Przemysł papierniczy w dolnym biegu Kwisy

• Autorzy: Szymczyk Maciej

Identyfikatory

DOI

10.15199/54.2021.7.2

Warianty tytułu

EN

The paper industry downstream of the Kwisa

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Tradycje wyrobu papieru w dolnym biegu Kwisy kultywowane były od schyłku XVI wieku do 1945 roku. Okres najbardziej dynamicznego rozwoju tutejszego papiernictwa przypada na przełom XIX i XX w., kiedy odnotowano działalność sześciu fabryk ścieru, papieru i tektury. U schyłku okresu międzywojennego istniały tu już tylko trzy zakłady, które zakończyły swój byt wraz z końcem wojny światowej. Wytwórnia w Przejęsławiu została zniszczona podczas działań wojennych, a dwa zakłady – w Osiecznicy i Świętoszowie – stały się łupem Armii Czerwonej. Urządzenia z Osiecznicy zdemontowano i wywieziono do ZSRR. Z kolei fabryka w Świętoszowie, znajdująca się w pobliżu poligonu wojskowego, stała się częścią bazy wojsk radzieckich stacjonujących tu do 1992 roku. Dotąd nie udało się wyjaśnić, czy urządzenia produkcyjne wywieziono do ZSRR zaraz po wojnie, czy kontynuowano tam produkcję kartonu na potrzeby radzieckiego garnizonu.

EN

The traditions of making paper in the lower reaches of Kwisa were cultivated from the end of the 16th century to 1945. The period of the most dynamic development of the local papermaking is the turn of the 19th and 20th centuries, when six pulp, paper and cardboard plants were in operation. At the end of the interwar period, there were only three plants here, which ended with the end of World War II. The production plant in Przejęsław was destroyed during the war, and two plants – in Osiecznica and Świętoszów – were robbed by the Red Army. The machines from Osiecznica were dismantled and taken to the USSR. In turn, the factory in Świętoszów, located near the military training ground, became part of the base of the Soviet troops stationed here until 1992. So far, it has not been clarified whether the production equipment was taken to the USSR immediately after the war, or whether the production of cardboard for the Soviet garrison was continued there.

Słowa kluczowe

PL

tradycje papiernicze; rzeka Kwisa; fabryki ścieru; papier; tektura; Kliczków; Osiecznica; Ławszowa; Świętoszów; Luboszowa; Przejęsław; Łozy

EN

papermaking traditions; river Kwisa; pulp; paper plants; cardboard plants; Kliczków; Osiecznica; Ławszowa; Świętoszów; Luboszowa; Przejęsław; Łozy

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przegląd Papierniczy
• Rocznik: 2021
• Tom: R. 77, nr 7
• Strony: 395--400
• Opis fizyczny: Bibliogr. 45 poz.

