New interpretation of the provenance of crystalline material from Oligocene flysch deposits of the Skole Nappe, Poland: evidence from heavy minerals and clasts in the Nowy Borek section

• Autorzy: Salata Dorota , Uchman Alfred

Identyfikatory

DOI

10.2478/logos-2019-0015

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The Futoma Member (Oligocene, Rupelian) of the Menilite Formation is present only in the northern part of the Skole Nappe. Some diatomitic layers of this member in the Nowy Borek section contain coarse-grained detrital material composed of a variety of metamorphic, volcanic and sedimentary rock fragments. The material derives from primary and secondary sources. Most abundant are debris of metamorphic rocks, mostly gneisses and mica schists. The metamorphic origin of these rocks is confirmed by the composition of heavy mineral assemblages and garnet chemistry. These rocks could have been transported from a local source located close to the margin of the Skole Basin or within that basin. The volcanic rocks reflect Paleogene volcanic activity that was widespread in the Carpathian region. Cherts, which could have been subjected to synsedimentary erosion, may have been derived from the older portions of the same formation.

Słowa kluczowe

EN

detrital material; provenance; Futoma Member; Carpathians

PL

materiał detrytyczny; pochodzenie; Futoma; Karpaty

• Wydawca: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Instytut Geologii
• Czasopismo: Geologos
• Rocznik: 2019
• Tom: Vol. 25, No. 2
• Strony: 163--174
• Opis fizyczny: Bibliogr. 61 poz.

Twórcy

autor

Salata Dorota

• Jagiellonian University, Faculty of Geography and Geology, Institute of Geological Sciences, Gronostajowa 3a, 30-387 Kraków, Poland

autor

Uchman Alfred

• Jagiellonian University, Faculty of Geography and Geology, Institute of Geological Sciences, Gronostajowa 3a, 30-387 Kraków, Poland

