds.). 2010. Geotourism: The Tourism of Geology and Landscape. Goodfellow, Oxford.
[65] Newsome D. & Dowling R.K., 2010. Geotourism: the tourism of gology and landscape. Goodfellow Publischers, Oxford.
[66] NGM, 2011. National Geographic magazine (NGM), available online at: https://www.nationalgeographic.com/maps/geotourism/.
[67] Otgaar A.H.J., van den Berg L. & Feng R.X., 2016. Industrial Tourism: Opportunities for City and Enterprise. Taylor & Francis, London.
[68] Paracelsus Ph.Th., 1570. De Tinctura Physicorum. Durch Theodosium Rihel, Straszburg.
[69] Pavúk M., 2006. Stratené kúpele Vyhne na historických pohľadniciach. Harmony, Banská Bystrica.
[70] Perez-Alvares R., Torres-Ortega S., Diaz-Simal P., Husillos-Rodriguez R. & De Luis-Ruiz J.M., 2016. Economic Valuation of Mining Heritage from a Recreational Approach: Application to the Case of El Soplao Cave in Spain (Geosite UR004). Sustainability, 8(2): 185–209.
[71] Rebro A., 1996. Vzácne a obdivované vody Slovenska. Vydavateľstvo Turista pre Balneologické múzeum v Piešťanoch, Piešťany.
[72] Rodrigues M.L., Machado C.R. & Freire E., 2011. Geotourism routes in urban areas: a preliminary approach to the Lisbon geoheritage survey. Geojournal of Tourism and Geosites. 8(2): 281–294.
[73] Rybár P., 2016. Banský turizmus. Fakulta BERG, TU Košice.
[74] Rybár P., Baláž B. & Štrba Ľ., 2010. Geoturizmus – identifikácia objektov geoturizmu. Fakulta BERG, TU Košice.
[75] Rybár P., Molokáč M. & Kovács K.Z., 2012. Hornouhorská banská cesta. Felsö-magyarországi Bányászati Útvonal. Upper Hungarian Mining Rout. Miskolc.
[76] Rybár P. & Štrba L., 2016. Mining tourism and its position in relation to other forms of tourism. Florencia.
[77] Sadry B., 2009. Fundamentals of Geotourism: with a Special Emphasis on Iran. Iran: Samt Organization Publishers, Tehran.
[78] Schejbal C., 2005. Geoturizmus. Fakulta BERG, TU Košice, Košice.
[79] Schejbal C., 2016. Montánní turizmus. VŠB TU Ostrava, Ostrava.
[80] Schmidt Z., Jancsy J. & Baran J., 1964. Príspevok k dejinám geologických vedných disciplín na Slovensku v 18. storočí. Z dejín vied a techniky na Slovensku, III: 201–236.
[81] Słomka T., Kicińska-Świderska A., 2004. Geoturystyka – podstawowe pojęcia. Geoturystyka 1(1): 5–7.
[82] Stibral, K. 2005. Proč je příroda krásná – estetické vnímání přírody v novověku. Dokořán, Praha.
[83] Stoye J., 1994. Marsigli’s Europe, 1680–1730: The life and times of Luigi Ferdinando Marsigli, Soldier and Virtuoso. Yale University Press, New Haven.
[84] Štrba Ľ., Baláž B. & Lukáč M., 2016. Roadside geotourism – an al- ternative approach to geotourism. e-Review of Tourism Research, 13(5/6): 598–609.
[85] Štrba L. & Rybár P., 2015. Revision of the “Assessment of attractiveness (value) of geotouristic objects”. Acta Geotouristca, 6 (1): 30–40.
[86] Szinnyei J., 1909. Magyar írók élete és munkái. 13 köt, Budapest: 1399–1402.
[87] Teich M., 1966. Ignác Born a Slovensko. Z dejín vied a techniky na Slovensku, IV: 205–215.
[88] Tibenský J., 1966. Príspevok k poznaniu záujmu učenej európskej verejnosti o slovenské baníctvo v období feudalizmu. Z dejín vied a techniky na Slovensku, IV: 165–204.
[89] Tibenský J., 1968. Výskumné cesta Angličana Johna Merina na Slovensko roku 1615. Vlastivedný časopis, 17(2): 55–68.
[90] Tibenský J., 1984. Veľká ozdoba Uhorska. Dielo, život a doba Mateja Bela. Tatran, Bratislava.
[91] Tollius J., 1700. Epistolae Itinerariae ex Auctoris Schedis Postumis Recensitae, Suppletae, Digestae; Annotationibus, Observationibus et Figuris adornatae, cura et studio Henrici Christiani Henninii. Tipis Francisci Halmae, Typographi, Amstelaedami.
[92] Townson R., 1797. Travels in Hungary with a short account of Vienne in the yeahr 1793. London.
[93] Turóci M., 2013. Život a dielo Mateja Bela. In: Nagy I., Turóci M. & Tóth G. (eds), Matej, Bel: Trenčianska stolica. Kysucké múzeum, Čadca: 13–29.
[94] UNWTO, 1991. The World Tourism Organization (UNWTO), available online at: http://www.linkbc.ca/torc/downs1/WTOdefinitiontourism.pdf
[95] Vlachovič J., 1975. Uhorský Simplicissimus. Tatran, Bratislava.
[96] Vozár J., 1983. Zlatá kniha banícka (Das goldene Bergbuch). VEDA, Bratislava.
[97] Vozár J., 2014. Denník princa Leopolda. Z cesty do stredoslovenských banských miest roku 1764. Banskoštiavnicko-hodrušský banícky spolok, Banská Štiavnica.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-b207958a-0c4c-4529-a9a6-8509f7e1433d