Energetyka wytwórcza w Stalowej Woli – historia i teraźniejszość

• Autorzy: Chudzik Wojciech , Karkoszka Daniel

Identyfikatory

DOI

10.32016/1.77.19

Warianty tytułu

EN

Power generation in Stalowa Wola - history and the present

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Niniejszy tekst jest próbą ujęcia historii energetyki stalowowolskiej od jej początków, tj. budowy Elektrowni Stalowa Wola w latach 1938-1939 – jednego z zakładów energetycznych Centralnego Okręgu Przemysłowego, a skończywszy na utworzeniu nowoczesnej Elektrociepłowni działającej w układzie parowogazowym. Przeanalizowane zostały poszczególne etapy rozbudowy elektrowni, jako zakładu pionierskiego w elektryfikacji regionu. W ujęciu historycznym przeanalizowane zostały również kwestie związane z wytwarzaniem energii cieplnej oraz ochroną środowiska naturalnego. W tekście zwrócono uwagę na wyzwania jakie w poszczególnych dekadach lat 1939-2024 stawały przed stalowowolską energetyką i wpływały na kierunki jej rozwoju.

EN

This text is an attempt to present the history of the Stalowa Wola energy industry from its beginnings, i.e. the establishment of the Stalowa Wola Power Plant in 1939 as one of the energy plants of the Central Industrial District, ending with the establishment of the modern Combinecd cycle gas turbine (CCGT) Power Plant operating today. The creation of the Stalowa Wola Power Plant was associated with electrification plans on a state scale from the very beginning. The local role of Gerhard Francke's private power plant in Nisko was also recalled, powering his industrial plants and supplying the town of Nisko with lighting. Individual stages of the expansion of the Stalowa Wola Power Plant were analyzed as a plant with a pioneering role in the electrification of the region. All stages of the plant's development are presented in chronological order: Stalowa Wola I Power Plant, Stalowa Wola II Power Plant, Stalowa Wola III Power Plant and the heating element for the sulfur industry, and finally the CCGT Power Plant with a gas and steam unit. Attention was also paid to adaptation and modernization investments. Problems that builders encountered during the construction of large industrial facilities were also mentioned. From a historical perspective, issues related to the production of thermal energy and the protection of the natural environment, which is particularly important today, were also analyzed. The text draws attention to the challenges that the Stalowa Wola energy industry faced in the particular decades of 1939-2024 in the context of the latter's development directions.

Słowa kluczowe

PL

elektrownia; Stalowa Wola; elektrociepłownia; Centralny Okręg Przemysłowy; elektryfikacja

EN

Stalowa Wola; power plant; combined cycle gas turbine; CCGT plant; Central Industrial District; electrification

• Wydawca: Wydział Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
• Rocznik: 2024
• Tom: nr 77
• Strony: 105--112
• Opis fizyczny: Bibliogr. 56 poz., fot.

Twórcy

autor

Chudzik Wojciech

• tel.: [phone]

autor

Karkoszka Daniel

• Koło SEP przy Elektrowni Stalowa Wola, tel.: [phone]

