Wymagania wodne ekosystemów zależnych od wód jako podstawa określenia przepływów nienaruszalnych/środowiskowych. Część I: Koncepcja

Pusłowska-Tyszewska, D.; Rycharski, M.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Wymagania wodne ekosystemów zależnych od wód jako podstawa określenia przepływów nienaruszalnych/środowiskowych. Część I: Koncepcja

Autorzy

Pusłowska-Tyszewska D. , Rycharski M.

Identyfikatory

Warianty tytułu

Water requirements of water dependent eco-systems as the basis for fixing minimum acceptable flows/environmental flows. Part l – Concept

Języki publikacji

Abstrakty

Celem artykułu jest przedstawienie koncepcji metody określania przepływów nienaruszalnych na podstawie wymagań w zakresie reżimu hydrologicznego ekosystemów wodnych i zależnych od wód oraz ocena możliwości jej zastosowania. W proponowanym podejściu wykorzystano dostępne w warunkach Polski dane o ekosystemach wodnych l zależnych od wód oraz wieloletnie obserwacje hydrologiczne. Podejście to należy więc do metod wykorzystujących analizy hydrologiczne i częściowo - funkcjonalne. Ze względu na niezbyt skomplikowaną procedurę określania, wykorzystanie wyłącznie dostępnych danych, a także łatwość wprowadzenia stosownych ograniczeń do pozwoleń wodnoprawnych l możliwość kontrolowania Ich realizacji, proponowana koncepcja ma znaczny potencjał do stosowania w bieżącym gospodarowaniu wodami. Proces określenia przepływów nienaruszalnych według proponowanego podejścia w dwóch średniej wielkości zlewniach nizinnych w Polsce (górna Narew i Barycz) oraz ocena efektów ich wprowadzenia zostaną przedstawione w drugiej części artykułu.

The aim of the paper is to present the concept of the minimum acceptale flows fixing method based on the hydrological regime requirements of water and water-dependent ecosystems, as well as the assessment of its application possinilities. The proposed approach uses the data on water and water-dependent ecosystems, as well as long-term hydrolo¬gical observations available in Poland. It therefore belongs to methods using hydrological and partly functional analyses. Due to an uncomplicated procedure, the use of available data only, the easiness to introduce appropriate limitations to water permits and the possibility to control their implementation, the proposed concept is characterised with high potential for application in the current water management. The process of fixing the minimum acceptable flows according to the proposed approach in two medium-sized lowland catchment areas (upper Narew and Barycz rivers) and evaluation of its results will be presented in the second part of the paper.

Słowa kluczowe

określanie przepływów nienaruszalnych reżim hydrologiczny ekosystemy wodne obserwacje hydrologiczne

flows fixing method hydrological regime water-dependent ecosystems hydrological observations

Wydawca

Wydawnictwo SIGMA-NOT

Czasopismo

Gospodarka Wodna

Rocznik

2015

Tom

Nr 12

Strony

371--376

Opis fizyczny

Bibliogr. 34 poz.

Twórcy

autor

Pusłowska-Tyszewska D.

Politechnika Warszawska Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska

autor

Rycharski M.

Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Zakład Ochrony Przyrody i Krajobrazu Wiejskiego