Bibliografia

• Aubrecht, R., Meres, Š., Sykora, M. & Mikuš, T., 2009. Provenance of the detrital garnets and spinels from the Albian sediments of the Czorsztyn Unit (Pieniny Klippen Belt, Western Carpathians, Slovakia). Geologica Carpathica 60, 463–483.
• Bromowicz J., 1974. Facial variability and lithological character of Inoceramian Beds of the Skole Nappe between Rzeszów and Przemyśl. Prace Geologiczne Polskiej Akademii Nauk 84, 1–81 (in Polish with English summary).
• Bromowicz, J., 1986. Petrographic differentiation of source areas of Ropianka Beds east of Dunajec River (Outer Carpathians, Poland). Annales Societatis Geologorum Poloniae 56, 253–276 (in Polish with English summary).
• Bukowy, S., 1957. Remarks on the sedimentation of the Babica Clays. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 26, 147–155 (in Polish with English summary).
• Cieszkowski, M., Środoń, J., Waśkowska-Oliwa, A. & Leśniak, T., 2006. Bentonitized tuffites in the Lower Eocene deposits of the Subsilesian Unit (Western Outer Carpathians, Poland), lithology, stratigraphic position and mineral composition. Annales Societatis Geologorum Poloniae 76, 197–214.
• Dubińska, E., 1995. Rodingites of the eastern part of the Jordanów-Gogołów serpentinite massif, Lower Silesia, Poland. Canadian Mineralogist 33, 585–608
• Dziadzio, P.S., Matyasik, I., Garecka, M. & Szydło, A., 2016. Lower Oligocene Menilite Beds, Polish Outer Carpathians, supposed deep-sea flysch locally reinterpreted as shelfal, based on new sedimentological, micropalaeontological and organic-geochemical data. Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy, Kraków, 120 pp.
• Gągała, Ł., Vergés, J., Saura, E., Malata T., Ringenbach, J.C., Werner, P. & Krzywiec, P., 2012. Architecture and orogenic evolution of the north-eastern Outer Carpathians from cross-section balancing and forward modelling. Tectonophysics 532–535, 223–241.
• Gil, G., 2013. Petrographic and microprobe study of nephrites from Lower Silesia (SW Poland). Geological Quarterly 57, 395–404.
• Grzebyk, J. & Leszczyński, S., 2006. New data on heavy minerals from the Upper Cretaceous-Paleogene flysch of the Beskid Śląski Mts. (Polish Carpathians). Geological Quarterly 50, 265–280.
• Jankowski, L., 2015. Nowe spojrzenie na budowę geologiczną Karpat – ujęcie dyskusyjne. Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy, Kraków, 154 pp. (in Polish).
• Jankowski, L. & Leśniak, G., 2015. Wojkowa – warstwy menilitowe [Łodyna – Menilite Beds]. [In]: M. Ciechanowska, W. Urzędowska, J. Jaworski, J. Lubaś & P. Such (Eds): Wybrane aspekty system naftowego a nowe spojrzenie na geologię Karpat. Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy, Kraków, 132–138.
• Jankowski, L. & Probulski, J., 2011. Tectonic and basinal evolution of the Outer Carpathians based on example of geological structure of the Grabownica, Strachocina and Łodyna hydrocarbon deposits. Geologia 37, 555–583.
• Jankowski, L. & Wysocka, A., 2019. Occurrence of clastic injectites in the Oligocene strata of the Carpathians and their significance in unravelling the Paleogene and Neogene evolution of the Carpathian orogeny (Poland, Ukraine and Romania). Geological Quarterly 63, 106–125.
• Jankowski, L., Kopciowski, R. & Ryłko, W., 2012a. The state of knowledge of geological structures of the Outer Carpathians between Biała and Risca rivers – discussion. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 449, 203–216.
• Jankowski, L., Kopciowski, R., Ryłko, W., Danysh, V., Tsarnenko, P.N. & Hnylko, O., 2012b. Lithostratigraphic correlation of the Outer Carpathian borderlands of Poland, Ukraine, Slovakia and Romania. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 449, 87–908.
• Jankowski, L., Leśniak, G. & Matyasik, I., 2015. Łodyna – warstwy menilitowe [Łodyna – Menilite Beds]. [In]: M. Ciechanowska, W. Urzędowska, J. Jaworski, J. Lubaś & P. Such (Eds): Wybrane aspekty system naftowego a nowe spojrzenie na geologię Karpat. Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy, Kraków, 43–53.
• Jarmołowicz-Szulc, K. & Jankowski, L., 2011. Geochemical analysis and genetic correlation for bitumens and rocks of black shale type in the Outer Carpathians tectonic units in southeastern Poland and the adjacent territory. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 444, 73–98.