Bibliografia

• 1. 20 lat nad podniesieniem gospodarczym Polski. Bezpłatny dodatek do nr 270 „Codziennej Gazety Handlowej”, Warszawa 1938.
• 2. Chudzik W.: Elektryfikacja, przemysł elektrotechniczny i elektroniczny w Centralnym Okręgu Przemysłowym /w:/ Biblioteka polskiej modernizacji, t. II, Przemiany modernizacyjne w Drugiej Rzeczypospolitej, pod red. P. Graty, Rzeszów 2020, s. 374-397.
• 3. Historia elektryki polskiej, t. II, Elektroenergetyka, pod red. K. Kolbińskiego, Warszawa 1977.
• 4. Garbacz D.: Elektrownia Stalowa Wola 1938-2008, Stalowa Wola 2008.
• 5. Szlęzak A.: Elektrownia Stalowa Wola 1938-1998, Stalowa Wola 1998.
• 6. Narodowe Archiwum Cyfrowe, sygn. 3/131/0/-/347/29.
• 7. Archiwum Państwowe w Przemyślu, sygn. 56/530/0/1/5, 56/530/0/1/8, 56/530/0/1/11,
• 56/530/0/1/13, 56/530/0/2/26, 56/530/0/4/33, 56/530/0/4/38, 56/530/0/4/40, 56/530/0/4/41.
• 8. Czerkas H.: 50-lecie Elektrowni Stalowa Wola, Energetyka, nr 8, Warszawa 1988, s. 310-311.
• 9. „Sztafeta” roczniki 1998, 2000, 2002, 2003, 2008, 2009, 2011, 2012, 2013, 2019, 2020.
• 10. Poświęcenie elektrowni okręgowej w Stalowej Woli, Polska Gospodarcza, z. 26, Warszawa 1939, nr 26, s. 985-986.
• 11. Archiwum Państwowe w Kielcach. Oddział w Sandomierzu, sygn. 24/619/0/-/9, 24/619/0/-/104, 24/619/0/-/150, 24/619/0/-/332, 24/619/0/-/333, 24/619/0/-/456, 24/619/0/-/466, 24/619/0/-/477, 24/619/0/-/478, 24/619/0/-/487, 24/619/0/-/488, 24/619/0/-/553, 24/619/0/-/580, 24/619/0/-/675, 24/619/0/-/731, 24/619/0/-/764, 24/619/0/-/774.
• 12. Cisek S., Garbacz D.: 65 lat elektrowni Stalowa Wola, Stalowa Wola 2003.
• 13. Muzeum Regionalne w Stalowej Woli, nr inw. MRS/F/489; Album fotograficzny z budowy Elektrowni Stalowa Wola, lata 1938-1939.
• 14. „Tygodnik Nadwiślański” roczniki 1982, 1986, 1988, 1989, 1990.
• 15. Dwie wielkie elektrownie dla Centralnego Okręgu Przemysłowego, Wschód, nr 133, Lwów 1939, s. 1.
• 16. Archiwum prywatne Wojciecha Chudzika.
• 17. Muzeum Regionalne w Stalowej Woli, nr inw. MRS/F/488; Zarys historyczny Elektrowni Stalowa Wola. Lata 1938-1965, po 1965 r.
• 18. Archiwum Akt Nowych w Warszawie, sygn. 2/195/0/5/813.
• 19. Archiwum Państwowe w Warszawie, sygn. 72/63/0/2/582.
• 20. Archiwum Państwowe w Kielcach, sygn. 21/2936/0/-/185.
• 21. Archiwum Państwowe w Lublinie, sygn. 35/676/0/2/67.
• 22. „Socjalistyczne Tempo” roczniki 1966, 1974, 1975, 1978, 1979, 1980.
• 23. Jednodniówka Dyrekcji i Samorządu Robotniczego Elektrowni Stalowej Woli wydana z okazji XX-lecia istnienia Elektrowni Stalowa Wola, Stalowa Wola 1959.
• 24. Archiwum Państwowe w Rzeszowie, sygn. 59/363/0/-/1117, 59/363/0/-/1242, 59/363/0/-/1386, 59/363/0/-/1387, 59/363/0/-/1824, 59/363/0/-/1837, 59/363/0/-/1843.
• 25. Elektrownia Stalowa Wola S.A. (broszura), ok. 1998.
• 26. Muzeum Regionalne w Stalowej Woli, nr inw. MRS/AM/6/24; Księga honorowa przodowników socjalistycznego współzawodnictwa pracy. Elektrownia Stalowa Wola, po 1957 r.
• 27. „Nowiny Rzeszowskie” roczniki 1965, 1966, 1972.
• 28. Stec T.: Megawaty znad zimnej wody, Dziennik Polski (wydanie rzeszowskie), nr 119, Kraków 1966, s. 4.
• 29. Wieleba J.: Elektrownia Stalowa Wola 1938-2013. 75 lat energetyki w Stalowej Woli, Stalowa Wola 2013.
• 30. Pawluk M.: Stalowa Wola na finiszu, Fundamenty, nr 37, Warszawa 1965 s. 10.
• 31. „Nowiny” (wydanie AB) roczniki 1979, 1983.
• 32. Archiwum Państwowe w Radomiu, sygn. 58/1593/0/1/517, 58/1593/0/1/784.