Bibliografia

1. M.C. ACREMAN, J. ALDRICK, C. BINNIE, A.R. BLACK, l. COWX, F.H. DAWSON, M.J. DUNBAR, C. EXTENCE, J. HANNAFORD, A. HARBY, N.T. HOLMES, N. JARRITT, G. OLD, G. PEIRSON, J. WEBB, P.J. WOOD, 2009: Environmental flows from dams: the water framework directive. Proceedings of the ICE - Engineering Sustainability, 162 (1), 13-22.
2. M.C. ACREMAN, M.J. DUNBAR, 2004: Defining environmental river flow requirements - a review. Hydrology and Earth System Sciences 8(5), 861-876.
3. A.H. ARTHINGTON, R.J. NAIMAN, M.E. Mc-CLAIN, C. NILSSON, 2010: Preserving the biodiversity and ecological services of rivers: new challenges and research opportunities. Freshwater Biology 55, 1-16. doi:10.1111/j. 1365-2427.2009.02340.x.
4. S.E. BUNN, A.H. ARTHINGTON, 2002: Basic principles and ecological consequences of altered flow regimes for aquatic biodiversity. Environmental Management, 30(4): 492-507.
5. CIS, 2015: Ecological flows in the implementation of the Water Framework Directive. CIS guidance document no 31. European Union, 2015. ISBN 978-92-79-45758-6 ISSN 1725-1087 doi: 10.2779/775712.
6. M.J. DUNBAR, K. ALFREDSEN, A. HAR¬BY, 2012: Hydraulic-habitat modelling for setting environmental river flow needs for salmonids. Fisheries Management and Ecology, 19 (6), 500-517. doi: 10.1111/j. 1365-2400.2011.00825.x.
7. M.J. DUNBAR, M.L. PEDERSEN, D. CAD-MAN, C. EXTENCE, J. WADDINGHAM, R. CHADD, S.E. LARSEN, 2010: River discharge and local-scale physical habitat influence macroinvertebrate LIFE scores. Freshwater Biology, 55, 226-242. doi: 10.1111/j. 1365-2427.2009.02306.x.
8. C.A. EXTENCE, D.M. BALBI, R.P. CHADD, 1999: River flow indexing using British benthic macroinvertebrat.es: a framework for setting ecohydrological objectives. Regulated Rivers: Research and Management 15, 543-574.
9. P. HERBICH, J. KAPUŚCIŃSKI, K. NOWIC-Kl, A. RODZOCH, 2013, Metodyka określania zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych w obszarach bilansowych z uwzględnieniem potrzeb jednolitych bilansów wodno-gospodarczych - Poradnik metodyczny, Ministerstwo Środowiska, ISBN 978-83-63296-02-5. 272 s.
10. H.R. HUDSON, A.E. BYROM, W.L. CHAD-DERTON, 2003: Acritique of IFIM.- instream habitat simulation in the New Zealand context. Science for Conservation 231. 2003. Wellington. ISSN 1173-2946. 69 s.
11. R.B. JACOBSON, D.L. GALAT, 2006. Flow and form in rehabilitation of large-river eco-systems: an example from the Iower Missouri River. Geomorphology 77, 249-269.
12. J.M. KING, R.E. THARME, M.S. de VIL-LIERS, (Ed.), 2008: Environmental flow assessments for rivers: Manual for the Building Block Methodology (updated edition). WRC Report No TT 354/08. Cape Town. South Africa. 364 s.
13. J. KUBRAK, T. OKRUSZKO, D. ŚWIĄTEK, l. KARDEL, 2005: Recognition of hydraulic conditions in the Upper Narew River System and their influence on the wetland habitats in the river valley, Publication of the Institut of Geophisics E-5 (387), 209-237.
14. KZGW, 2009: Ekosystemy lądowe pozostające w dynamicznych relacjach z wodami podziemnymi i powierzchniowymi dla obszarów dorzeczy w Polsce (z wyłączeniem regionu wodnego Warty), Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Warszawa.
15. W. MIODUSZEWSKI, T. OKRUSZKO, 2001: Podstawowe problemy gospodarki wodnej zlewni Górnej Narwi. Zeszyty naukowe WSZiP im. B. Jasińskiego, Nr 7, 35-51.
16. T. OKRUSZKO, A. KICZKO, 2008: Assessment of water requirements of swamp communities: the river Narew case study. Publications of the Institute of Geophysics of the Polish Academy of Sciences, Vol. E-9 (405), 27-39.
17. I.C. OVERTON, D.M. SMITH, J. DAL-TON, S. BARCHIESI, M.C. ACREMAN, J.C. STROMBERG, J.M. KIRBY, 2014: Implementing environmental flows in integrated water resources management and the ecosystem approach. Hydrological Science Journal, 59 (3-4), 860-877. doi: 10.1080/02626667.2014.897408.
18. P. PARASIEWICZ, M.J. DUNBAR, 2001: Physical habitat modelling for fish - a developing approach - Archiv fur Hydrobiologie. Supplementband. Large Rivers Vol. 12, 135 (2-4), 239-268. ISSN 0945-3784.