• Koszarski, L. & Koszarski, A., 1985. Siedliska at Wisłok river Menilite beds and Eocene series, in profiles of central zone of the Skole unit east of Wisłok river. [In:] L. Koszarski (Ed.): Geology of the Middle Carpathians and the Carpathian Foredeep. Guide to excursion 3. Carpatho-Balkan Geological Association XIII Congress. Kraków, 100–101.
• Koszarski, L. & Wieser, T., 1960. New tuff horizons in older Palaeogene of Flysch Carpathians. Kwartalnik Geologiczny 4, 749–770.
• Kotlarczyk, J., 1966. Poziom diatomitowy warstw krośnieńskich na tle budowy geologicznej jednostki skolskiej w Karpatach polskich [Diatomite horizons of the Krosno beds in the Skole Nappe, Polish Carpathians.] Studia Geologica Polonica 19, 129 pp.
• Kotlarczyk, J., 1976. Przyczynki do wyjaśnienia genezy piaskowców kliwskich w Karpatach Polskich. Sprawozdania z Posiedzeń Komisji Naukowej PAN, Kraków, 19, 185–187 (in Polish).
• Kotlarczyk, J., 1982. The role of diatoms in sedimentation and biostratigraphy of Polish Flysch Carpathians. Acta Geologica Academiae Scientiarum Hungaricae 25, 9–21.
• Kotlarczyk, J., 1985. An outline of the stratigraphy if marginal tectonic units of the Carpathian Orogen in the Rzeszów-Przemyśl area. [In:] J. Kotlarczyk (Ed.): Geotraverse Kraków-Baranów-Rzeszów-Przemyśl-Ustrzyki Dolne-Komańcza-Dukla. Guide to excursion 4. Carpatho-Balkan Geological Association XIII Congress. Kraków, 39–63.
• Kotlarczyk, J., 1988. Zarys stratygrafii brzeżnych jednostek tektonicznych orogenu karpackiego. [In:] J. Kotlarczyk et al. (Eds): Przewodnik LIX Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Karpaty Przemyskie, Kraków, 31–62 (in Polish).
• Kotlarczyk, J., 1991. Problematyka basenu fliszowego w paleogenie. [In:] J. Kotlarczyk (Ed.): Paleontologia a batymetria. Wydawnictwo AGH, Kraków, pp. 51–64.
• Kotlarczyk, J. & Kaczmarska, I., 1987. Two diatom horizons in the Oligocene and Lower Miocene of the Polish Outer Carpathians. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 57, 143–188.
• Kotlarczyk, J. & Leśniak, T., 1990. Lower Part of the Menilite Formation and Related Futoma Diatomite Member in the Skole Unit of the Polish Carpathians. Wydawnictwo Akademii Górniczo-Hutniczej, Kraków (in Polish with English summary).
• Kotlarczyk, J. & Śliwowa, M., 1963. On knowledge of the productive Carboniferous formations in the substratum of the eastern part of the Polish Carpathians. Przegląd Geologiczny 11, 268–272 (in Polish with English summary).
• Kotlarczyk, J. & Uchman, A., 2012. Integrated ichnological and ichthyological analysis of oxygenation changes in the Menilite Formation during Oligocene, Skole and Subsilesian nappes, Polish Carpathians. Palaeogeography Palaeoclimatology Palaeoecology 331–332, 104–118.
• Kotlarczyk, J., Krawczyk, A.J. & Leśniak, T., 1991. Poziom diatomitów z Futomy w polskich Karpatach fliszowych [The Futoma diatomite horizon in the Polish Flysch Carpathians]. Prace Własne, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków, 28, 1–231.
• Kotlarczyk, J., Jerzmańska, A., Świdnicka, E. & Wiszniowska, T., 2006. A framework of ichthyofaunal ecostratigraphy of the Oligocene–Early Miocene strata of the Polish Outer Carpathian basin. Annales Societatis Geologorum Poloniae 76, 1–111.
• Książkiewicz, M. (Ed.), 1962. Geological Atlas of Poland. 13 – Cretaceous and Early Tertiary in the Polish External Carpathians. Instytut Geologiczny, Warszawa.
• Książkiewicz, M., 1975. Bathymetry of the Carpathian Flysch Basin. Acta Geologica Polonica 25, 309–367.
• Łapcik, P., Kowal-Kasprzyk, J. & Uchman, A., 2016. Deep-sea mass-flow sediments and their exotic blocks from the Ropianka Formation (Campanian–Paleocene) in the Skole Nappe: a case study of the Wola Rafałowska section (SE Poland). Geological Quarterly 60, 301–319.
• Malata, T., 1996. An analysis of formal lithostratigraphic divisions and a proposition of the subdivision of the Skole Unit of the Polish Flysch Carpathians. Przegląd Geologiczny 44, 509–514.
• Malata, T., 2006. Warstwy menilitowe w kamieniołomie w Tarnawce [Menilite Beds in Tarnawka]. [In:] T. Słomka, M. Doktor, A. Joniec & A. Kicińska-Świderska (Eds): Katalog obiektów geoturystycznych w Polsce. Wydawnictwo Akademii Górniczo-Hutniczej, Kraków, 158–159.
• Malata, T. & Poprawa, P., 2006. Evolution of the Skole Subbasin. [In:] N. Oszczypko, A. Uchman & E. Malata (Eds): Rozwój Paleotektoniczny Basenów Karpat Zewnętrznych i Pienińskiego Pasa Skałkowego. Instytut Nauk Geologicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 103–110.
• Mange, M.A. & Morton, A.C., 2007. Geochemistry of heavy minerals. [In:] M.A. Mange & D.T. Wright (Eds): Heavy Minerals in Use. Developments in Sedimentology 58, 345–391.