• 33. Muzeum Regionalne w Stalowej Woli, nr inw. MRS/AM/6/26; Kronika: Rozbudowa Elektrowni Stalowa Wola w celu dostawy gorącej wody do kopalnictwa siarki, koord. A. Walczyk, fot. Cz. Błażejowski, tekst i graf. J. Żbik, po 1978 r.
• 34. „Nowiny” roczniki 1976, 1981, 1986, 1987, 2012.
• 35. Elektrownia „Stalowa Wola” S.A. Raport roczny 2001.
• 36. „Echo Dnia” (Tarnobrzeg) roczniki 1996, 1998.
• 37. Archiwum prywatne Daniela Karkoszki.
• 38. „A-Z. Dziennik Obywatelski” rocznik 1991.
• 39. Dobrowolski A.: Badania reżimu termicznego rzeki Sanu poniżej zrzutu wód podgrzanych z elektrowni w Stalowej Woli, Gospodarka Wodna nr 5, Warszawa 1971, s. 173-179.
• 40. Świdrak W.: U producentów energii postępu, Konfrontacje, nr 3, Rzeszów 1972, s. 8-9.
• 41. Błoniarz J., Buliński R.: Wpływ zanieczyszczeń w rejonie Huty i Elektrowni Stalowa Wola na zawartość niektórych pierwiastków śladowych w wybranych warzywach i owocach, Cz. I Zawartość ołowiu, kadmu, cynku, miedzi, niklu i żelaza w warzywach, Roczniki Państwowego Zakładu Higieny, t. XXXV, nr 1, Warszawa 1984, s. 29-35.
• 42. Wicik H.: Elektrownia „Stalowa Wola” S.A. Grupa Tauron a świadomość ekologiczna połączona z działaniami w elektrowni wczoraj, dziś, jutro, Stalowa Wola 2008, https://wios.rzeszow.pl/cms/upload/edit/file/Elektrownia_Stalowa_Wola.pdf, data dostępu 1.10.2019.
• 43. Pieczyrak J., Sękowski J.: Odpady elektrowniane z EC Stalowa Wola w ocenie geotechnicznej, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria: Budownictwo, z, 59, Gliwice 1985, s. 107-121.
• 44. Dąbrowski H., Wicik H., Teper J.: Gospodarka odpadami paleniskowymi na przykładzie Elektrowni „Stalowa Wola” S.A. /w:/ Postęp w inżynierii środowiska. II ogólnopolska konferencja naukowotechniczna, pod red. J. A. Tomaszka, Rzeszów-Polańczyk, 20-22.09.2001, Rzeszów 2001, s. 115-126.
• 45. „Echo Dnia Podkarpackie” roczniki 1999, 2000, 2012, 2018, 2019, 2021.
• 46. Skala przekształceń środowiska i polityka ekologiczna Euroregionu Bug, pod red. T. J. Chmielewskiego, Lublin 1997.
• 47. Fyk M.: Elektrownia „Stalowa Wola” – wczoraj, dziś i jutro, Rzeczpospolita nr 295, Warszawa 1996, nr 295, s. IV.
• 48. 70 lat Elektrowni Stalowa Wola w obiektywie fotograficznym, red. J. Wieleba, Stalowa Wola 2008.
• 49. Mirowski T., Wielgosz G., Wykorzystanie węgla i biomasy w elektrowni Stalowa Wola S.A., Polityka Energetyczna, zesz. spec., t. VII, , Kraków 2004, s. 451-461.
• 50. Tokarski S.: Realizacja projektów biomasowych w Grupie TAURON Wytwarzanie drogą do ograniczenia emisji CO2, Energetyka, nr 2, Warszawa 2013, s. 95-100.
• 51. Cisek S., Jankiewicz G., Dobrowolski Ł.: Modernizacja kotła K-10 w TAURON Wytwarzanie S.A. Oddział Elektrownia Stalowa Wola, Energetyka, nr 1, Warszawa 2013, nr 1, s. 28-31.
• 52. „Nasze Forum”. Wewnętrzny magazyn informacyjny pracowników Grupy Tauron Wytwarzanie. Wydanie specjalne z okazji 75-lecia Elektrowni Stalowa Wola, listopad 2013.
• 53. Prezentacja „Doświadczenia w eksploatacji bloku gazowo parowego oraz Instalacji Rezerwowego Źródła Ciepła w Elektrociepłowni Stalowa Wola S.A.” z konferencji „Gaz w Energetyce”, maj 2023.
• 54. Strona internetowa Elektrociepłowni Stalowa Wola S.A., www.ec-sw.pl, data dostępu 30.04.2024.
• 55. Elektrociepłownia Stalowa Wola S.A. (broszura), 2012.
• 56. Górz B.: Koszty elektryfikacji wsi i czynniki określające ich wielkość w okręgu siarkowym, Rocznik Naukowo-Dydaktyczny. Prace Geograficzne, nr 30, Kraków 1968, s. 141-147.