19. P. PARASIEWICZ, J.N. ROGERS, J. GOR-TAZAR, P. VEZZA, W. WISNIEWOLSKI, C. COMGLIO, 2013: The MesoHABSIM Simulation Model - development and applications. W: Maddock l., HarbyA., Kemp P., Wood P.: Ecohydraulics: an integrated approach. str. 109-124. John Wiley & Sons Ltd.
20. M. PINIEWSKI, M.C. ACREMAN, C.S. STRATFORD, T. OKRUSZKO, M. GIEŁCZEWSKI, M. TEODOROWICZ, M. RYCHARSKI, Z. OŚWIECIMSKA-PIASKO, 2011: Estimation of environmental flows in semi-natural Iowland rivers - the Narew basin case study. Poi. J. Environ. Stud., 20(5), 1281-1293.
21. N.L. POFF, J.D. ALLAN, M.B. BAIN, J.R. KARR, K.L. PRESTEGAARD, B.D. RICHTER, R.E. SPARKS, J.C. STROM-BERG, 1997: The natural flow regime. Bio-science 47 (11), 769-784.
22. N.L. POFF, J.K.H. ZIMMERMAN, 2010: Ecological responses to altered flow regimes: a literature review to inform the science and management of environmental flows. Freshwater Biology 55, 194-205. doi: 10.1111/j. 1365.2427.2009.02272.x.
23. N.L. POFF, B.D. RICHTER, A.H. ARTHINGTON, S.E. BUNN, R.J. NAIMAN, E. KENDY, M.C. ACREMAN, C. APSE, B.P. BLEDSOE, M.C. FREEMAN, J. HENRIKSEN, R.B. JACOBSON, J.G. KENNEN, D.M. MERRITT, J.H. OKEEFFE, J.D. OLDEN, K. ROGERS, R.E. THARME, A. WARNER, 2010: Ecological limits of hydrologie alterations (ELOHA): a new framework for developing regional environmental flow standards. Freshwater Biology, 55 (1), 147-170. doi: 10.1111/j. 1365-2427.2009.02204.x.
24. Y. SOUCHON, P. KEITH, 2001: Freshwater Fish Habitat: Science, Management, and Conservation in France. Aquatic Ecosystem Health & Management, 4, 401-412. doi: 10.1080/146349801317276071.
25. R.E. THARME, 2003: A global perspective on environmental flow assessment: emerging trends in the development and application of environmental flow methodologies for rivers. River Research and Applications 19 (5-6), 397-441.
26. E. TRACY-SMITH, D.L. GALAT, R.B. JACOBSON, 2012. Effects of flow dynamics on the aquatic-terrestrial transition zone (ATTZ) of the Iower Missouri River sandbars with implications for selected biota. River Research and Applications 28 (7), 793-813.
27. S. TYSZEWSKI, T. OKRUSZKO, D. PUSŁOWSKA, 1996: Propozycja metodyki określania sposobu wykorzystania zasobów wodnych zlewni o szczególnych walorach przyrodniczych na przykładzie Górnej Narwi - część lIII. Materiały VII Seminarium Naukowego z cyklu „Ochrona jakości i zasobów wód" pt. „Zasady racjonalnej gospodarki wodą", październik 1996, Zakopane.
28. S.TYSZEWSKI, T. OKRUSZKO, D. PUSŁOWSKA, 1998: Propozycja metodyki określania sposobu wykorzystania zasobów wodnych zlewni o szczególnych walorach przyrodniczych na przykładzie Górnej Narwi i Supraśli - część III. Wyniki obliczeń. Materiały VIII Krajowej i l Międzynarodowej Konferencji Naukowo-Technicznej „Ochrona jakości i zasobów wód" pt. „Zasady racjonalnej gospodarki wodą", czerwiec 1998, Zakopane-Kościelisko str. 41-49.
29. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (z późn. zm.; http://isap.sejm.gov.pl) Dz U 2001 r., nr 115, poz. 1229. 167 s. DzU 2015 nr O poz. 469.
30. A.T. WARNER, L.B. BACH, J.T. HICKEY, 2014: Restoring environmental flows thro-ugh adaptive management: planning, science, and implementation through the Sustainable Rivers Project. Hydmlogical Science Journal, 59 (3-4), 770-785. doi: 10.1080/02626667.2013.843777.
31. T.K. WILDING, B.P. BLEDSOE, N.L. POFF, J.S. SANDERSON, 2014: Predicting habitat response to flow using generalized habitat models fortrout in Rocky Mountain streams. River Research and Applications, 30 (7), 805-824. doi: 10.1002/rra.2678.
32. W. WISNIEWOLSKI, 2002: Czynniki sprzyjające i szkodliwe dla rozwoju i utrzymania populacji ryb w wodach płynących. Supplementa ad Acta Hydrobiologica, Vol. 3: 1-28.
33. K. WITOWSKI, A. FILIPKOWSKI, M.J. GROMIEC, 2008, Obliczanie przepływu nienaruszalnego - poradnik. Monografie Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. 123 s.
34. J.X. XU, 2007: Impact of human activities of the stream flow of Yellow River. Advances in Water Science, 18, 648-655.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-b14174db-0a6b-4965-addb-a0ae879baa2b