• Nalivkin, D.W., 1963. Flysch – continental deposit. Asociația Geologică Carpato-Balcanică, Congresul, București 3, 67–73 [in Russian].
• Naliwkin, D.W., 1967. Fauna in the flysch area of the Polish Carpathian Mts. Kwartalnik Geologiczny 11, 866–876.
• Olszewska, B. & Malata, E., 2006. Palaeonvironmental and palaeobatymetric analysis of microfossils assemblages of the Polish Outer Carpathians. [In:] N. Oszczypko, A. Uchman & E. Malata (Eds): Rozwój Paleotektoniczny Basenów Karpat Zewnętrznych i Pienińskiego Pasa Skałkowego. Instytut Nauk Geologicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 61–84.
• Rajchel, J., 1990. Lithostratigraphy of the Upper Paleocene and Eocene sediments from the Skole Unit. Zeszyty Naukowe AGH, Geologia 48, 1–113 (in Polish with English summary).
• Rajchel, J. & Myszkowska, J., 1998. Exotic clasts of organodetritic algal limestones from lithosomes of the Babica Clay, Skole Unit (Outer Flysch Carpathians, Poland). Annales Societatis Geologorum Poloniae 68, 225–235.
• Salata, D., 2013a. Garnet provenance in mixed first-cycle and poly-cycle heavy mineral assemblages of the Ropianka and Menilite formations (Skole Nappe, Polish Flysch Carpathians): constraints from chemical composition and grain morphology. Annales Societatis Geologorum Poloniae 83, 161–177.
• Salata, D., 2013b. Source rocks for heavy minerals in lower part of Menilite Formation of Skole Nappe (Polish Flysch Carpathians), based on study of detrital garnet and tourmaline. Annales Societatis Geologorum Poloniae 83, 1–17.
• Salata, D., 2014. Detrital tourmaline as indicator of its source rocks lithology: example from the Ropianka and Menilite formations (Skole Nappe, Polish Flysch Carpathians). Geological Quarterly 58, 19–30.
• Salata, D. & Uchman, A., 2012. Heavy minerals from the Oligocene sandstones of the Menilite Formation of the Skole Nappe, SE Poland: a tool for provenance specification. Geological Quarterly 56, 803–820.
• Salata, D. & Uchman, A., 2013. Conventional and high-resolution heavy mineral analyses applied to flysch sediments: comparative provenance studies of the Ropianka (Upper Cretaceous–Palaeocene) and Menilite (Oligocene) formations (Skole Nappe, Polish Carpathians). Geological Quarterly 57, 649–664.
• Sikora, W., Wieser, T., Żgiet, J. & Żytko, K., 1959. Tuff horizons in the Menilite-Krosno series of the Flysch Carpathians. Bulletin de l’Academie Polonaise des Sciences, Série des Sciences Chimiques, Géologiques et Géographiques 7, 497–503.
• Skulich, J., 1986. Badania magmowych skał egzotycznych we wschodnich Karpatach fliszowych. Kwartalnik Geologiczny 30, 135–136 (in Polish).
• Szczurowska, J., 1970. Minerały ciężkie w otworze wiertniczym Przysietnica IG-1. Kwartalnik Geologiczny 14, 915–916 (in Polish).
• Szczurowska, J., 1971. Wstępne badania minerałów ciężkich serii menilitowo-krośnieńskiej w odwiercie Jasień IG-1. Kwartalnik Geologiczny 15, 732 (in Polish).
• Szczurowska, J., 1973. Minerały ciężkie końcowego odcinka wiercenia Jasień IG 1 w Bieszczadach (cz. II). Kwartalnik Geologiczny 17, 643–644 (in Polish).
• Ślączka, A. & Unrug, R., 1966. Sedimentary structures and petrology of some sandstone members of the Menilite Beds, Carpathians). Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 36, 155–180.
• Tolosana-Delgado, R., von Eynatten, H., Krippner, A. & Meinhold, G., 2018. A multivariate discrimination scheme of detrital garnet chemistry for use in sedimentary provenance analysis, Sedimentary Geology 375, 14–26.
• Unrug, R., 1980. Ancient contourites in the Menilite Beds (Oligocene) of the Carpathian Flysch, Poland. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 50, 175—182.
• Van Couvering, J.A., Aubry M.-P., Berggren, W.A., Bujak, C.W., Naeser C.W. & Wieser, T., 1981. The Terminal Eocene Event and the Polish connection. Palaeogeography Palaeoclimatology Palaeoecology 36, 321–362.
• Wan H.-M. & Yeh C.-L. 1984. Uvarovite and grossular from the Fengtien nephrite deposits, eastern Taiwan. Mineralogical Magazine 48, 31–37.
• Wdowiarz, S., 1949. Structure géologique des Carpates marginales au sud-est de Rzeszów. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 11, 1–51 (in Polish with French summary).
• Żytko, K. & Zimnal., Z., 1997. Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000, arkusz Ustrzyki Dolne. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, 44 pp (in Polish).

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).