Twórcy

autor

Szymczyk Maciej

• Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju

• https://orcid.org/0000-0002-8504-6483

Bibliografia

• [1] „Adress-Buch der Maschinen-Papier- und Pappen-Fabriken so wie Holzstoff- Strohstoff- & Cellulose-Fabriken des deutschen Reiches, Oester-reich-Ungarns und der Schweiz”. 1878. Biberach 1878-1879. s. 22.
• [2] „Adressbuch der Maschinen-Papier- und Pappen-Fabriken so wie Holzstoff- Strohstoff- & Cellulose-Fabriken des deutschen Reiches, Oesterreich-Ungarns und der Schweiz”. 1883. Biberach. s. 28.
• [3] „Adressbuch der Maschinen-Papier- und Pappen-Fabriken so wie Holzstoff- Strohstoff- & Cellulose-Fabriken des deutschen Reiches, Oesterreich-Ungarns und der Schweiz”. 1884-1885. Biberach. s. 31.
• [4] „Adressbuch der Maschinen-Papier- und Pappen-Fabriken so wie Holzstoff- & Holzpappen-, Strohstoff- & Cellulose-Fabriken des deutschen Reiches, Oesterreich-Ungarns und der Schweiz”. 1886. Biberach. s. 39.
• [5] „Adressbuch der Maschinen-Papier- und Pappen-Fabriken so wie Holzstoff- & Holzpappen-, Strohstoff- & Cellulose-Fabriken des deutschen Reiches, Oesterreich-Ungarns und der Schweiz”, 1887-1888. Biberach. s. 41-42.
• [6] „Adressbuch der Maschinen-Papier- und Pappen-Fabriken so wie Holzstoff- & Holzpappen-, Strohstoff- & Cellulose-Fabriken des deutschen Reiches, Oesterreich-Ungarns und der Schweiz”, 1889. Biberach. s. 48.
• [7] „Adressbuch der Maschinenpapier- und Pappenfabriken so wie Holzstoff-, Holzpappen-, Strohstoff- und Cellulose-Fabriken des deutschen Reiches”. 1899-1900. Biberach. s. 75, 78-80.
• [8] „Adressbuch der Maschinenpapier- und Pappenfabriken sowie Holzstoff-, u. Holzpappen-, Strohstoff- und Cellulose-Fabriken des Deutschen Reiches”. 1903-1904. Biberach. s. 81.
• [9] „Adress-Buch der Maschinen-Papier-Fabriken und der Holzstoff-Fabriken des deutschen Reichs, Oesterreich und der Schweiz”. 1872. Biberach. s. 21.
• [10] „Adreßbuch der Papier-, Pappen-, u. Papierstoffabriken Deutschlands”. 1925. Biberach. s. 150, 156.
• [11] „Adreßbuch der Papier-, Pappen-, u. Papierstoffabriken Deutschlands”. 1935. Biberach. s. 125.
• [12] „Adressbuch der Papierindustrie Deutschlands und der Schweitz”. 1914. s. 121, 125-126, 131-132.
• [13] Archiwum Państwowe Łódź, Zespół: Centralny Zarząd Przemysłu Papierniczego, sygn. 1. Wykaz przedsiębiorstw, w których zaangażowany był kapitał zagr., będących wierzycielami obcych krajów, będących dłużnikami obcokrajowców, s. 1-2.
• [14] „Birkner. Adressbuch der Papierindustrie Europas”. 1932. Berlin. s. I 97.
• [15] „Birkner. Adressbuch der Papierindustrie Europas”. 1934. Berlin. s. I 78.
• [16] „Birkner. Adressbuch der Papierindustrie Europas”. 1940. Berlin. s. I 78.
• [17] „Birkner. Adressbuch der Papierindustrie Europas”. 1944. Berlin. s. I 100.
• [18] Błaszczak D., Sachs R. 2008. „Słownik papierników śląskich do 1945 roku, cz. 2 M-R”. Rocznik Muzeum Papiernictwa. 2: 112.
• [19] Chłopek W. 2004. „Świętoszów wczoraj i dziś”. Żary. s. 18, 20, 75-76.
• [20] Dewitz E. 1885. „Geschichte des Kreises Bunzlau”. Bunzlau. s. 166, 204, 344.
• [21] „Ganz ergebene Bitte” 1860. Central-Blatt für deutsche Papierfabrikation. 1 : 15.
• [22] „Handbuch der Provinz Schlesien”. 1861. Breslau. cz. 2, s. 92.
• [23] „Handbuch der Provinz Schlesien”. 1866. Breslau. cz. 2, s. 120.
• [24] „Handbuch der Provinz Schlesien”. 1872. Breslau. cz. 2, s. 151.
• [25] „Herr Wilhelm Jantzen”. 1916. Wochenblatt für Papierfabrikation. 4 : 157.
• [26] Höbl e F. 1936. „Alte Papiermühlen der Provinz Schlesien”. Der Papier-fabrikant. Oprac. Junker U., Bodnegg 2004, s. 21-22.
• [27] „Im Konkurs”. 1898. Wochenblatt für Papierfabrikation 43 : 3366.
• [28] Knie J.G. 1830. „Alphabetisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien, mit Einschluß des ganzen jetzt zur Provinz gehörenden Mark-grafthums Ober-Lausitz, und der Grafschaft Glatz: nebst beigefügter Nachweisung von der Eintheilung des Landes nach den verschie-denen Zweigen der Civil-Verwaltung mit drei besondern Tabellen”. Breslau. s. 336, 882.
• [29] Knie J.G. 1845. „Alphabetisch-statistisch- topographische Uebersicht der Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuss. Provinz Schlesien: nebst beigefügter Nachweisung von der Eintheilung des Landes nach den Bezirken der drei königlichen Regierungen, den darin enthaltenen Fürstenthümern und Kreisen, mit Angabe des Flächeninhaltes, der mittlern Erhebung über die Meeresfläche, der Bewohner, Gebäude, des Viehstandes usw”. Breslau. s. 289,727.
• [30] Krajniak W. 2019. „Dzieje energetyki wodnej w dorzeczu Bobru” Żagań-Zielona Góra. s. 55-58, 66-68, 216-217.
• [31] Maleczyńska K. 1961. „Dzieje starego papiernictwa śląskiego”. Wrocław-Warszawa-Kraków. s. 50.
• [32] Müller L. 1855. „Die Fabrikation des Papiers in Sonderheit des, auf der Maschine gefertigten”. Berlin 1855. s. XVII.
• [33] „Neue Actiengesellschaft. Schlesische Pappenfabrik”. 1900. Wochenblatt für Papierfabrikation 5 : 466.
• [34] „Neue Hollzstoff- & Pappenfabriken”. 1995. Wochenblatt für Papier-fabrikation 5 : 171.
• [35] Nomade. 1901. „Zur Geschichte der Papiermaschine”. Wochenblatt für Papierfabrabrikation 2 : 76.
• [36] Olczak M., Abramowicz Z. 1999. „Osiecznica i okolice. Przewodnik historyczny”. Warszawa. s. 146-147.
• [37] Szymczyk M. 2000. „Śląskie papiernictwo w okresie industrializacji kapitalistycznej”. Duszniki-Zdrój. s. 32, 44-45, 57, 92, 140-141.
• [38] Śląska Fabryka Tektury w Świetoszowie (dawna). https://polska-org. pl/3865046,foto.html?idEntity=530513 [dostęp 16.07.2021]
• [39] Wochenblatt für Papierfabrikation 1888. 33 : 1748.
• [40] Wochenblatt für Papierfabrikation 1890. 27 : 1740.
• [41] Wochenblatt für Papierfabrikation 1893. 24 : 2066.
• [42] Wochenblatt für Papierfabrikation 1893. 37 : 3042.
• [43] Wochenblatt für Papierfabrikation 1893. 41 : 3256.
• [44] Wochenblatt für Papierfabrikation 1897. 33 : 2422.
• [45] Wochenblatt für Papierfabrikation 1899. 52 : 4780.